گروه تجارت
بازار پر کشش خاورمیانه و به خصوص همسایگان ایران حتی در زمان درگیری با گروه‌های تروریستی توان تبدیل شدن به بزرگ‌ترین بازار هدف صادراتی ایران را دارند. با توجه به فعالیت‌ها و ورود شرکت‌های ایران در زمانی که شرکت‌های دیگر کشورها حاضر به قبول ریسک ورود به بازارهای پرتنش آنها نبودند، بخش قابل قبولی از بازار کالایی و عمرانی کشورهای در معرض بحران تروریستی جذب شرکت‌های ایران شد و موقعیت برای در اختیار گرفتن بازار توسط آنها
مساعد گشت. درحال حاضر با اینکه چین هنوز هم در صدر جدول مقصد و مبدأ صادرات و واردات ایران قرار دارد به نظر می‌رسد این جایگاه را حداقل در حوزه صادرات به زودی واگذار خواهد کرد. آمار‌ها نشان می‌دهد که کشورهای خاورمیانه و اعضای سازمان همکاری اسلامی (OIC) در حال پشت سر گذاشتن چین و تبدیل شدن به مقصد اول محصولات صادراتی ایران هستند.
آثار تجاری کاهش رشد اقتصادی چین
از سوی دیگر این جذب بازار منطقه‌یی در حالی صورت می‌گیرد که کشور چین به عنوان شریک بزرگ تجاری ایران از سال‌های گذشته، اکنون به پایین‌ترین میزان رشد اقتصادی خود در 25ساله گذشته یعنی حدود 6.8 رسیده است. برخی تحلیلگران معتقدند که این افت رشد اقتصادی چین، کاهشی پیش‌بینی شده ناشی از پیش‌بینی بحران غذا و جمعیت در چین و تعویض سیاست‌های اقتصادی در این کشور بوده است. این کاهش رشد با حمایت‌های دولت چین از تولید داخلی همراه بود؛ به گونه‌یی که دولت این کشور از اواخر سال ٢٠١٤میلادی تاکنون 6 بار نرخ بهره بانکی را کاهش داده با این امید که افزایش تقاضای داخلی بتواند از رشد تولید حمایت کند. اما مساله‌یی که برای ما اهمیت دارد این است که کاهش رشد اقتصادی چین باعث کاهش تقاضای این کشور از بازارهای جهانی ازجمله ایران شده که افت نسبتا شدید صادرات محصولات کشورمان به این کشور را به عنوان بزرگ‌ترین بازار صادراتی خود در پی داشت. چنانکه طبق آمار سازمان توسعه و تجارت ایران، صادرات محصولات ایرانی به مقصد چین در 8 ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته با 25درصد کاهش همراه بود.
اضلاع مثلث بحران تولید و صادرات
نبود تقاضای خارجی چین، بحرانی بود که قبلا هم تحلیلگران از آن به عنوان یکی از اضلاع مثلث بحران تولید و صادرات در ایران یاد کرده بودند. چنان که این مثلث بحران زا در مقطعی در ماه‌های اخیر باعث کاهش 15درصدی کل صادرات کشور و افت 44درصدی صادرات محصولات معدنی شده بود. ولی در مقابل بازار چین، با بازار پر کشش خاورمیانه و کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی(OIC) پیش روی ایران قرار دارد که این بازار رو به رشد با 12میلیارد و 552 میلیون دلار، مقصد 42درصد از ارزش صادرات ایران را در 8 ماهه امسال به خود اختصاص داده است. در این میان عراق با رقم چهار میلیارد و 248میلیون دلار بالاترین رتبه را در بین کشورهای منطقه‌یی و OIC همچنین دومین مقصد صادراتی ایران را بعد از چین (با رقم چهار میلیارد و 874 میلیون دلار) با اندکی فاصله به خود اختصاص داده است.
