گروه تشکلها
نزدیک به 8سال است که انجمن پروفیل یو.پی.وی.سی کار خود را آغاز کرده است. این انجمن 40 عضو دارد. با محسن صفایی عضو هیاتمدیره این انجمن، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و عضو هیاتمدیره انجمن ملی صنایع پلاستیک و پلیمر ایران همکلام شدیم تا وضعیت پروفیل در ایران را زیر ذره بین بگیریم.
اخیرا انجمن پروفیل یو.پی.وی.سی گزارشی تفصیلی از صنعت تهیه کرده است، این گزارش از چه جهانی میتواند اهمیت داشته باشد؟
در حال حاضر شرایط خاصی بر صنعت پروفیل یو.پی.وی.سی حاکم است و در این فضا باید گزارش تفصیلی انجمن پروفیل را کاملا جدی گرفت. من شخصا به دلیل مشغلههای کاری و دور بودن از این انجمن اطلاعات آماری چندانی در اختیار نداشتم، اما مطالعه این گزارش بهشدت نگران شدم. ظاهرا، در طول چند سال گذشته سرمایهگذاری حجمی و وزنی سنگینی در این صنعت انجام شده. بر اساس این گزارش تفصیلی، تاکنون 45 واحد تولیدی با ظرفیت تولیدی بالقوه صدهزار تن انواع مقاطع پروفیل یو.پی.وی.سی پروانه بهرهبرداری دریافت کردهاند. این واحدها حدود دههزار شغل مستقیم و همچنین دههزار شغل غیر مستقیم - مربوط به کارگاههای مونتاژ در و پنجره - آفریدهاند. در صورت صحت این آمار و ارقام، باید بگویم وضعیت از آنچه تصور میرفت نگرانکنندهتر است.
طبق گزارش انجمن، ظرفیت تولید با نیاز بازار ایران همخوانی دارد؟
ظرفیت قابل قبول و جذب شده پروفیل، در بهترین حالت ممکن کشور، یعنی سال 1391، بالغ بر 80هزار تن بوده است. از این میزان حدود 60هزار تن توسط تولید داخلی و 20هزار تن نیز توسط پروفیل وارداتی تامین میشدهاند. همچنین در این گزارش حجم سرمایهگذاری انجام شده در بخش ارزی و ریالی نیز بدینترتیب اعلام شده است: سرمایهگذاری ارزی بالغ بر 150میلیون یورو (معادل 6هزارمیلیارد ریال) و سرمایهگذاری ریالی 4هزارمیلیارد ریال، بطور کلی، تجمیع سرمایهگذاریهای ثابت این صنعت بالغ بر 10هزارمیلیارد برآورد شده است. البته سرمایه در گردش این صنعت، در این محاسبات هنوز منظور نشده است، اما میتوان تخمین زد که به ازای هر تن تولید، معادل 100میلیون ریال برای بازه زمانی 4ماهه، سرمایه در گردش مورد نیاز است.
با توجه به کاهش شدید ساختوساز و رکود صنعت ساختمان، در حال حاضر مصرف پروفیل یو.پی.وی.سی برای ساخت در و پنجره به 30هزار تن کاهش پیدا کرده است، یعنی کمتر از 25درصد از نیاز کشور در سال 1391، در صورتی که سهم بسیار بالایی از این رقم توسط پروفیلهای خارجی تامین میشود؛ در واقع بهواسطه واردات بیرویه، پروفیلهای ترک میزان قابل توجهی از این تقاضای بازار را به خود اختصاص دادهاند.
در چنین شرایطی آیا همه 45 واحد تولیدی مشغول به کار هستند؟
خیر. بر اساس این گزارش، از 45 واحد تولیدی، 25 واحد در حال حاضر تعطیل شدهاند، 15 واحد در معرض تعطیلی قرار گرفتهاند و تنها 5 واحد در حال فعالیت هستند که آن هم با ظرفیت 50درصدی در حال تولید هستند.
از این اعداد و ارقام چه نتیجهیی میتوان گرفت؟
این گزارش بسیار نگرانکننده است و نشان از شرایط اضطراری دارد باید برای این موضوع برنامهیی ویژه تدارک دید، نمیتوان این وضعیت را به حال خود رها کرد و همچنان در انتظار فردا نشست. به نظر من، تمامی ارگانهای ذیربط باید اقدامی عاجل جهت برونرفت از این شرایط انجام دهند. البته مطلع هستم که انجمن تولیدکنندگان پروفیل یو.پی.وی.سی این گزارش تفصیلی را برای رییس بانک مرکزی، وزیر صنایع و رییس اتاق بازرگانی ارسال کردهاند و حتی جلساتی هم با رییس کمسیون صنایع مجلس داشتند. اما این موضوع، مسالهیی است که باید با فوریت مورد رسیدگی قرار گیرد.
در کنار برقراری ارتباط با دستاندرکاران، آیا انجمن طرحی برای خروج از این بحران در نظر دارد؟
به نظر من اگر با جدیت و به سرعت جهت یافتن راهحلی تلاش نکنیم، شاید دیگر امیدی برای ادامه حیات این صنعت باقی نماند. من چندی پیش طرحی ارائه دادم که فکر میکنم هماینک میتواند به سرعت اجرایی و پیگیری شود تا جلوی این بحران را بگیریم. قبل از آنکه طرح خود را بیان کنم، میخواهم تحلیل روشنتری از وضعیت موجود ارائه دهم. ببینید، نخستین مشکل امروز صنعت بحث رکود ساختمان است که در واقع در خصوص آن نمیتوان کاری انجام داد و باید در انتظار شکلگیری رونق بمانیم. اما در همین رکود چرا نباید تقاضای 20هزار تنی بازار را تولیدات صنعت داخلی پر نکند؟ با توجه به اینکه این سطح تقاضا بسیار کمتر از ظرفیت تولید موجود است. اگر موضع کیفیت به عنوان دلیل واردات مطرح شود، نیز باید بگویم که کیفیت پروفیلهای ایرانی به مراتب از بیشتر پروفیلهای ترکیهیی بالاتر است. حتی قیمت نیز نمیتواند دلیلی برای واردات باشد. اگر مقصود تنوع بخشیدن به قیمتهای بازار است، هماکنون تنوع قیمتی پروفیل ایرانی بسیار بالاست.
بنابراین حجم، قیمت و کیفیت تولیدات داخلی، هیچکدام ضرورتی برای واردات را ایجاب نمیکند بنابراین در چنین فضایی آنچه که امروز بیش از هر چیزی اهمیت مییابد، حمایت از صنعت و تولید ملی است. اما جای شگفتی است که در چنین فضایی باز بحث کاهش تعرفه واردات مطرح میشود.
با در نظر گرفتن همه این موارد، طرح شما برای رهایی از این وضعیت چیست؟
نخستین درخواست و پیشنهاد من، بازگرداندن تعرفه به وضعیت قبل از تعرفه ترجیحی است. درخواست دوم و اساسی نیز این است که جلوی واردات بیرویه از سوی واردکنندگان بینام و نشان گرفته شود. در واقع باید الزاماتی وضع شود که واردکنندگان نیز مانند تولیدکنندگان، برای انجام فعالیتهای خود نیاز به مجوزهای مختلف داشته باشند. یعنی واردکنندگان نیز باید کلیه فعالیتهای خود را بهصورت شفاف و مستند انجام دهند و در واقع آنچه وارد میکنند جایی ثبت شود و بر اساس مقررات مشخصی عمل کنند؛ فعالیتهای آنان از نظر کیفی، قیمتی و حتی خدمات پس از فروش کنترل شود و بدینترتیب راه عملکرد سلیقهیی مسدود شود و این افراد نیز به ارگان مشخصی
پاسخگو باشند.
منظور شما ثبت نمایندگی است؟
دقیقا، درخواست صریح من ثبت نمایندگی است. یعنی هر کسی که کالایی را وارد میکند باید ثبت شده باشد تا بتواند نسبت به کیفیت و خدمات پس از فروش آن پاسخگو باشد و مانند تولیدکننده ارزش افزوده را پرداخت کند توجه داشته باشید که بهغیر از شرایط نامساعد بازار، امروز شرایط فعالیت و رقابت برای واردکننده بسیار مطلوبتر از تولیدکنندگان است. در نظر بگیرید که فقط عدم پرداخت ارزش افزوده از سوی برخی از واردکنندگان به معنای 9درصد هزینه تمام شده کمتر، نسبت به تولیدکنندگان است. عملا در حال حاضر، اتفاقی که در حال جریان است. هزینههای بسیار بالای تولیدکننده اعم از پرداخت مالیات، ارزش افزود، بیمه، حقوق کارگران و موارد دیگر است.
در مقابل یک نفر بازرگان بدون پرداخت بسیاری از این هزینهها در حال فعالیت است و حتی تعرفه واردات را نیز به جای 32درصد، 6درصد پرداخت میکند. روشن است که در چنین فضایی نه تنها از تولید داخل حمایتی نمیشود، بلکه شرایط رقابتی تولیدکنندگان نیز دشوارتر شده است.
از نظر شما، برای حمایت از تولید ملی باید جلوی واردات پروفیل گرفته شود؟
بههیچوجه، تولیدکنندگان داخلی هیچ باکی از رقابت نداشته و مطمئن هستم که بهخوبی از عهده آن برمیآیند. اما به این شرط که حداقل، فضای برابری وجود داشته باشد. سخن ما این است که کلیه واردکنندگان باید شناسنامهدار شوند و اجازه ندهیم هر کسی وارد عرصه واردات شود. ببینید تمامی فعالیت تولیدکنندگان ثبت میشود و قابل پیگیری است. یعنی چه چیزی خریداری شده، چه اقلامی فروخته شده و کلیه هزینهها و سودهای دیگر، بر همین اساس کلیه مالیاتهای لازم را نیز پرداخت میکنند. اما آیا به نظر شما همه واردکنندگان نیز چنین وضعیتی دارند؟ یعنی رفتار و عملکرد آنها شفاف و ثبت شده است و کلیه مالیاتهای قانونی را پرداخت میکنند؟ این شرایط اجحاف در حق تولیدکننده است.
فکر میکنید برای عملی کردن این طرح چه راهی وجود دارد؟
به نظر من زمان اقدام عاجل فرا رسیده است و رایزنی و متقاعد کردن به تنهایی نمیتواند مفید واقع شود، در کنار آن باید کاری کرد. به نظر من باید با یک اقدام دستهجمعی، خواست خودمان را مبنی بر شفاف ساختن بخش واردات پروفیل مطرح و همه با هم بهصورت جدی آن را پیگیری کنیم. درخواست ما نیز کاملا منطقی و موجه است. ما میگوییم باید شرایط برابری میان تولیدکنندگان و واردکنندگان برقرار باشد، و الا به دنبال ممانعت از ورود کالا نیستیم. ما میگوییم باید برابری در کسبوکار باشد و این امر با ثبت نمایندگی حاصل میشود و بدینترتیب میتوان در مسیر اصلاح فضای کسبوکار حرکت کرد. اصلاح کسبوکار نیز به معنای برابری در رفتار و عملکرد اقتصادی است.
اما در مقابل دیدگاه شما نظری دیگر مطرح است. بدینترتیب که اگر جلوی واردات گرفته شود، صنعت پروفیل نیز به سرنوشت خودروسازی مبتلا میگردد؛ یعنی در فضایی بدون رقیب میتازد و هر روز از کیفیت خود میکاهد.
اولا که این قیاس معالفارق است. هرگز نباید بخش خصوصی را با یک سازمان دولتی مقایسه کنید. نوع فعالیت آنها اساسا متفاوت است. افزون بر این، مگر حمایتهایی که از خودروسازان بهعمل میآید. شامل حال ما نیز میشود؟ شرکتهای خودروساز همیشه تحت حمایت همه دولتها بودند و بدهکارترین شرکتها به بانکها هستند و تنها نقطه مشترک ما با با دوستان در همین است. در واقع حمایت همهجانبه از صنایع بالادستی همیشه آفتی برای ما بوده است. اینکه ما فقط باید مراقب پتروشیمی و خودروسازی و صنعت نفت باشیم، تفکر غلطی است. سخن ما این است که زمان آن فرارسیده که کسی هم به صنعت تکمیلی ما نگاهی بیاندازد. ضمن اینکه صحبت ما هم فراهم آوردن شرایطی است که از ورود پروفیل بیکیفیت ممانعت به عمل آید. وگرنه هیچکس با ورود پروفیل باکیفیت در یک شرایط رقابتی برابر مخالف نیست، بلکه استقبال هم میکنیم. اما امروز که قوانین همه از واردات پروفیل پشتیبانی میکنند، میبینید که بازار آکنده از محصولات نامرغوب شده است. پس این قیاس کاملا نابجاست.
آیا نمیتوان بهجای تمرکز روی موضوع تعرفه روی استاندارد متمرکز شویم؟ یعنی بدون افزایش تعرفهها، بکوشیم شرایطی فراهم آید که نظارت در گمرکهای کشور شدیدا اعمال شود و برای کیفیت پروفیل ورودی یک کف قائل شویم؟
بههرحال چنین نظارتهایی نیاز به سازوکارهای خود دارد صحبت ما نیز دقیقا همین است. اما در حال حاضر که چنین سازوکاری برای نظارت وجود ندارد و هیچ استاندارد مشخصی برای ورود کالا وجود ندارد یا اعمال نمیشود، پایین آوردن تعرفهها اجحاف در حق تولیدکنندگان نیست؟ به نظر من به این سوال باید پاسخ داده شود که، هدف از کاهش تعرفه چیست؟ وقتی همه شاهد بودیم که به جای ارتقای کیفیت در رقابت با کالای وارداتی نه تنها به ارتقای کیفیت کمک نکرد، بلکه بازار را مملو از جنس نامرغوب کرد، پس با کاهش تعرفه به دنبال چه هستیم؟ به نظر من لازم است پاسخی برای این سوال یافت. درخواست تصریح بنده در حال حاضر جلوگیری از واردات کالاهایی است که مشابه آن در داخل تولید میشود.