استان قم نیز به استان‌هایی پیوست که به سیرک‌های حیوانات اجازه اجرای نمایش نخواهد داد. در جریان نخستین همایش تخصصی حقوق حیوانات که در تهران برگزار شد نماینده محیط‌زیست استان قم خبر از ممنوعیت همیشگی برگزاری سیرک حیوانات در این استان داد.
استان خراسان‌رضوی پیش از این به‌عنوان نخستین استان این ممنوعیت را اعمال کرده بود.
فعالان حقوق حیوانات کارزاری برای ممنوعیت سیرک‌های حیوانات در کشور راه انداخته‌اند. نتیجه این کارزار افشاگری و اطلاع‌رسانی درباره سیرک‌های حیوانات در ایران بوده است سیرک‌هایی که به بدرفتاری و اعمال خلاف درباره حیات‌وحش مشغول هستند.
میمونی را که زیر کتک جان داد
خوراک شیرها کردند
تهیه‌کننده سیرک قهرمانی در قشم در حاشیه همایش تخصصی حقوق حیوانات در تهران دست به افشاگری‌های جدیدی درباره این سیرک زد.
حمزه سلطانیان که نوروز امسال از سیرک قهرمانی برای اجرا در جزیره قشم دعوت کرده بود افشا کرده که 30شیر این سیرک در یک قفس نگهداری می‌شده‌اند. او با ارایه یک فیلم آزارنده نشان داده است که چگونه با میله به سر‌و‌صورت یک میمون زده می‌شده تا آن میمون را برای اجرای دستورات در نمایش آماده کنند. میمونی که در نهایت مرده و خوراک شیرهای سیرک شده است.
تهیه‌کننده پیشین سیرک قهرمانی مدعی شد که بارها با مسوولان دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان محیط‌زیست تماس گرفته و با آنها درباره کروکودیل سه‌متری این سیرک که از بین رفته و لاشه آن نیز پیدا نشده صحبت کرده است. او گفت که مکان مخفی‌کردن این کروکودیل را به مسوولان گزارش کرده اما اقدامی در این باره صورت نگرفته است. این کروکودیل سه متری در قفسی چهار متری نگهداری می‌شد.
فروردین امسال انتشار تصاویری از در قفس رهاشدن حیوانات سیرک قهرمانی در فضای مجازی انتقادات زیادی از این سیرک شد. این حیوانات چند روز را بدون غذا، آب و نگهبان زیر آفتاب قشم مانده بودند.
سیرک قهرمانی در هفته‌های گذشته نیز موفق به اخذ مجوز از سازمان محیط‌زیست برای انجام نمایش در شهر کرج شده بود که این مساله اعتراض فعالان حقوق حیوانات را به‌همراه داشت.
برای حیوانات
شخصیت حقوقی تعریف کنید
مساله حقوق قانونی حیوانات در ایران از مسایلی است که شناخت و آگاهی کمی درباره آن وجود دارد. اما نخستین همایش تخصصی حقوق حیوانات در تهران جایی بود که به این مساله پرداخته شد. در این همایش محمدرضا زمانی، حقوقدانی که در مورد حقوق حیوانات فعالیت می‌کند، درباره ضعف‌ها، خلأها و ضرورت‌های پیش‌رو در اصلاح قوانین مربوط به حقوق حیات‌وحش در ایران پرداخت.
محمدرضا زمانی، مدرس حقوق بشر و حقوق بین‌الملل، در نخستین در این همایش گفت: «حیوانات چه اهلی و چه وحشی همچون انسان‌ها از حق حیات، درمان و در امان بودن از خشونت و نسل‌کشی برخوردار هستند و هرگونه تضییع حقوق آنها مستوجب مسوولیت است اما نظام حقوق حیوانات در ایران و جهان‌سوم برخلاف قوانین جهان پیشرفته و کنوانسیون‌های بین‌المللی از وضعیت رضایت‌بخشی برخوردار نیست. این وضعیت باعث سوءاستفاده‌های هرچه بیشتر جامعه انسانی نسبت به حیوانات می‌شود.»
او وضعیت ایران را دارای فرصت‌ها و تهدیدهای خاص خود می‌داند: «باید همسو با فرصت‌های موجود در ایران و با شناخت موانع و خلأهای موجود برای تثبت نظام حقوقی حیوانات و حیات وحش در ایران برآمد.»
او با انتقاد از نگاه ابزاری به حیات وحش و اصل قرار دادن انسان در برابر حیوان گفت: «نگاه مترقی‌تری که مورد نظر نهادهای بین‌المللی و نهادهای فعال در زمینه حقوق حیوانات است وجود دارد که مبتنی بر به‌رسمیت‌شناختن حقوق حیات وحش و محیط‌زیست است. براساس این نگاه حیوان دارای ادراک است و حقوقدانان طرفدار این باور معتقدند که برای حمایت از حیوانات باید برای آنها شخصیت حقوقی تعریف کرد.»
ضرورت تاسیس دادگاه جرایم
و جنایت‌های محیط‌زیستی
مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان محیط‌زیست تشکیل دادگاه جرایم و جنایت‌های محیط‌زیستی را در ایران ضروری دانست.
محمد درویش در نخستین همایش تخصصی حقوق حیوانات گفت: «همان‌طور که در این مملکت دادگاه ویژه مطبوعات وجود دارد تا حواسش به‌درغلتیدن عمدی و سهوی نویسندگان از جاده انصاف به سمت خاکریز چپ و راست باشد. باید برای شخصیت‌های حقیقی و حقوقی که به‌عمد یا سهو در بروز یک فاجعه زیست‌محیطی سهم داشته‌اند دادگاه ویژه جرایم و جنایات محیط‌زیستی تشکیل شود.»
اشاره مدیرکل دفتر آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان محیط‌زیست به دادگاه مطبوعات و خروج روزنامه‌نگاران ازجاده انصاف درحالی انجام شد که او خود در زمان دولت پیشین فعالیت رسانه‌یی محیط‌زیستی داشته و از نتایج مثبت فعالیت رسانه‌یی در حوزه محیط‌زیست و مصایب و مشکلاتی که پیش راه فعالان رسانه‌یی بوده و هست آگاهی دارد و شاید مثال او ارتباط مستقیمی با فعالیت سازمانی دولتی‌اش و انتقادهای رسانه‌یی جاری از عملکرد فعلی سازمان محیط‌زیست باشد.
درویش درباره اهمیت تشکیل چنین دادگاهی گفت: «فاجعه‌های بزرگی چون تخریب محیط‌زیست در دنا، دریاچه ارومیه، احداث 72سد، جانمایی غلط نیروگاه، خشک‌شدن بختگان و پریشان به‌علت توسعه بی‌رویه کشاورزی، استقرار صنایع آب‌بر مثل فولاد و ذوب‌آهن، لاستیک‌سازی، سرامیک و کاشی در استان‌هایی چون یزد، اصفهان و کرمان و همچنین سهل‌انگاری در رعایت استاندارد سوخت خودرو را باید در دادگاهی بررسی کرد که با قاطعیت و بدون گذشت تصمیم‌گیری کند.»
محمد درویش وضعیت حیات وحش را همچون سنگ سنجشی برای وضعیت زندگی انسان‌ها در یک کشور دانست: «حال حیوانات در هر کشور مانند یک بیو‌اندیکاتور است که وضعیت زیستی مردم آن کشور را نیز نشان می‌دهد. تاکید بر حقوق حیوانات از این منظر است.» او برای وضع وخیم محیط‌زیست ایران با ذکر یک مثال چنین نسخه‌یی را می‌پیچد: «اگر دیوانه‌یی مردم را از روی یک اسکله به درون آب می‌اندازد وظیفه ما نجات انسان‌هایی است که در حال غرق‌شدن هستند یا اینکه جلوی آن آدم را گرفتن؟ جواب این است که ما به‌جای نجات انسان‌هایی که در حال غرق‌شدن هستند باید جلوی آن آدم را بگیریم. ما باید برویم دنبال افزایش سواد محیط‌زیستی در مدارس. برای درمان باید از مدارس و مهدکودک‌ها شروع کنیم. هدف من در مدت حضور در سازمان تحقق مدارس محیط‌زیستی است.»
درویش با اشاره به برگزاری همایش تخصصی حقوق حیوانات در این باره گفت: «فعالیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد محیط‌زیستی باعث ظرفیت‌سازی برای افزایش وزن دغدغه‌های محیط‌زیستی درون دولت و حاکمیت است و باتوجه به اینکه سازمان محیط‌زیست از فقیرترین سازمان‌های دولتی است فعالیت‌های مردمی باعث بزرگ‌شدن ردپای محیط‌زیستی‌ها در چیدمان توسعه است.»
