تدوین و تصویب سیاستهای جمعیتی مناسب از مهمترین اقداماتی است که دولت و مجلس شورای اسلامی باید به تعقیب آنها بپردازند؛ چراکه آمارها نشان میدهند وضعیت جمعیتی کشور چندان مناسب نیست و ما بهسرعت به سمت پیر شدن میرویم.
این سیاستها مورد توجه و تاکید مقام معظم رهبری هم بودهاند و باید جزو پروژههای بلندمدت و کلان کشور قرار بگیرند تا بتوان ترکیب جمعیتی کشور را در طول سالیان آینده هم حفظ کرد
. این موضوع از این نظر حایز اهمیت است که بدانیم برای در اختیار داشتن یک نیروی کار جوان و پویا، ما باید ترکیب جمعیتی مناسبی داشته باشیم، به این معنی که طبقات سنی مختلف مانند جوان، میانسال و کهنسال در تمام دورهها وجود داشته باشند و در نسبت قابل قبولی در قیاس با یکدیگر باشند.
این موضوع در بسیاری از کشورهای دیگر دنیا هم دنبال میشود؛ چراکه در اختیار داشتن نیروی جوان و در سن کار، به معنی تولید بیشتر و رشد اقتصادی بالاتر برای یک کشور است.
به عنوان مثال، در چین و بنگلادش که اتفاقا هر دو هم در زمره کشورهای پرجمعیت دنیا هستند، سیاستگذاریها به سمتی سوق داده شدهاند که این کشورها بتوانند در آینده هم نیروی کار جوانی داشته باشند که قطار توسعه را در این کشورها به حرکت درآورند. بحث گسترش جمعیت را میتوان در ارتباط با توسعه پایدار هم دنبال کرد. درواقع اگر ما میخواهیم به سمتی حرکت کنیم که روند توسعه در کشورمان را شاهد باشیم و از نوسانها در این زمینه اجتناب کنیم، نیاز داریم جمعیتی داشته باشیم که همواره جوان باشد.
با این همه، انتقادهایی هم از این سو و آن سو شنیده میشود مبنی بر اینکه در شرایطی که معضلات متعدد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در کشور وجود دارد و بسیاری از بخشها هم از عدم وجود سیاستهای مدیریتی مناسب رنج میبرند، چرا باید تا این حد بر افزایش جمعیت تاکید کرد؟ من معتقدم باید با دید گشودهتری به موضوع نگریست و نه فقط این مشکلات که آینده کشور را هم در نظر گرفت؛ چراکه اگر هم قرار باشد دری برای رشد و توسعه اقتصادی باز شود، کلید این در تنها در اختیار نسل جوانی خواهد بود که با کار و تولید خود کشور را به پیش میبرند. درواقع میتوان گفت که جمعیت عنصری تعیینکننده برای تمام اقتصادها در تمام کشورهای دنیاست.
از سوی دیگر، در مورد سیاستهای جمعیتی باید به دو نکته اصلی توجه کرد، نخست بحث در باب تنظیم جمعیت و دوم بحث در باب افزایش جمعیت. منظور از تنظیم جمعیت این است که نسبت گروههای مختلف سنی همیشه در حد مناسبی باشد برای مثال تعداد سالمندان کشور نباید از حدی بیشتر باشد؛ چراکه این به معنی فشار بر منابع سازمانهای بیمهیی خواهد بود.
منظور از افزایش جمعیت عمدتا این است که با در نظر گرفتن شرایط مختلف، بگوییم ایران برای چه میزان جمعیت ظرفیت دارد. با توجه به تخمینهای فعلی به نظر میرسد این میزان در حال حاظر چیزی بین 120 تا 150میلیون نفر باشد، یعنی ظرفیتهای کشور به اندازهیی هست که برای حدود 2برابر جمعیت فعلی هم، رفاه و آسایش تامین کند.