کارگردان نمایش «هملت» با حضور در نشستی اعلام کرد: این نمایش در نیویورک اجرا نشد زیرا تماشاگران امریکایی محافظهکار هستند، اما مخاطبان ایرانی اینطور نیستند.
توماس اوسترمایر کارگردان شناخته شده تئاتر آلمان که با اجرای نمایش «هملت» در سیوچهارمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر حضور پیدا کرده بود، روز جمعه ۹ بهمنماه در نشستی رسانهیی در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر، درباره تجربه حضور خود در ایران گفت: «حضورهای بینالمللی گروه تئاتر شابونه از کشور کانادا شروع شد. طی سالهای گذشته تمایل برای اجرا در ایران وجود داشت تا اینکه امسال حضور و اجرا در ایران محقق شد. زیاد با فرهنگ ایران آشنا نیستم و این فرصت مغتنمی است که بتوانم با فرهنگ ایران آشنا شوم. البته بهدلیل اینکه طراح ویدیو نمایش «هملت» مادری ایرانی دارد، اجرای نخستین شب نمایش تاحدی تحتتاثیر فرهنگ ایرانی بود.»
کارگردان نمایش «هملت» درباره شکلگیری اجرای این اثر نمایشی در مواجهه با مخاطب، توضیح داد: «قطعا مواجهه با مخاطب در هر محلی در نحوه اجرای «هملت» تاثیرگذار است. من بهدنبال چیزی هستم که بهعنوان تئاتر جهانی مطرح است که این تئاتر در تعامل با مخاطب شکل میگیرد. تئاتر برخلاف سینما و تلویزیون دارای دو وجه است و میتواند مخاطب را درگیر کند. نخستین اجرای نمایش «هملت» در جشنواره تئاتر فجر طولانی شد و این طولانی شدن بهدلیل ارتباطی بود که با مخاطب برقرار شد.» این کارگردان مطرح تئاتر آلمان درباره تغییراتی که در نمایش «هملت» برای اجرا در ایران انجام شد، گفت: «میزان تغییراتی که برای اجرای این نمایش در ایران ایجاد شد بسیار زیاد بود. این تغییرات بهخصوص برای بازیگران نقش اوفلیا و گرترود تجربه سختی بههمراه داشت. درواقع آنها بهخاطر من و بهخاطر علاقهیی که به شما مخاطبان ایرانی داشتند، روی صحنه رفتند.»
اوسترمایر درباره اینکه «آیا پیش از حضور در ایران شناخت لازم و کافی را درخصوص شرایط اجرا در ایران و قوانین اجرای آثار نمایشی نداشته است؟»، تاکید کرد: «خیلی دقیق میدانستم و خودم را آماده کرده بودم. برای من کنترل کردن بازیگر که با تغییرات ایجاد شده در شرایط جدیدی قرار گرفته بود، تازگی داشت.»
کارگردان نمایش «هملت» درخصوص میزان بداههپردازی و مواجهه با مخاطب در هر شب اجرا و طولانی شدن اجرای نمایش بهدلیل این بداههپردازی، گفت: «این یک رویاست که مواجهه با مخاطب باعث شود نمایش طولانیتر شود. لحظات بداهه زیاد دوام نمیآورند و این شرایط بداهه سازگار با شرایط بازیگر نقش هملت هستند. در این ورژن از نمایش «هملت» بر این جمله که «جنون هملت دشمن اوست» تاکید شده است. رفتاری که هملت با بداههپردازی انجام میدهد، برای این است که رفتار او ناشی از جنون است.»
این کارگردان مطرح تئاتر اروپا بااشاره به اینکه نمایش «هملت» در شهر نیویورک امریکا اجرا نشد، اظهار کرد: «من ۴نمایش را در شهر نیویورک اجرا کردم ولی برای اجرای «هملت» به من گفته شد نمیتوانیم این نمایش را آنجا اجرا کنیم چون مخاطبان امریکایی محافظهکار هستند. اما اجرای «هملت» در ایران نشان داد که مخاطبان تئاتر ایران محافظهکار نیستند.» اوسترمایر با بیان اینکه تئاتر یک هنر بومی است، اجراهای خود را نشأت گرفته از فرهنگ چندملیتی موجود در شهر برلین دانست که سعی میکنند این فرهنگ چندملیتی را منعکس کنند. راین بودز مدیر برنامههای فرهنگی سفارت آلمان نیز در این نشست رسانهیی بااشاره به دعوت دیرهنگام صورت گرفته برای اجرای نمایش «هملت» در ایران، گفت: «برنامهریزیها برای حضور این کار که دارای ابعاد گستردهیی است، انجام شد تا اوسترمایر و گروه نمایش «هملت» در این فرصت کوتاه آشنایی خوبی با فرهنگ ایران داشته باشند.»
وی درباره تعامل بیشتر برای اجرای آثار نمایشی آلمان در ایران، یادآور شد: «نخستین مساله بودجه است. اگر بخواهیم تعداد نمایشهای بیشتری در ایران اجرا شوند باید مرکز هنرهای نمایشی وزارت ارشاد همچنین گروههای نمایشی در تعامل بیشتری با ما باشند. امکانات بودجهیی سفارت آلمان محدود است. علاقهمندی زیادی در آلمان وجود دارد تا گروههای تئاتری برای اجرا به ایران بیایند. در حال حاضر که نام ایران در رسانههای بینالمللی مطرح است، این تمایل خیلی بیشتر وجود دارد.»
مدیر برنامههای فرهنگی سفارت آلمان اظهار کرد: «هدف ما این است که اجرای تئاتر گروههای آلمانی تنها معطوف به شهر تهران نباشد و ما این آثار را در شهرهای مشهد، اصفهان و شیراز هم به صحنه ببریم که این امر نیازمند تعامل مرکز هنرهای نمایشی با سفارت آلمان است.»
نمایش «هملت» به کارگردانی توماس اوستر مایر روزهای نهم و دهم بهمنماه دومین و سومین اجرای خود در سیوچهارمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر را پشتسر میگذارد.