نادی صبوری در‌حالی‌که هفته گذشته قیمت جهانی نفت‌خام اوپک به زیر 95دلار سقوط کرد واکنش دبیرکل اوپک به این کاهش قیمت باعث شد در روزهای آتی نفت اوپک روندی افزایشی به خود گیرد. اما این روند روز گذشته بازهم متوقف شد. در‌حالی‌که بسیاری از تحلیلگران حوزه انرژی معتقدند که رسیدن نفت‌خام اوپک به زیر 95دلار به ضرر کشورهای عضو اوپک است روز گذشته نفت‌خام اوپک با نرخ 94دلار‌و44سنت و حتی پایین‌تر از نرخ هفته گذشته معامله شد. وال‌استریت‌ژورنال روز گذشته با انتشار گزارشی در همین زمینه نوشت: «با وجود اینکه تنش‌ها درباره نفت‌خام با کاهش عرضه توسط لیبی کاهش یافته است مساله عرضه بیش از حد توسط اوپک همچنان پابرجاست.» همین عرضه بیش از حد توسط سازمان کشورهای تولیدکننده نفت باعث شده است که نفت‌خام دوباره روندی نزولی به‌خود بگیرد. دکتر مهدی عسلی کارشناس برجسته حوزه انرژی در این باره به «تعادل» می‌گوید: «بازار برای اینکه به حالت عادی بازگردد دو الی سه‌ماه فرصت دارد، چرا که کاهش عرضه توسط کشورهای تولیدکننده نفت حداقل سه‌هفته فرصت لازم دارد تا ازطریق کشتی‌ها منتقل شده و تاثیرگذار باشد» او همچنین درباره احتمال برگزاری نشست اضطراری
اوپک در واکنش به این سقوط دوباره قیمت می‌گوید: «اگر این روند ادامه پیدا کند این احتمال وجود دارد که اوپک نشست اضطراری برگزار کند.»
در‌حالی‌که تغییر روند نفت‌خام اوپک در چند روز گذشته برخی نگرانی‌ها را در زمینه بودجه کشورهای عضو اوپک کاهش داده بود سقوط نرخ دیروز خط‌بطلانی بر تمام تحلیل‌ها کشید. مهدی عسلی معاون پژوهشی موسسه مطالعات انرژی در این باره معتقد است: «پر بودن انبار کشورهای تولیدکننده که بیش از میانگین پنج‌سال گذشته بوده است سبب به‌وجود‌آمدن این وضعیت شده است.» او البته بیشترین تاثیر را مربوط به افزایش عرضه از سمت «امریکا» می‌داند. عسلی در ادامه می‌گوید: «کنترل رشد اقتصادی هفت‌درصدی در چین نیز موجب به وجود آمدن این روند در بازار شده است.»
تا پیش از این بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند دبلیو‌تی‌ای در واکنش به تصمیم اوپک و روند نزولی تولید اعضای آن با افزایش روبه‌رو خواهد شد اما حالا باید دید با وضعیت جدید و کاهش دوباره نرخ نفت‌خام اوپک وضعیت به چه شکل پیش خواهد رفت؟ کاهش دوباره قیمت نفت‌خام اوپک نشان داد اصابت موشک گراد در روز چهارشنبه به یکی از مخازن نفتی در پالایشگاه الزاویه که پالایشگاه مهمی در لیبی است تاثیر چندانی بر قیمت‌ها نگذاشته است. کارشناس اقتصاد انرژی در این زمینه می‌گوید: «زمانی که حجم عرضه از انبارهای رو‌زمینی که تجاری هستند و انبارهای زیرزمینی که بیشتر جنبه استراتژیک دارند افزایش پیدا کند قیمت در بازار سقوط می‌کند.»
بودجه‌ها دچار مشکل خواهند شد
عسلی در پاسخ به این سوال که روند نزولی قیمت نفت برای کشورهای تولیدکننده در چه مرزی ایجاد مشکل خواهد کرد می‌گوید: «در کشورهای مختلف این نرخ متفاوت است، برای مثال در ایران بودجه با بشکه‌یی 100دلار بسته شده است اما در عربستان با 93دلار دچار کسری بودجه خواهند شد. روسیه نیز بودجه خود را با نفت بالای 100دلار بسته است.» ایران، عربستان، ونزوئلا و نیجریه که همگی از اعضای اوپک هستند بیشترین نیاز را به قیمت‌های بالای نفت دارند. عسلی در همین باره می‌افزاید: «این کشورها برای حفظ موقعیت مالی و اقتصادی و کمک به رشد اقتصادی به نرخ بالای نفت احتیاج دارند.» وابستگی بودجه این کشورها به نفت‌خام به‌شکلی است که حتی پایین‌بودن هزینه‌های اکتشافی نیز نمی‌تواند آنها را نسبت به کاهش قیمت نفت‌خام مصون کند. درنتیجه باید دید با کاهش دوباره و شدید قیمت نفت‌خام واکنش این دسته به وضع موجود چه خواهد بود؟
چشم‌ها به سوی عربستان است
با این وضعیت انتظارات از عربستان سعودی بابت کاهش تولید بیشتر خواهد شد؛ البته مقامات عربستان پیش از این اعلام کرده بودند که بهای نفت‌خام مجددا در سه‌ماهه چهارم سال جاری افزایش خواهد یافت. سعودی‌ها بر همین اساس پیش‌بینی کرده‌اند که قیمت نفت اوپک به بالای 100دلار بازخواهد گشت. البته در این میان نظراتی مطرح می‌شود که عربستان سعودی تمایل دارد تا قیمت نفت کاهش یابد و درآمد نفتی داعش از محل فروش نفت کاهش پیدا کند. البته سعودی‌ها درمقابل این ادعا واکنش نشان داده‌اند. آنها معتقدند که این گروهک تنها مقدار کمی نفت در اختیار دارد و تاثیری بر بازار ندارد. به‌هر‌حال فارغ از اینکه کاهش عرضه دقیقا از سمت چه تولید‌کننده‌یی اتفاق بیفتد قیمت‌ها قدرت مانور چندانی نخواهند داشت. هزینه‌های تولید نفت‌های غیرمتعارف به‌شکلی است که قیمت‌ها ناگزیر در مرز 80دلار متوقف خواهند شد. مدیر پژوهشی موسسه مطالعات انرژی در همین باره می‌گوید: «هزینه تولید نفت‌های غیرمتعارف از سقوط بیش از حد قیمت‌ها جلوگیری خواهد کرد اما نمی‌توان برآورد دقیقی از اینکه قیمت‌ها به چه سمتی حرکت خواهند کرد ارایه کرد. روند تغییر رشد جهانی اقتصاد و تغییرات در عرضه و تقاضا هرکدام ماجرایی مختلف را برای بازار انرژی رقم خواهند زد.»
