بهرام شکوری
عضو هیات‌مدیره خانه معدن ایران
با رشد تکنولوژی امروز شاهد تغییر در ظاهر تمامی پدیده‌ها ازجمله تشکل‌گرایی هستیم. زمانی تشکل‌ها به شکل سنتی ایجاد می‌شد ولی امروزه شبکه‌های اجتماعی وضعیتی متفاوت در اقتصاد را ایجاد کرده است. در بحث تشکل‌های مصرف‌کننده امروز شاهد این موضوع هستیم که بدون وجود داشتن چنین تشکل‌هایی در اقتصاد شبکه‌های اجتماعی عملا جای این تشکل را گرفته‌اند. کمپین‌های رسانه‌یی پدیده‌یی نوین هستند که به خوبی توانسته‌اند اهرم فشار و چانه‌زنی برای مصرف‌کنندگان ایجاد کنند. مصرف‌کنندگان طیفی گسترده را تشکیل می‌دهند که حتی در صورت ایجاد تشکل‌های مصرف‌کنندگان نمی‌توان انتظار داشت که همه ذی‌نفعان در آن عضو شوند. اما امروز شاهد هستیم بدون ایجاد یک تشکل و تنها با استفاده از ابزارهای شبکه‌های اجتماعی تمامی مردم دور یک هدف جمع شده و فشار زیادی به تولیدکننده یا دولت وارد می‌کنند. تجربه کمپین تحریم خرید خودرو صفر یکی از مثال‌های همین پدیده است. در شرایطی که سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان هیچ کاری در قبال خودرو نشان نمی‌داد و خودروسازان حمایت کامل وزارت صنعت، معدن و تجارت را در اختیار داشتند و از سوی دیگر تشکلی برای حمایت از مصرف‌کنندگان ایجاد نشده بود، مردم از طریق استفاده از ابزارهای شبکه‌های اجتماعی حرکتی خودجوش انجام دادند و دولت را وادار به عقب‌نشینی کردند. این حرکت می‌تواند در هر پدیده دیگری رخ دهد. مسائل عمومی مانند مالیات می‌تواند با همین اهرم فشار حل شود. در ایران ابزاری که در نظر گرفته شده بود سازمان حمایت است ولی اکنون زمزمه‌هایی مبنی‌بر حذف آن وجود دارد. حال برای بسیاری این سوال وجود دارد که جایگزین سازمان حمایت پس از حذف چیست. واقعیت این است که دیگر وقت آن رسیده است که به نظام بازار اعتقاد پیدا کنیم. مهم‌ترین ابزار سازمان حمایت از تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان، ابزار قیمت‌گذاری محسوب می‌شود. اگر به نظام بازار اعتقاد داشته باشیم قیمت‌گذاری می‌تواند به صورت کامل به بازار و عرضه و تقاضا سپرده شود. فضای رقابتی در بلندمدت هم کیفیت کالا را افزایش می‌دهد، هم خدمات پس از فروش و تسهیلات توزیع را به ارمغان می‌آورد و در نهایت قیمت را در سطح تعادلی انتخاب می‌کند. ما باید حذف قیمت‌گذاری را از یک نقطه آغاز کنیم. مگر این نظام قیمت‌گذاری توانست مقابل تولید خودرو بی‌کیفیت و ده‌ها مشکلی که این خودروها برای کشور ایجاد کرد بایستد؟ ما با سازمانی روبه‌رو هستیم که تاکنون یا به سمت تولیدکننده بوده است یا به سمت مصرف‌کننده و در نهایت در بلندمدت هم تولیدکننده از وجود آن متضرر شده است و هم مصرف‌کننده. مردم در کمپین خودرو به خوبی نشان دادند که با ابزارهای جدید قادر هستند به خوبی مقابل انحصارات بایستند و شرایط را تغییر دهند. عصر جدید ابزارهای متفاوتی در اختیار مردم قرار داده است که در صورت استفاده صحیح ساختار تشکلی کشور را هم دستخوش تغییر خواهد کرد.
