از آخرین توافق 1+5 با ایران درست 6ماه میگذرد. در این مدت دو طرف بهطور مداوم همدیگر را میپاییدند که مبادا تخلفی از برجام صورت بگیرد. هر چند که در این میان فقط 5 کشور بر اصل برجام پابرجا ماندند و فقط تندروهای یک کشور -ایالات متحده امریکا- سعی در خدشهدار کردن آن داشتند اما با اینحال، کلیات این امر در مسیر اجرا بود و روند بهگونهیی پیش رفت که از فردا همه چشمها به دنبال انتشار گزارش نهایی آژانس بینالمللی انرژی اتمی و صدور بیانیه مشترک ظریف و موگرینی است.
در 6ماه گذشته اقتصاد ایران این فرصت را داشت که خود را برای دوره پساتحریم که به احتمال خیلی زیاد از پسفردا آغاز میشود آماده کند. در این مدت دو بخش حیاتی اقتصاد ایران به دلیل روابط بینالمللیای که داشته و دارد باید سریعتر از دیگر بخشها خود را آماده میکردند؛ بخش اول، نظام بانکی کشور است و بخش دوم، همانا صنعت نفت. اما آیا این دو بخش آماده ورود به دوره پساتحریم هستند؟ به نظر میآید که این دو بخش با اما و اگرهایی میتواند وارد این دوره شود. نظام بانکی کشور در حالی باید خود را با نظام بینالمللی بانکی منطبق کند که بنابه گفته مقامات بانکی کشور -از رییس کل بانک مرکزی گرفته تا مدیران عامل بانکها- هنوز با استانداردهای نظام بانکی جهان که براساس بازل3 تعریف میشود فاصله بسیار زیادی دارند. بهطوری که تازه توانستهاند با سختیهای زیاد نرمهای بازل2 را ترجمه و به نظام بانکی کشور ارائه دهند تا عملیات بانکی را براساس آن تعریف کنند. در واقع در 4سال تحریم بانکی کشور، نظام بینالمللی بانکی آنچنان بهسرعت پیش رفت که ایران هم به لحاظ نرمافزاری و هم سختافزاری از آن بسیار عقب مانده است. اما آن طور که از گفتههای مقامات
مسوول بانکی کشور برمیآید در این مدت اندک 6ماهه هم حتی بستر ورود به این نظام فراهم نشده است چه برسد به آنکه بخواهد بهطور کامل خود را با آن تطبیق دهد.
صنعت نفت کشور هم درگیریهای خاص خودش را داشت. با آنکه مسوولان نفتی کشور اعلام کردهاند که به محض برداشته شدن تحریمها وارد بازار فروش نفت میشویم اما برآورد بدنههای کارشناسی کشور از جمله مرکز پژوهشهای مجلس نشان میدهد که نفت ایران تا 2سال دیگر قادر به صادرات 2.5میلیون بشکه در روز نیست و تا یکسال دیگر میتواند فقط 500هزار بشکه به ظرفیت صادرات خود اضافه کند و این هم منوط به آن است که میادین کشور بازسازی و توسعه بیابند. حال چگونه میخواهد این میادین توسعه یابد سرفصل دعوای این صنعت است با افراد ذینفوذ. مقامات مسوول در صنعت نفت میگویند قراردادهای جدید نفتی باتوجه به اوضاع منطقه و شرکتهای بینالمللی نفتی تعریف شده است. به عبارت دیگر این کف خواستههای صنعت نفت است اما اجرای همین قرارداد هم با اما و اگرهایی روبهرو است.
ایران سه روز دیگر وارد دوره پساتحریم میشود اما کدام بخش از اقتصاد آماده ورود به این دوره است؟ به نظر میآید ورود به این دوره تداعی موقعیت نوزادی است که میخواهد متولد شود و درد زایمان، مادر را گرفته است. هم بچه سخت به دنیا میآید و هم مادر درد میکشد. کدامیک زنده میمانند؟