شرکت ملی نفتکش و دیگر شرکت‌های مرتبط با صنعت نفت در نخستین مرحله رفع تحریم خواهند شد
گروه انرژی نادی صبوری
مردم ایران دریا را نمی‌شناسند؛ این جمله‌یی است که اغلب فعالان دریایی به آن اعتقاد دارند؛ برای اثبات این نگاه نیز همین بس که مردم هنوز ارتباط مفیدی با غذاهای دریایی برقرار نمی‌کنند. در مقابل اما دریا لطف فراوانی به ایران داشته است؛ 90درصد تجارت خارجی ایران از این طریق صورت می‌گیرد و «نفت» نیز به عنوان قوت قالب درآمدهای ایران از همین طریق توانایی صادراتی جدی یافته است. از سال 1291 و زمانی که نخستین بار یک کشتی محموله 43هزار تنی نفت خام ایران را به یک مقصد صادراتی ترک کرد 43سال زمان لازم بود تا ایران بتواند برای خود شرکتی مستقل در زمینه حمل نفت و فرآورده‌های نفتی ایجاد کند. حالا 60 سال از تاسیس شرکت ملی نفتکش ایران؛ شرکتی که یکی از مهم‌ترین هدف‌های تحریم امریکا بود و این روزها به شدت در انتظار برداشته شدن تحریم‌هاست، می‌گذرد. یک‌شنبه 27دی ماه مرکز همایش‌های صدا و سیما میزبان همایش 60 امین سالگرد تاسیس این شرکت خواهد بود؛ همایشی که طبق گفته علی‌اکبر صفایی، مدیرعامل این شرکت در نشست خبری روز گذشته 600 میهمان که 293 نفر از آنها خارجی هستند را پذیرا خواهد بود. به واسطه همزمانی سالگرد تولد شرکت ملی نفتکش با نزدیک
شدن به روز برداشته شدن تحریم‌ها، مدیرعامل شرکت ملی نفتکش در این نشست با این نوید که حتی صحبت‌هایی مبنی بر اجرایی شدن در 2 تا 3 روز آینده مطرح است، شرایط بسیار خوبی که با این روند پیش روی کشتیرانی ایران قرار خواهد گرفت را تشریح کرد.
طبق گفته‌های علی‌اکبر صفایی یکی از مهم‌ترین مباحث مهم و حساس طرح شده در مذاکرات میان ایران و غرب بحث تحریم نفتکش‌ها بوده است.
مدیرعامل شرکت ملی نفتکش در ادامه این صحبت‌ها می‌گوید:«در 2سال گذشته ما اقدام به تهیه سناریو پساتحریم کردیم و در این راستا با وزارت خارجه و آقای عراقچی جلسه‌های متعددی داشتیم.» او می‌افزاید:«اسم شرکت ملی نفتکش و دیگر شرکت‌های مرتبط به حوزه نفت و خدمات آن براساس متن برجام در نخستین مرحله از لیست تحریم برداشته خواهد شد همچنین همه موارد بیمه‌یی نیز در این زمینه رفع تحریم خواهند شد».
صفایی که به واسطه ماهیت شرکت نفتکش با وزارت خارجه ارتباط نزدیکی دارد، می‌گوید: «متن راهنمای برداشته شدن تحریم‌ها در روز اجرا روی وب سایت اتحادیه اروپا قرار گرفته و لازم‌الاجرا برای تمام حوزه‌های در ارتباط با جمهوری اسلامی تلقی می‌شود». شرکت ملی نفتکش اکنون در پی این است که ارتباط‌های خود با فعالان این عرصه که در سال‌های تحریم کمرنگ شدند را بازیابی کند و برگزاری همایش سالگرد تاسیس این شرکت نیز طبق صحبت‌های علی‌اکبر صفایی در همین راستا صورت خواهد گرفت. او با اشاره به اینکه شرکت ملی نفتکش دوباره راهی بازارهای اروپایی خواهد شد، ایران را با عنوان دارنده بزرگ‌ترین ناوگان نفتکش جهان دارای توان و پتانسیل تاثیرگذاری مثبت در آینده این صنعت در دنیا دانست.
مدیرعامل شرکت ملی نفتکش در بخشی از صحبت‌های خود در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران که برخورد ایران با موسسات رده‌بندی(موسساتی که در ارتباط با طراحی، ساخت و بازرسی تاسیسات دریایی شامل کشتی‌ها و سازه‌های دریایی و ساحلی، استانداردهای فنی که به عنوان قوانین شناخته می‌شوند را ارائه می‌کنند) که در زمان رفع تحریم با ایران قطع همکاری کردند در پساتحریم چگونه خواهد بود، اظهار کرد:«اساسا مباحث دریایی بر خلاف مباحث تحریم‌ها از مسائل سیاسی به دور بوده و به شدت فنی است. سازمان جهانی دریانوردی نیز سازمانی کاملا تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است؛ در نتیجه اساس ارتباط میان بخش‌های مختلف در این حوزه نیز براساس همین سازوکار خواهد بود؛ اما در نهایت سیاست ایران در قبال این موسسات توسط سازمان بنادر و دریانوردی تعیین می‌شود».
رشد تجارت در گرو شرایط آرام
«تجارت در شرایط امن و آرام رشد خواهد کرد» این از جملات کلیدی مدیرعامل شرکت ملی نفتکش در نشست خبری روز گذشته است. او این جمله را در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران در مورد اثر تنش‌های اخیر میان ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و تاثیر آن بر فعالیت نفتکش‌های ایرانی طرح می‌کند و در ادامه در پاسخ به این پرسش خبرنگار تعادل که آیا قطع رابطه دیپلماتیک جیبوتی با ایران مشکلی پیش راه تردد نفتکش‌های ایرانی در خلیج عدن ایجاد نخواهد کرد، گفت:«تنگه باب‌المندب یک آبراه بین‌المللی است و براساس قانون حقوق دریاها اداره می‌شود. طبق این قانون و حتی در آب‌های سرزمینی یک کشور هم مفهومی به نام عبور بی‌ضرر وجود دارد.»
او ادامه داد: «این مفهوم به این معناست که یک کشتی می‌تواند بدون هیچ‌گونه مانعی از این مسیر عبور کند. اگر کشوری مغایر با این قانون عمل کرده و برای کشتی مشکل ایجاد کند، کار اشتباهی کرده و بدون دوام خواهد بود». البته مدیرعامل شرکت ملی نفتکش توضیحی درباره اینکه احتمال انجام این«اشتباه» از سوی کشوری مانند جیبوتی و اخلال در تردد نفتکش‌های ایرانی وجود دارد، ارائه نکرد.
درحالی که دزدان دریایی در بسیاری از اذهان عمومی بیشتر در فیلم‌ها دیده می‌شود؛ آنها که دستی بر آتش دریا دارند به خوبی بر این واقف‌اند که این افراد چه مشکلاتی را برای کشتی‌های تجاری ایجاد می‌کنند. علی‌اکبر صفایی نیز در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران درباره مشکلاتی که دزدان دریایی برای نفتکش‌های ایرانی ایجاد می‌کنند، خلیج عدن را یکی از مناطق مشکل‌ساز در این زمینه عنوان کرد. خلیج عدن، خلیجی در جنوب یمن است که به واسطه نزدیکی با کشورهایی همچون سومالی از نظر دزدان دریایی خطرناک محسوب می‌شود.
رابطه متغیر میان بازار نفت و نفتکش‌ها
درحالی که از ماه ژولای 2014 تاکنون قیمت نفت با افت شدید مواجه شده و از سطوح بالای 100دلاری به کانال 30دلاری وارد شده است، مدیرعامل شرکت ملی نفتکش در پاسخ به این پرسش که بازار نرخ نفتکش‌ها در این وضعیت چه رویکردی را طی کرده است، اظهار می‌کند: «در حمل و نقل دریایی نفت شرایط تا حدودی به بازار نفت شباهت دارد اما در بعضی موارد رابطه معکوس نیز میان نفت خام و نرخ حمل و نقل ایجاد می‌شود. مثلا زمانی که قیمت نفت پایین می‌آید کشورهای مصرف‌کننده تقاضا برای این محصول را افزایش می‌دهند در نتیجه نرخ نفتکش‌ها بالا می‌رود.»
او ادامه داد: «برای مثال ما حدود یک ماه پیش مطلع شدیم که چین قصد دارد ذخایر استراتژیک نفت خام خود را از مصرف 9روز به مصرف 90روز در سال برساند، این اقدام چین نرخ حمل و نقل نفتکش‌ها را در شرایطی که بهای نفت خام رو به کاهش بود، افزایش داد». مدیرعامل شرکت ملی نفتکش در ادامه از رعایت استانداردهای محیط زیستی در نفتکش‌های ایرانی در سطوح بالاتر از استانداردهای جهانی در راستای بازاریابی خبر داده و در مورد ارائه تخفیف به بعضی از کشورها در زمینه نرخ نفتکش‌ها نیز می‌گوید:«سازوکار ما با مشتریان مختلف و بستگی به شرایط دارد» جمله‌یی که نشان می‌دهد تخفیف‌ها برای کشورهای مختلف متفاوت خواهد بود. در نهایت و وضعیتی که بسیاری سال 2016 را سالی نه چندان مناسب برای «نفت خام» می‌دانند، مدیرعامل شرکت ملی نفتکش اعتقاد دارد این سال برای نفتکش‌ها سالی خوب خواهد بود.
ورود به حوزه ال‌ان‌جی برای درآمدزایی
طبق مباحث طرح شده در کنفرانس سران جی ای سی اف که چندی پیش در تهران برگزار شد؛ دومین اولویت صادرات گاز ایران بعد از همسایگان؛ اروپا خواهد بود. صادراتی که بیژن زنگنه، وزیر نفت آن را در قالب ال ان جی به صرفه عنوان کرده است. در همین راستا چندی پیش مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز از مذاکرات ایران با یک شرکت فرانسوی در راستای ساخت کشتی FLNG خبر داده بود. اف ال ان جی‌ها واحدهایی هستند که عملیات فناوری گاز طبیعی مایع در مناطق آف‌شور را به عهده دارند و مهم‌ترین فعالیت در زمینه آنها تاکنون توسط شرکت پتروناس مالزی صورت گرفته است. مدیرعامل شرکت ملی نفتکش در پاسخ به این پرسش «تعادل» که آیا این شرکت در زمینه ساخت کشتی FLNG همکاری داشته و وضعیت آن چگونه است، می‌گوید:«یکی از سیاست‌های کلان این شرکت تنوع سبد درآمدی است که این مساله ضرورت ورود به حوزه گاز را ایجاب می‌کند. در همین زمینه برنامه‌ریزی برای فعالیت در LNG و FLNG نیز صورت گرفته است. شرکت ملی نفتکش با درآمد 3.5میلیارد دلاری تاکنون مذاکرات خوبی را با شرکت‌های بزرگی در این زمینه داشته است.»
صفایی ادامه می‌دهد:«علاوه بر شرکت فرانسوی یک شرکت بلژیکی و یک شرکت آلمانی نیز مذاکراتی در این زمینه داشته‌اند». علی‌اکبر صفایی در بخش پایانی صحبت‌های خود با تشریح چگونگی برگزاری همایش روز یک‌شنبه از ایجاد فضایی در این همایش برای مذاکرات رو در رو میان مدیران نفتکش‌های ایرانی و شرکت‌های فعال خارجی در این زمینه گفت. مذاکراتی که به طور قطع بعد از حدود 3سال دوری حرف‌های مهم زیادی برای طرح شدن در آنها وجود خواهد داشت.
