گروه جهان
بازار سهام چین هفته گذشته را در مرز بحران گذراند. دوشنبه هفته پیش، بازار سهام چین در نخستین روز کاری سال2016 با سقوط 7درصدی فعالیت‌هایش برای مدتی متوقف و سپس تعطیل شد. روز پنجشنبه نیز این بازار بار دیگر سقوط 7درصدی را تجربه کرد تا جایی که برای دومین بار در طول یک هفته با به کار افتادن سیستم «فیوز اضطراری» تمامی معاملات تعطیل شدند. این تعطیلی‌ها باعث تزلزل و نگرانی بازارهای سهام در سراسر جهان شد. سقوط بازار سهام از اروپا تا امریکا و آسیا و کاهش ارزش یوآن چین به‌عنوان دومین اقتصاد جهان این نگرانی را ایجاد کرده است که اقتصاد دنیا در آستانه بحرانی دیگر همانند آنچه در سال2008 اتفاق افتاد قرار دارد.
به گزارس رویترز، چین دو بازار سهام مهم و بزرگ به نام‌های «شانگهای» و «شنزن» دارد که به ترتیب سومین و پنجمین بازار بزرگ سهام جهان هستند. روز پنجشنبه شاخص ترکیبی بورس شانگهای در اوایل ساعات کاری 7.32درصد افت داشت. شاخص ترکیبی شنزن نیز با 8.35درصد موجب شد تا سیستم فیوز اضطراری بار دیگر به کار بیفتد. دولت در آگوست سال گذشته پس از سقوط بازار سهام، این سیستم را طراحی کرد تا در مواقع لزوم از آن استفاده و معاملات را متوقف کند. دوشنبه گذشته دولت چین برای نخستین‌بار این سیستم را به کار انداخت. از ١٢ژوئن تا ١٠آگوست 2015 شاخص بورس شانگهای ٢٤درصد و بورس شنزن ٢٨درصد کاهش را تجربه کرده بودند.
با این حال مساله فقط سقوط بازارهای سهام در چین نیست. در هفته گذشته ارزش یوآن نیز به پایین‌ترین حد از مارس سال2011 رسیده و با 0.51درصد کاهش ارزش هر یوآن به 15/0 دلار رسید.
زنگ خطر برای بازارهای جهان
با سقوط شاخص سهام چین، شاخص سهام بورس‌های استرالیا و کره جنوبی نیز به ترتیب 1.5 و 1.1درصد کاهش یافت. برخی از کارشناسان این سقوط در بازارهای استرالیا و کره جنوبی را نیز درنتیجه آزمایش بمب هیدروژنی کره شمالی می‌دانند. یک کارشناس بازار بورس در نیویورک به خبرنگار سی‌ان‌ان گفت: «نگرانی‌های زیادی نسبت به کندی آهنگ رشد اقتصادی چین وجود دارد، افت شدید ارزش یوآن نیز به نگرانی سرمایه‌گذاران افزوده است؛ زیرا این روند به تردیدها درباره روند رشد اقتصادی کشور دامن می‌زند. بنابراین ارتباط مستقیمی بین این سقوط ارزش سهام و بحران بورسی ماه آگوست در چین وجود دارد.»
به گزارش یورونیوز، شاخص بورس آلمان به دنبال سقوط شاخص‌های مالی آسیا، سقوط کرد. داکس، شاخص بورس فرانکفورت آلمان 3.1درصد سقوط کرد. در پاریس نیز روز پنجشنبه ارزش شاخص سهام کل بورس در معاملات کاهش یافت. ارزش شاخص سهام بورس پاریس تا اواسط معاملات روز پنجشنبه 5درصد کاهش داشته است. از نظر کارشناسان، احتیاط سرمایه‌گذاران و کارگزاران بازار مالی در انجام معاملات باتوجه به آنکه اقتصاد چین اکنون وضع خوبی ندارد بیشترین نقش را در کاهش بورس پاریس در معاملات روز پنجشنبه داشته است. بازارر سهام نیویورک و شاخص صنعتی «داوجونز» یکی از سه شاخص عملکرد بورس اوراق بهادار نیویورک که از فهرستی متشکل از سهام 30شرکت بزرگ در بورس این شهر تشکیل شده است نیز کاهش 2.19درصدی در سطح معاملات روز پنجشنبه را ثبت کرد.
در خاورمیانه نیز ارزش سهام به دلیل وضعیت قیمت نفت و درنتیجه عملکرد جهانی کاهش قابل توجهی داشته است. به گزارش خبرگزاری فرانسه، تنش‌های خاورمیانه اعتماد میان سرمایه‌گذاران را از بین برده است از این رو برخی از آنها شروع به فروش سهام خود کرده‌اند. بازارهای ریاض و دوبی کاهش قیمت را شروع کردند، سپس شاخص بازارهای بورس در پنج کشور دیگر عربی حاشیه جنوبی خلیج فارس سقوط کرد. شاخص بورس عربستان 3.2درصد کاهش یافت و به پایین‌ترین سطح خود از سه سال گذشته رسید. شاخص دوبی فایننشال مارکت حدود چهاردرصد ارزش خود را از دست داد. شاخص بازار ابوظبی نیز 2.3 دهم‌درصد کاهش یافت. قطر اکسچنج، دومین بازار منطقه نیز کاهش 3 درصدی را تجربه کرد.
آیا بحران 2008 باز می‌گردد؟
«جورج سوروس» در سخنرانی اخیر خود در سری‌لانکا با اشاره به بحران‌های پیش‌آمده اعلام کرد که ممکن است جهان بار دیگر شرایط بحرانی سال2008 را ایجاد کند. او در این سخنرانی گفت: «چین در دنیای امروز یک مشکل بزرگ برای تعدیل اقتصادی دارد. می‌توانم بگویم که ما به بحرانی دیگر در حال نزدیک شدن هستیم. وقتی به شرایط بازارهای جهانی نگاه می‌کنم ردپایی از چالش‌هایی را می‌بینم که یادآور بحران سال2008 است.» با این حال دیگر کارشناسان جهانی چنین نظری ندارند. به اعتقاد «جفری سوات» استراتژیست در بخش سرمایه‌گذاری بنیاد ریموند جیمز، چین در آستانه انفجار از درون نیست بلکه کاملا برعکس است؛ چین در حال گذار از یک اقتصاد تولیدی و صادرات‌محور به سمت اقتصاد خدمات‌محور با اصل توجه به تقاضای داخلی است. از این رو طبیعی می‌رسد که چنین تغییر رویکردی با برخی بحران‌ها مواجه شود.
