گروه تجارت سمانه عابدی
صادرات صنعتی همواره بر رشد ارزش افزوده بخش صنعت آثار مثبتی دارد، زیرا رشد صادرات صنعتی، موجب بالا رفتن ظرفیت تولید، صرفه‌های اقتصادی، افزایش بهره‌وری و تخصیص دقیق منابع و در نهایت رشد بالاتر در بخش غیر‌صادراتی می‌شود. از سوی دیگر، با افزایش صادرات، بنگاه‌ها برای افزایش کیفیت کالاهای تولیدی تلاش می‌کنند و از همین‌رو، در اصلاح مدیریت، بهبود تکنولوژی و کاهش هزینه‌ها گام برمی‌دارند و البته، درنهایت توسعه صادراتی را به همراه خواهد داشت؛ چرا که توسعه صادرات، نوعی سیاست اقتصادی و تجاری است که هدف آن، سرعت دادن به فرآیند صنعتی شدن یک کشور از طریق صادرات کالاهای صنعتی است که در آن مزیت نسبی وجود دارد.
بنابراین ایران در فعالیت‌های صنعتی از قبیل «تولید مواد پلاستیکی به شکل اولیه و ساخت لاستیک مصنوعی»، «تولید مواد شیمیایی اساسی جز کود و ترکیبات ازت» «تولید فرآورده‌های نفتی تصفیه‌شده» (پالایشگاه‌ها)، «تولید فلزات اساسی گران‌بها و فلزات اساسی غیرآهنی»، مزیت نسبی صادراتی دارد که سهم این محصولات در کل تقاضای (واردات) جهانی و نیز متوسط نرخ رشد واردات این محصولات در سطح جهانی، طی چند سال اخیر بالا بوده است.
در نتیجه، می‌توان گفت که این فعالیت‌ها در رتبه نخست برای سرمایه‌گذاری و توسعه صادرات ایران قرار دارند. با این حال، آمار و گزارش‌های گمرک حاکی از آن است که صادرات کالاهای صنعتی در هشت ماهه گذشته نسبت به زمان مشابه امسال، از 5درصد رشد برخوردار بوده است.
در همین حال، کارشناسان معتقدند برای بهبود و خروج از رکود، باید صادرات کالاهای صنعتی را افزایش داد اما این امر، نیازمند بسترسازی‌های لازم است؛ چراکه در ماه‌های گذشته، خبرهایی در خصوص تعطیلی واحدهای تولیدی و صنعتی شنیده شده است که با توجه به نبود تقاضا، این واحدهای تولیدی با تعدیل نیرو و گاه با تعطیلی مواجه شده‌اند.
این موضوع، چندان نشانه‌های خوبی ندارد؛ چرا که باید پذیرفت؛ صادرات صنعتی زمانی توسعه می‌یابد که در فضای رقابتی عمل کنیم اما متاسفانه با توجه به ساختار صنعتی کشور نمی‌توان امید داشت که کالایی رقابت‌پذیر و باکیفیت تولید شود و نوآوری در آن صنعت صورت گیرد. بنابراین دولت باید تلاش کند تا زیرساخت‌های کشور را برای صادرکنندگان و توسعه صنعتی مهیا کند؛ این بسترسازی‌ها باید در بهبود بخش حمل و نقل، تجهیز بنادر مجهز، ارتقای نظام‌های بانکی و بیمه‌یی کارآمد، شرکت‌های خدماتی چابک و کارآمد و... باشد. با این حال، با توجه به همه تاکیداتی که دولت در تسهیل صادرات و ارائه مشوق‌ها و جوایز صادراتی دارد، به نظر می‌رسد که باید در برنامه‌های استراتژیک و با شناسایی بازارهای مصرفی، صادرات را توسعه داد و برای این امر صدالبته که نیازمند تغییر رویکرد هستیم؛ چرا که تغییر رویکرد، شرط لازم برای توسعه صادرات است.
