گروه جهان
بورس چین نخستین روز کاری سال2016 را فاجعه‌بار آغاز کرد. دیروز در نخستین روز کاری در سال‌نو، بازارهای سهام چین سقوط ارزش ۷درصدی را تجربه کردند و برای نخستین‌بار معاملات در این بورس متوقف شد.
به گزارش رویترز، کاهش فعالیت‌های تولیدی در کنار کاهش ارزش یوآن این کشور به نگرانی‌های اقتصادی درباره آینده چین افزوده است و همین امر به کاهش ارزش بازارهای سهام منجر شده و برای نخستین‌بار معاملات سهام در این کشور متوقف شد. روز گذشته شرایط در بازارهای سهام چین به گونه‌یی بوده است که قبل از بسته شدن رسمی بازار معاملات به‌طور کامل متوقف شدند. بنا به گزارش دیگری از وضعیت اقتصادی چین، فعالیت‌های تولیدی کارخانجات چین در ماه دسامبر برای دهمین ماه متوالی روندی کاهشی را تجربه کرده؛ به گونه‌یی که شدت این کاهش در این ماه نسبت به ماه نوامبر افزایش بیشتری را تجربه کرده است.
نگاهی اجمالی به نحوه فعالیت صنعت کارخانه‌ها در آسیا در ماه‌های اخیر نشان داده که کاهش تولید، پیامد و نتیجه کاهش تقاضا در بازارهاست. با توجه به شعله‌ور شدن تنش‌ها در خاورمیانه، وضعیت سرمایه‌گذاری در بازارها دچار افول شده و حتی ارزش ین ژاپن را نیز تحت تاثیر قرار داده است. بازارهای بورس اروپا نیز نخستین روز کاری سال2016 را خوب شروع نکردند. به گزارش یورنیوز، روز گذشته نیز بازارهای بورس اروپایی سال جدید میلادی را با افت ارزش سهام آغاز کردند. آمار و داده‌های منتشر شده در مورد وضعیت اقتصادی چین موجب شد بازارهای اروپایی نیز مانند بازارهای آسیایی تحت تاثیر قرار بگیرند. شاخص ارزش سهام در بازارهای بورس هنگ‌کنگ و شانگهای به پایین‌ترین میزان خود طی سه ماه گذشته رسید و این در حالی بود که بازارهای بورس فرانکفورت، لندن و پاریس هم در ساعات اولیه دوشنبه بین دو تا سه درصد افت داشتند. هراس سرمایه‌گذاران از پیامدهای رکود اقتصادی چین از دلایل اصلی نوسان شدید بازارهای بورس در روز دوشنبه عنوان شده است.
پیش‌بینی می‌شود چین، دومین قدرت اقتصادی حال حاضر جهان، در سال‌جاری میلادی وضعیت دشواری را تجربه کند.
سقوط تاریخی سهام
در اوت 2015، بورس چین کاهش چشمگیری در ارزش سهام خود تجربه کرد که کل جهان را تحت تاثیر قرار داد. چین دو بازار سهام مهم و بزرگ به نام‌های شانگهای و شنژن دارد که به ترتیب سومین و پنجمین بازار بزرگ سهام جهان هستند. سال گذشته شاخص بورس بازار شانگهای ٢٤درصد و بورس شنژن ٢٨درصد کاهش یافت. پیش از این موضوع دولت چین ارزش یوآن را برای افزایش صادرات کاهش داده بود؛ همین مساله بازار سرمایه‌گذاری چین را متزلزل کرد و باعث شد بسیاری سرمایه‌های خود را خارج و بازار سهام چین را تحت تاثیر قرار دهند.
اقتصاد چین طی بیش از یک دهه گذشته از رشدی سریع برخوردار بود و حتی پس از بروز رکود جهانی، کم‌وبیش روند رشد اقتصادی را حفظ کرده بود. با این همه در یکی، دو سال‌اخیر نشانه‌هایی از کاهش رشد اقتصادی در این کشور مشاهده شده است. ژوئن 2015، سقوط سهام چین دولت این کشور را مجبور کرد تا برای متوقف کردن روند سریع کاهش بهای سهام در بازارهای بورس آن کشور تمهیداتی را اجرا کند. براساس اعلام مقامات دولتی، میزان عرضه اولیه سهام محدود شد تا از این راه، مانع افزایش عرضه سهام در بازار و کاهش تقاضا برای سهام موجود شوند.
عرضه اولیه سهام به معنی فروش سهام شرکت‌های خصوصی است که برای نخستین‌بار در بازار سهام عرضه می‌شود. عرضه اولیه سهام باعث می‌شود بخشی از پول سرمایه‌گذاران به جای خرید سهام موجود، برای خرید سهام جدید به کار رود و به این ترتیب، تقاضای موثر برای سهام موجود را کاهش دهد؛ درحالی‌که عرضه کل سهام در بازار افزایش یافته است. چنین وضعیتی به تنزل قیمت‌ها منجر می‌شود. دولت همچنین به سرمایه‌گذاران اجازه داد تا برای خرید سهام، به استقراض از سیستم بانکی اقدام کنند. خیلی پیش از این، دولت چین استفاده از اعتبارات بانکی برای خرید سهام را محدود کرده بود.
تاکنون با وجود تکاپو و تلاش فراوان مقامات پولی و مالی چین، بحران به وجود آمده فروکش نکرده است. این اقدامات ممکن است خود به نوسان بیشتر بازار منتهی شوند، حتی می‌توانند ریسک بازار را افزایش داده و دوره خروج از بحران را طولانی کنند. برای مشاهده تاثیر اقدامات انجام‌شده بر بازار سرمایه چین باید در انتظار روزها و ماه‌های آتی بود و بی‌شک قضاوت در مورد سیاست‌های اتخاذشده در آینده راحت‌تر است.
چه تاثیری می‌گذارد؟
دو دیدگاه کاملا متفاوت درخصوص آثار و پیامدهای بحران بورس در چین برای اقتصاد جهانی و اقتصاد داخلی چین وجود دارد. برخی کارشناسان معتقدند ریزش یک‌باره شاخص بازارهای بورس تاثیر چندان زیادی بر اقتصاد جهانی و حتی اقتصاد داخلی چین ندارد. به اعتقاد این گروه، سقوط شاخص سهام بورس چین یک رویداد معمولی است که بازارهای سهام تازه‌تاسیس با آن مواجه می‌شوند و آن را مانند فرازونشیب‌های قیمت‌های سهام چین در سال‌های٢٠٠٦ و ٢٠٠٧ که شاخص سهام ظرف یک سال، بیش از دو برابر افزایش یافته و پس از آن به یک‌باره فرو ریختند و به سطح قبلی خود بازگشتند، می‌دانند.
گروه دیگری از تحلیلگران که تعدادشان نسبت به گروه قبلی بیشتر است معتقدند، نوسان شدید و نامساعد بازار سهام چین آثار سوء در سطح داخلی و بین‌المللی به همراه دارد و حتی برخی آن را مشابه بحران مالی سال٢٠٠٧ امریکا تلقی کرده و از آن به‌عنوان تهدیدی برای اقتصاد جهانی یاد می‌کنند. این دسته از تحلیلگران استدلال می‌کنند که چین به‌عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان با حجم تجارت گسترده در جهان، دارنده بیشترین ذخیره ارزی، نخستین مصرف‌کننده انرژی و با در اختیار داشتن نیروی کار فراوان به‌شدت بر اقتصاد جهانی تاثیرگذار است و بحران بورس آن منجر به تنزل شاخص‌های اقتصادی داخلی شده و از این منظر اقتصاد جهانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
