گروه جهان
چند روز پس از سفر پرحاشیه صلاحالدین دمیرتاش، یکی از دو رهبر حزب دموکراتیک خلقهای ترکیه به روسیه، پروندهیی علیه وی در دستگاه قضایی گشوده شده است. گفته شده، این پرونده در ارتباط با اظهارات او مبنی بر حمایت از خودمختاری منطقهیی کردهای ترکیه است.
به گزارش دویچهوله، رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه که دیروز به عربستان سفر کرده، درخواست دمیرتاش برای خودمختاری کردها را خیانت توصیف کرده و گفته است: «چیزی که یکی از موسسان (حزب) گفته، خیانت و تحریک است.»
تحقیقات درباره اظهارات دمیرتاش به موضعگیری او در کنگره سازمانهای غیردولتی کرد موسوم به «کنگره جوامع دموکراتیک» باز میگردد. کنگره جوامع دموکراتیک (DTK) قطعنامهیی صادر کرد که در آن خواستار ایجاد مناطق خودمختار کردنشین در ترکیه شد. این کنگره همچنین تاکید کرد که خودمختاری تنها راهحل مساله کردها در ترکیه است و اعلام کرد که کردها تا دستیابی به حق اداره امور خویش از مبارزه دست برنخواهند داشت. دمیرتاش در این باره، خودمختاری منطقهیی را فرصتی پراهمیت برای زیستن در کنار یکدیگر دانسته بود. پیش از این در جولای۲۰۱۵ نیز خبری مبنی بر آغاز تحقیقاتی از سوی دادستانی ترکیه علیه صلاحالدین دمیرتاش منتشر شده بود. او در آن زمان به تحریک و تسلیح شرکتکنندگان در تظاهرات اعتراضی اکتبر سال گذشته در جنوب شرقی کشور متهم شده بود.
پرونده قضایی علیه دمیرتاش در حالی گشوده میشود که درگیری بین نیروهای ارتش ترکیه و اعضای (پکک) شدت گرفته است. پیش از این ارتش ترکیه اعلام کرده بود که طی یک هفته درمجموع ۱۲۷نفر از نیروهای افراطی کرد، کشته شدهاند؛ چند سرباز ارتش ترکیه نیز در جریان این درگیریها کشته شدهاند.
سفری پرحاشیه
درست چند روز پس از سفر صلاحالدین دمیرتاش به روسیه، ولادیمیر پوتین لایحه تشدید تحریمها علیه ترکیه را امضا کرده است؛ اقدامی که احتمالا آتش انتقادها را از دمیرتاش تندتر خواهد کرد. رسانههای حامی حزب عدالت و توسعه پیشتر نیز متهم کردن این سیاستمدار کرد به تضعیف ترکیه و سفر وی به مسکو را در شرایط خصومت مسکو- آنکارا خیانت قلمداد کرده بودند. در میان دولتمردان ترکیه، نخستین واکنش سریع و تند از سوی احمد داوود اوغلو، نخستوزیر در مراسم افتتاحیه پروژههای مربوط به وزارت منابع طبیعی، آب و جنگلداری در روز چهارشنبه بیان شد. وی گفت: «دمیرتاش در پایتخت کشوری حضور دارد که ترکیه را تهدید میکند. آنها در مسکو نشسته و به راحتی جسارت متهم کردن ترکیه را به خود میدهند.»
برخی کارشناسان معتقدند که سفر دمیرتاش به مسکو تصادفی نبوده و حضور وی برای تعیین آینده سیاسی ترکیه بهعنوان بخشی از اپوزیسیون و حمایت روسیه از وی در برابر سایر احزاب مخالف باید مدنظر قرار گیرد. همچنین به نظر میرسد روسیه دشمنی با حزب حاکم ترکیه را خاتمه نداده و برای سیاست آینده ترکیه جبهه مخالف را مخاطب خود قرار داده است.
تشدید تحریمهای روسیه علیه آنکارا
به گزارش رسانههای روسی و ترکیهیی، دستور جدید پوتین مبنی بر تشدید تحریمها علیه ترکیه به نسبت دستور قدیم شامل تحریمهای بیشتری است. به گزارش خبرگزاری آناتولی، این دستور تحریمهایی را به اجرا درمیآورد که پیش از این عملیاتی نشده بودند. همچنین این دستور جدید، تحریمهایی را علیه سازمانهای مختلفی که تحت صلاحیت دولت ترکیه فعالیت میکنند به اجرا در میآورد. ضمنا محدودیتهایی علیه فعالیت شرکتهای ترکیهیی در روسیه برقرار شده است. در دستور قبلی تحریم، محدودیتهایی نسبت به استخدام نیروی کار ترکیهیی و واردات برخی کالاهای ساخت ترکیه در نظر گرفته شده بود. علاوه بر این، نظام تردد بدون ویزای شهروندان ترکیه به روسیه از ابتدای سال جدید میلادی به حال تعلیق درمیآید. آژانسهای مسافرتی روسیه نیز فروش خدمات مربوط به سفر به ترکیه را نیز به حالت تعلیق درآوردهاند. پروازهای چارتر آنکارا- مسکو نیز متوقف شده است. آن دسته از اتباع ترکیه که مجوز اقامت دایم یا موقت روسیه را دارند از اجرای این تحریمها استثنا شدهاند.
روسیه و ترکیه از تجارت سالانه ۳۰میلیارد دلار و افق افزایش آن به ۱۰۰میلیارد دلار تا سال۲۰۲۵ برخوردار بودند که به دنبال سرنگونی هواپیمای روسی این دو کشور رودرروی هم قرار گرفتند و گفته میشود تحریمها میتواند این روابط تجاری را به کمتر از ۱۰میلیار دلار کاهش دهد.
روسیه در نخستین اقدام تحریمی علیه ترکیه دو نشست نهاییشده وزیران خارجه و سران دو کشور با موضوع توسعه راهبردی آنکارا و مسکو را لغو کرد و پس از آن نیز اجرای تحریمهای گسترده محصولات کشاورزی و باغی را در دستور کار قرار داد بهطوریکه حتی محمولههای تخلیه شده در گمرکات اجازه خروج نیافت و کشتیهای واردشده براساس قراردادهای قبلی نیز نتوانستند در اسکله تخلیه لنگر بیندازند. والنتینا ماتویینکو، رییس شورای فدراسیون روسیه، بهتازگی گفته که آنکارا باید برای برقراری مجدد همکاریها از مسکو بهخاطر سرنگونی بمبافکن روسی عذرخواهی کند. وی گفته است: «در وضعیت متشنج کنونی در روابط روسیه و ترکیه ما مقصر نیستیم. ترکیه اقدامی خصمانه علیه روسیه مرتکب شد؛ این یک جنایت بود و به همین دلیل رییسجمهوری روسیه مواضع روسیه در قبال این حادثه را صریحا اعلام کرد.»
آندره کارلوف، سفیر روسیه در ترکیه نیز در مصاحبه با روزنامه جمهوریت ترکیه گفته است: «عذرخواهی، شناسایی و مجازات عاملان ساقطشدن جنگنده سوخوی روسی و پرداخت غرامت، سه شرط روسیه برای بخشش ترکیه است. بهبود و عادیسازی روابط مسکو و آنکارا به اجرای این سه شرط منوط است؛وگرنه اظهارات دیگر ترکیه نتیجهیی نخواهد داشت.»