بدهی 103 هزار میلیارد تومانی دولت رشد مطالبات معوق بانکی به 4/13درصد تسهیلات
گروه بانک و بیمه محسن شمشیری
تازه‌ترین آمارهای منتشر شده از عملکرد اقتصاد در سه ماهه اول سال94 نشان می‌دهد که درآمدهای دولت در بخش مالیات، فروش نفت کمتر از پیش‌بینی مصوب سال94 تحقق یافته و بدهی دولت به بانک‌ها همچنان روبه افزایش است. همچنین مطالبات معوق بانکی یا نسبت تسهیلات غیرجاری به جاری بانک‌ها افزایش یافته است.
به گزارش «تعادل»، نماگرهای شماره 80بانک مرکزی مربوط به سه‌ماهه اول سال1394 نشان می‌دهد که پایه پولی با رشد 4/0 درصد نسبت به اسفند 93 به 131هزار و 720میلیارد تومان رسید و نقدینگی نیز با 4.4درصد رشد نسبت به اسفند 93 به 816هزار میلیارد تومان رسیده؛ درنتیجه ضریب فزاینده پولی در خرداد 94 معادل 6.2 بوده است.
بدهی 156 هزار میلیارد تومانی بخش دولتی
بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی در خرداد 94 معادل 156هزار و 370میلیارد تومان بوده که رشد 6.7 درصدی نسبت به اسفند 93 داشته است. بدهی دولت به بانک‌ها با رشد 2.5درصدی به 103هزار میلیارد تومان، بدهی دولت به بانک مرکزی با رشد 34درصدی به 24هزار میلیارد تومان، بدهی شرکت‌های دولتی به بانک‌ها 3.64 و بدهی شرکت‌های دولتی به بانک مرکزی 25هزار میلیارد تومان بوده است.
کاهش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی
بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نیز در خرداد 94 به رقم 81هزار و 370میلیارد تومان رسید که 27هزار میلیارد تومان آن بدهی بانک‌های تجاری و 54هزار میلیارد تومان آن بدهی بانک‌های تخصصی به بانک مرکزی بوده است. این ارقام نشان می‌دهد که در سه‌ماه اول سال94 بدهی بانک‌های تجاری 9.6درصد و بدهی بانک‌های تخصصی 2.8-درصد نسبت به اسفند 93 کاهش داشته است.
سپرده قانونی بانک‌ها
سپرده قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی در خرداد 94 با 3.2درصد رشد نسبت به اسفند 93 به رقم 87هزار و 760میلیارد تومان رسید. سپرده دیداری بانک‌ها نزد بانک مرکزی نیز با رشد 5.6 درصدی به 4هزار و 150میلیارد تومان رسیده است.
رشد مطالبات معوق
نسبت تسهیلات غیرجاری به کل تسهیلات ریالی و ارزی بانک‌ها یا همان مطالبات معوق در خرداد 94 با 10.7درصد رشد از 12.1درصد در اسفند93 به 13.4درصد رسیده است.
افزایش 1.3واحدی نسبت تسهیلات غیرجاری به کل تسهیلات بانک‌ها نشان‌دهنده بدتر شدن وضعیت مطالبات معوق در سه‌ماهه اول سال94 است. این درحالی است که این نسبت از 15درصد در بهار93 به 12.1درصد در اسفند93 کاهش یافته بود. اما دوباره شاهد روند روبه رشد مطالبات معوق بانکی هستیم. این موضوع نشان می‌دهد که در سال93 تحت تاثیر استمهال بدهی‌ها و قراردادهای جدید با نرخ‌های سود جدید بانکی، نسبت تسهیلات غیرجاری کاهش یافته اما به دلیل عدم پرداخت اقساط و اصل و فرع تسهیلات، این نسبت دوباره در حال افزایش است.
نسبت تسهیلات غیرجاری به کل تسهیلات ریالی نیز به عدد 12.7درصد رسیده که نسبت به اسفند 13.4درصد رشد کرده است. اما نسبت تسهیلات غیرجاری به کل تسهیلات ارزی به 17.1درصد رسیده که نسبت به اسفند 3.4-درصد کاهش داشته است.
مطالبات سیستم بانکی از دولتی و غیر‌دولتی
مطالبات سیستم بانکی از بخش‌های دولتی و غیر‌دولتی نیز به رقم 797هزار میلیارد تومان با رشد 2.6درصدی نسبت به اسفند93 رسیده که این رقم در مقایسه با نقدینگی 816هزار میلیارد تومان میزان نقدینگی به میزان 19هزارمیلیارد تومان کمتر است و نشان‌دهنده پیگیری سیاست‌های انضباط مالی در دولت روحانی است. سپرده‌های دولت نزد سیستم بانکی نیز در خرداد 94 به رقم 75هزار میلیارد تومان و سپرده شرکت‌های دولتی به رقم 4.4هزار میلیارد تومان رسیده است.
بدهی غیر‌دولتی
بدهی بخش غیر‌دولتی به بانک‌ها نیز معادل 640هزار میلیارد تومان بوده که 1.6درصد نسبت به اسفند93 رشد کرده است. بدهی مردم به بانک‌های تخصصی معادل 164 و بدهی مردم به بانک‌های تجاری نیز 477هزار میلیارد تومان بوده است.
شاخص‌های جمعیتی
نماگرهای بانک مرکزی جمعیت کشور در خرداد 94 را 78میلیون و 800هزار نفر، جمعیت شهری را 57 میلیون و 300هزار نفر و جمعیت روستایی را 21 میلیون و 400هزار نفر و رشد جمعیت را 1.2درصد اعلام کرده است.
جمعیت فعال و جویای کار 24.5میلیون نفر، نرخ بیکاری 10.8درصد، بیکاری در شهرها 12درصد و بیکاری در روستاها 7.6درصد بوده است. همچنین بیکاری زنان 19.2درصد و بیکاری مردان 9درصد برآورد شده است. بیکاری جوانان 15 تا 29سال معادل 22.4درصد و بیکاری جوانان 15 تا 24سال معادل 25درصد بوده است.
تراز پرداخت‌ها
میزان صادرات کالا در سه‌ماهه اول سال94 معادل 17میلیارد و 680میلیون دلار بوده که 10میلیارد و 633میلیون دلار آن نفت و 7میلیارد و 47میلیون دلار آن غیرنفتی بوده است. واردات کالا معادل 12میلیارد و 902میلیون دلار بوده که 12میلیارد و 265میلیون دلار آن کالا و 637میلیون دلار آن فرآورده‌های نفتی و گاز بوده و کل صادرات منهای واردات 4778میلیون دلار اعلام شده است.
همچنین واردات خدمات 3693میلیون دلار و صادرات خدمات 2487میلیون دلار اعلام شده است. خالص حساب سرمایه کوتاه‌مدت 4650-میلیون دلار، حساب بلندمدت 432 و تغییر در ذخایر بین‌المللی معادل 647- میلیون دلار بوده است. رشد نقدینگی در خردادماه 94 نسبت به اسفندماه 93 معادل 4.4درصد، رشد پول 6.9-درصد، رشد شبه‌پول 6.4 درصد و رشد سپرده‌های بخش غیر دولتی 5.3 درصد بوده است.
بدهی خارجی
کل بدهی خارجی نیز 5میلیارد و 484میلیون دلار برآورد شده است که 454میلیون دلار کوتاه‌مدت و 5 میلیارد و 31میلیون دلار میان مدت و بلندمدت بوده است. 1057میلیون دلار آن در سال 94 و 1041 میلیون دلار در سال 95 سررسید خواهد شد.
وضعیت مالی دولت
درآمدهای دولت در سه ماه اول سال 94 معادل 19 هزار و 280میلیارد تومان، هزینه‌های دولت 35هزار و 920میلیارد تومان، واگذاری دارایی‌های سرمایه‌یی یا فروش نفت 10هزار میلیارد تومان، تملک دارایی سرمایه‌یی یا هزینه عمرانی 39میلیارد تومان و کسری تراز عملیاتی و سرمایه‌یی بودجه دولت 9 هزار میلیارد تومان بوده است. در شرایطی که کل درآمدهای دولت برای سال 94 بیش از 128هزارمیلیارد تومان مصوب شده بیش از 88هزار میلیارد تومان مالیات و بیش از 40هزار میلیارد تومان از سایر منابع است، در سه ماهه اول 94 معادل 19هزار و 280میلیارد تومان درآمد ایجاد شده که کمتر از یک‌ششم کل درآمد مصوب سال 94 دولت است. میزان مالیات‌ها بیش از 14هزار میلیارد تومان بوده که کمتر از 16درصد رقم مصوب مالیات‌هاست.
سایر درآمدها نیز بیش از 5هزار میلیارد تومان بوده که کمتر از 13درصد رقم مصوب 94 است. به عبارت دیگر، رقم تحقق یافته درآمدهای دولت در سه ماهه اول بسیار کمتر از سهم 25درصدی این سه ماه از کل ارقام مصوب بودجه بوده است. هزینه‌های مصوب دولت نیز برای کل سال 163هزار میلیارد تومان است که در سه ماهه اول نزدیک به 36 هزار میلیارد تومان پرداخت هزینه‌یی صورت گرفته که حدود 22درصد رقم مصوب کل سال است.
تراز عملیاتی درآمد و هزینه دولت در این سه ماه بیش از 19هزار میلیارد تومان کسری نشان می‌دهد.
از کل رقم واگذاری دارایی‌های سرمایه‌یی در سه ماهه اول 94 به رقم10هزار و 40میلیارد تومان 10 هزار و 10میلیارد تومان آن نفت بوده است. این درحالی است که طبق مصوب 94 دولت پیش‌بینی کرده که 56هزار میلیارد تومان واگذاری دارایی سرمایه‌یی و فروش نفت داشته باشد. در نتیجه میزان فروش نفت در سه ماهه اول کمتر از سهم 25 درصدی آن به میزان 14هزار میلیارد تومان است و به عبارتی 4هزار میلیارد تومان کمتر از پیش‌بینی و سهم سه ماهه اول نفت فروخته‌ایم.
فاصله شدید هزینه عمرانی با رقم مصوب
در حالی که میزان تملک دارایی‌های سرمایه‌یی یا هزینه عمرانی نیز برای کل سال 47هزار میلیارد تومان و سهم سه ماهه اول معادل نزدیک به 12هزار میلیارد تومان است اما رقم تخصیص یافته به هزینه‌های عمرانی در سه ماهه اول نزدیک به 40 میلیارد تومان و رقمی بسیار اندک بوده است. کل مالیات‌های مستقیم شامل مالیات بر اشخاص و درآمد و ثروت در سه ماهه اول معادل 7هزارو 770 میلیارد تومان بوده که در مقایسه با مصوب 44هزار میلیارد تومانی سال 94 و سهم 11هزار میلیارد تومانی سه ماهه اول کمتر بوده است.
مالیات‌های غیرمستقیم شامل مالیات بر واردات و کالا و ارزش افزوده نیز به رقم 6450میلیارد تومان رسیده که نسبت به سهم 11هزار میلیارد تومانی سه ماهه اول و رقم مصوب 44560میلیارد تومانی مصوب سال 94 کمتر بوده است.
رشد اقتصادی
رشد اقتصادی بدون نفت در سال 93 معادل 2.8 و با نفت معادل 3درصد اعلام شده است.
انرژی
تولید نفت در سه ماهه اول 94 با رشد 2.6درصدی روزانه 3میلیون و 93هزار بشکه و صادرات با رشد منفی 4/0 درصدی یک‌میلیون و 422هزار بشکه بوده است. تولید برق نیز با 22.4درصد رشد نسبت به اسفند 93 به 70میلیارد کیلووات ساعت رسیده است.
کاهش تعداد جوازهای صنعتی
شاخص تولید کارگاه‌های صنعتی که در سال 93 روند مثبت داشته در خردادماه 94 با 4.2- درصدی نسبت به اسفندماه 93 به 86.7 رسیده که نسبت به سال پایه 1390 با عدد 100 به معنای کاهش 13.4 درصدی نسبت به سال 1390 است.
تعداد جواز واحدهای صنعتی در سه ماهه اول سال 94 نیز با کاهش 6.4- درصدی نسبت به اسفند 93 به 3225 فقره رسیده و رقم سرمایه‌گذاری این جوازها معادل 19هزار و 800میلیارد تومان با رشد منفی 23.7-درصدی نسبت به اسفندماه 93 برآورد شده است.
تعداد پروانه‌های بهره‌برداری از واحدهای صنعتی نیز به 543فقره رسیده که 10.2-درصد نسبت به اسفندماه 93 کاهش داشته است. رقم این میزان پروانه بهره‌برداری شده نیز معادل 1620میلیارد تومان برآورده شده که رشد مثبت 23درصدی داشته است.
تداوم کاهش پروانه و زیر بنای ساختمان
در بخش ساختمان نیز شاخص‌ها از رشد منفی نسبت به اسفندماه 93 برخوردار بوده‌اند و روند تعداد پروانه‌های ساختمانی و سطح زیربنای پروانه‌های صادر شده که از سال 1391 به بعد همواره با کاهش مواجه بوده در سال 94 نیز ادامه یافته است. در سه ماهه اول 94 در کل مناطق شهری کشور 27 هزار پروانه صادر شده که نسبت به سه ماهه چهارم 93 با رشد منفی 17.8-درصدی مواجه شده است. سطح زیربنای این تعداد پروانه نیز با عدد 16.9 میلیون مترمربع نسبت به سه ماهه چهارم 93 با کاهش 13.2-درصدی مواجه شده است. سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ساختمان‌های جدید نیز به عدد 19هزار و 700میلیارد تومان رسیده که کاهش 6.9-درصدی نسبت به سه ماهه چهارم سال 94 داشته است.
