گروه تشکل‌ها
تشکل‌ها در طول حیات طولانی خود در جهان، اهداف متنوعی را پی گرفته‌اند. رونق بخشیدن به بازار، تدوین مقررات کسب و کار، تدوین روش‌های فنی انجام کار و پیشه وری، تدوین معیار‌های به‌کار‌گیری نیروی انسانی، چگونگی تامین و به‌کار‌گیری ابزار کار، داوری بین اعضا، دور نگهداشتن اعضا از رقابت‌های ویرانگر و جلوگیری از تجاوز کارگزاران دولتی به حقوق صنعتگران و اهالی حرفه تنها بخشی از اهدافی است که تشکل‌ها برای رسیدن به آن برنامه‌های خود را تدوین کرده‌اند.
اما نقش تشکل‌ها در ایران هنوز هم تصویری تکامل یافته به خود نگرفته است و عدم حضور پررنگ آنان در فعالیت‌های مهم اقتصادی به خوبی به چشم می‌خورد. حمیدرضا صالحی، نایب‌رییس کمیسیون انرژی در گپ و گفت با «تعادل» به تحلیل ضرورت‌های تاسیس تشکل‌های بزرگ و بالادستی و نقش آنان در توسعه اقتصادی پرداخته که در ادامه آن را می‌خوانید.
آقای صالحی چرا تشکل‌ها در ایران هنوز هم به جایگاه اصلی خود نرسیده‌اند؟
ببینید در شرایط فعلی اقتصاد بحران‌زده کشور، ما باید به سمتی برویم که صدای بخش خصوصی را به صورت واحد و رسا به گوش دولت برسانیم و خواسته‌هایشان را ساماندهی کنیم مخصوصا در تشکل‌های کارفرمایی. زمانی که بتوانیم این کار را انجام دهیم خود دولت هم متوجه می‌شود و پیگیری می‌کند و قطعا هم دولت همکاری خواهد کرد. از سوی دیگر می‌توانند در همین راستا پیشنهادهای سازنده و تعاملی خود را بخش خصوصی با دولت مطرح کند. بنابراین اگر بخواهیم تشکل‌های پایین‌دستی را طرف دولت قرار بدهیم امکان تعامل و صحبت فراهم نمی‌شود.
اما به نظر من به نفع بخش خصوصی و تشکل‌ها و اتاق بازرگانی است که تشکل‌های فراتشکلی تشکیل شود و در یک نهاد مثل نهاد اتاق بازرگانی که پارلمان بخش خصوصی است مورد حمایت قرار بگیرند و بتوانند بخش‌های مختلف اقتصادی را در دو جهت رهبری کنند. یکی در راستای تصمیم‌سازی‌های که در دولت انجام می‌شود و دیگری در جهت پایش در انجام اقدامات مرتبط با تصمیم‌سازی‌هاست که تشکل‌ها به عهده بگیرند. زیرا کارکرد اصلی تشکل‌ها در رابطه با همین دو موضوع است.
از طرف دیگر ما در اتاق بازرگانی در خصوص قانون بهبود فضای کسب و کار ماده‌یی به نام ماده پنج داریم که توضیح داده است که ساماندهی تشکل‌های حوزه‌های مختلف اقتصادی از این پس به عهده اتاق بازرگانی است. ما در راستای همین ماده این وظیفه را داشتیم که بتوانیم در حوزه‌های مختلف از جمله کلان که در آن تشکل‌های مختلف در آن فعال هستند همگن‌سازی و اتحاد را در قالب تشکیل فدراسیون‌ها و کنفدراسیون‌ها عمل کرده‌ایم تا از این به بعد شاهد این باشیم که از طریق تشکل‌های مرتبط بتوانیم جایگاه بخش خصوصی در مقابل دولت را تقویت کنیم تا بتوانیم پرسشگری موفقی در زمینه‌های اقتصادی داشته باشیم.
در اتاق بازرگانی فعالیت چند بخش را به عنوان پایگاه تشکل‌ها آغاز کرده‌ایم. یکی از این بخش‌ها بخش انرژی است که زیرساختش برای تشکیل تشکل آماده بود. مثلا ما در بخش انرژی تشکل در سندیکای برق، سندیکای ساختمانی و... را داریم. که البته سعی ما این بوده است که در تمام حوزه‌های این زیرساخت‌ها را فراهم کنیم. با توجه به اینکه در بخش صادرات، انرژی نقش بسیار مهمی دارد و البته حجم صادرات انرژی کشور نیز با رشد چشمگیری روبه‌رو بوده است که باعث شد پیگیری‌های ما در زمینه به وجود آمدن تشکل انرژی سرسختانه‌تر بود تا بتوانیم از طریق اتاق بازرگانی ساز وکارهای مناسب و تعاملی را با دولت برقرار و تعریف کنیم تا اگر می‌خواهیم پیشرفت اقتصاد کشور چند برابر شود با کمک بخش خصوصی و تشکل‌ها این اتفاق بیفتد. حدود 18 تشکل در حوزه‌های انرژی که در صادرات حرفی برای گفتن داشتند در قالب مجمعی به نام فدراسیون صادرات انرژی و صنایع ایران تاسیس کردیم و امسال به‌طور رسمی کار خود را شروع کرده است.
فدراسیون صادرات انرژی با کدام فلسفه وجودی و فلسفه قانونی تاسیس شده است؟
از لحاظ قانونی با اتکا به قانون ماده پنج بهبود فضای کسب و کار در جهت تعامل بهتر و بیشتر با دولت این فدراسیون تشکیل شده است. در خصوص 18 تشکلی که پیش از این عنوان کرده بودم که عضو فدراسیون صادرات انرژی هستند حدود 30 میلیارد دلار از 42 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی کشور را در این مجموعه می‌توانید، رصد کنید. ما برای اینکه دیدیم که دولت برنامه‌ریزی کرده است که بتواند تا سال 1404 بر اساس برنامه 20ساله درآمدهای غیرنفتی خود را به 200میلیارد دلار برساند بررسی کردیم که این فدراسیون می‌تواند 70درصد ظرفیت را که می‌توانند این نقش را ایفا کنند، دارا هستند. این مجموعه شامل برقی‌ها، نفتی‌ها، مخابراتی‌ها، آب و فاضلاب، پالایشگاه و... هستند. حال اگر قرار است که این گروه‌ها حدود 70 درصد از 200میلیارد دلار را تامین کنند نیاز به تشکلی دارند که بتوانند در حوزه کلان پویا باشند.
دستاوردهای چنین تشکلی چیست و چه توصیه‌هایی برای سایر رشته‌ها دارید؟
ما به دنبال این هستیم که موضوع صندوق ضمانت و بیمه‌ها را سروسامان دهیم زیرا یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی که در حال حاضر با آن روبه‌رو هستیم صندوق ضمانت و بیمه‌هاست. در بحث خدمات فنی مهندسی و تولیدات آن موضوع وسایل است. شرکت‌های ما آنچنان بزرگ نیستند که پروژه‌های بزرگی نیز بگیرند. از طرفی نیاز دارند که بعضی از مشکلاتشان را حل کنیم.
مساله دیگری که وجود دارد افزایش سرمایه بانک توسعه صادرات است که شدیدا به دنبال آن هستیم. زیرا با سرمایه فعلی نمی‌توانیم با کشورهای همسایه فاینانس کنیم. از همه مهم‌تر نرخ پول ماست زیرا نرخ فاینانس بسیار بالا است و ما به دنبال این هستیم که از محل‌های که از سود پروژه‌ها فراهم می‌شود، بتوانیم با پول کشورمان در پروژه‌های فاینانس مشارکت داشته باشیم. کشورهای امریکایی-کانادایی و اروپایی بسیاری از آنها با فاینانس در پروژه‌های عراق فعالیت دارند. ما نباید از بازارهای صادراتی غافل شویم و این موضوع را باید با دولت حل کنیم.
در آینده اتاق بازرگانی بیشتر نقش فدراسیون‌ها و کنفدراسیون‌ها را در تصمیم‌سازی با دولت دخالت خواهد داد و اتاق هم حضور تشکل‌های قوی را جدی خواهد گرفت تا دربرگیرنده همه صداهای باشند که شاید تاکنون صدایشان شنیده نشده باشد. تا بتوانیم در اتاق کاری کنیم که تنها صحبت از بخش بازرگانی نباشد و همه کارآفرینان و افرادی که در اقتصاد کشور به هر نحوی نقش دارند حتی تهیه‌کنندگان سینما سهمی در تصمیمات جدی اقتصاد کشور داشته باشند. امیدوارم به زودی شاهد تقابل بخش خصوصی با دولت باشیم.
