محمدرضا نجفی‌منش
عضو هیات‌مدیره انجمن قطعهسازان خودرو
براساس برنامه راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت، انتظار می‌رود در سال 1396 ارزش صادرات خودرو و قطعات مربوطه در مجموع به 3.1میلیارد دلار برسد که سهم خودرو در سال مورد نظر، 2.2میلیارد دلار پیش‌بینی شده است. در این پیش بینی همچنین ارزش صادرات قطعات خودرو در سال 96، بیش از 900میلیون دلار است و انتظار می‌رود در افق 1404، به رقم 6میلیارد دلار برسد. این در حالی است که امروز تولیدکنندگان قطعات خودرو با مشکل نقدینگی روبرو هستند، بنابراین 70درصد از طلب حدود 5هزارمیلیارد تومانی خود از خودروسازان را می‌خواهند. در هرحال، شرایط نامناسب نقدینگی قطعهسازان خودرو سبب کاهش عملکرد حدود 50درصدی فعالان این بخش شده است. پیش از شروع تحریم‌ها در ایران، وضعیت تولید در این بخش مناسب بود به‌گونه‌یی که صادرات خودرو به کشورهای منطقه نیز به‌خوبی انجام می‌شد اما تحریم‌ها مانع ایجاد کرد.
آمارهای گذشته نشان می‌دهد، ارزش صادرات بخش خودرو سالانه بیش از 500میلیون دلار بود اما تحریم به‌شدت بر این امر تاثیرگذار بود. در همین حال است که تداوم وضعیت دشوار فعالیت تولیدکنندگان قطعات خودرو، می‌تواند خطر تعدیل نیروی کار این واحدها را به دنبال داشته باشد. مشکلات رکودی برای فعالیت این بخش مسائل را پیچیده ساخته، زیرا اغلب این واحدها برای فعالیت خود از تسهیلات بانکی بهره گرفته‌اند و اکنون بدهکارند و از سوی دیگر مالیات بر ارزش افزوده نیز از دیگر دغدغه‌های فعالیت این بخش است.
امروز انتظار اعضای این انجمن از مسوولان دولتی این است که بیمه سهم دریافتی از این واحدها را کاهش دهد و برای مالیات بر ارزش افزوده نیز، یک سال فرصت تنفس برای این بخش منظور شود. افزون بر اینکه شرایط نامساعد اقتصادی برای فعالان این بخش موجب شده که اعضا، استمهال مالیاتی را خواستار شوند تا شرایط بهبود یابد. در این زمینه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز، همان‌گونه که به نیروی کار در شرایط بیکاری توجه دارد، به کارفرمایان نیز مهلت بدهد تا بتوانند شرایط دشوار کنونی را پشت‌سر گذارند و اگر واحدهای این بخش ناگزیر از تعدیل نیروی انسانی 40درصدی هستند، با تخصیص دستمزد این افراد، مانع از بیکاری آنها شوند. با این حال، انتظار می‌رود با آغاز سال 2016 میلادی و اجرایی شدن توافق برجام و رفع تحریم‌ها، مشکلات واحدهای تولیدی از جمله فعالان این بخش برطرف شود و همانطور که سال گذشته وضعیت تولید نسبت به سال 90 و 91 بهبود یافت، آمار تولید خودرو در کشور نشان می‌دهد تا سال 1390، روند روند رو به رشدی را داشتند اما سپس با شیب نزولی روبرو شدند. سال 1390 تولید خودرو، یک‌میلیون‌و650هزار دستگاه بود، سال 1391 به 990هزار دستگاه رسید؛ سال 1392 برابر با 730هزار دستگاه شد و سال گذشته رقم اعلام شده یک‌میلیون‌و140هزار دستگاه بود. با این حال امیدواریم وضعیت تولید سال آینده نیز بهتر شود.
