گروه بورس| علی رمضانیان|
روز گذشته نشست کانون سرمایه‌گذاران با موضوع «بایدها و نبایدهای بازار مشتقه ارزی» صبح دیروز با حضور مدیران سازمان بورس و اوراق بهادار، مدیرعامل بورس کالا، اعضای اتاق بازرگانی و فعالان اقتصادی و بازار سرمایه برگزار شد.
به گزارش «تعادل»، در ابتدا دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران به معضلات ساختاری اقتصاد کشور اشاره کرد و افزود: در اقتصاد ما که زیرساخت‌های آن دارای اشکالاتی است، ما نباید علاوه بر ریسک‌های موجود، ریسک دیگری را همچون نوسان نرخ ارز به سرمایه‌گذار خارجی تحمیل کنیم، از این رو بازار مشتقه ارزی برای دادن اطمینان به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی یکی از لازمه‌های امروز اقتصاد ماست.
بهروز خدارحمی افزود: نوسانات نرخ ارز امروز به یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های صنایع و تولیدکنندگان کشور تبدیل شده؛ همچنین از موانع بزرگ برای ورود سرمایه‌گذاران خارجی به ایران به‌شمار می‌رود، در این بین خوشبختانه به دلیل ثبات مولفه‌های اقتصادی ازجمله نرخ ارز طی یکسال اخیر، باید برای ورود به دوران رونق اقتصادی ایران برنامه‌ریزی دقیقی صورت گیرد. وی با تاکید بر اینکه پوشش ریسک نوسانات نرخ ارز از مطالبات اولیه سرمایه‌گذاران خارجی است، افزود: در اقتصاد ما که زیرساخت‌های آن دارای اشکالاتی است، ما نباید علاوه بر ریسک‌های موجود، ریسک دیگری را همچون نوسان نرخ ارز به سرمایه‌گذار خارجی تحمیل کنیم، از این رو بازار مشتقه ارزی برای دادن اطمینان به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی یکی از لازمه‌های امروز اقتصاد ماست. خدارحمی در ادامه با بیان اینکه پس از تصویب راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی در کمال تعجب شاهد برخی مخالفت‌ها با تشکیل این بازار بودیم، مخالفان بازار مشتقه ارز را به سه دسته تقسیم کرد و گفت: دسته اول به افرادی برمی‌گردد که با ابزارهای مالی و امکاناتی که بازار سرمایه می‌تواند به فعالان اقتصادی بدهد آشنایی کافی ندارند. دسته دوم
نیز به گروهی مربوط می‌شود که منافع صنفی خود را به منافع حرفه‌یی که باید در اقتصاد ملی ایفا کنند، ترجیح می‌دهند و این بازار را همسو با منافع صنفی خود نمی‌بینند. وی با بیان اینکه بهتر است دسته سوم را به جای مخالف، منتقد خطاب کنیم، گفت: اما گروه آخر افراد هوشمند و بااطلاعاتی هستند که به راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی، نقد و پیشنهاداتی دارند که بازار سرمایه با آغوش باز از تجربه و دانش این افراد برای اجرای هرچه بهتر این طرح ملی
استقبال می‌کند.
هیچ مانعی در مسیر راه‌اندازی بورس ارز وجود ندارد
رییس کمیته برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به برنامه‌ریزی دولت در برنامه ششم توسعه برای رشد اقتصاد 7درصدی گفت: برای رسیدن به رشد اقتصادی 7درصدی، کمبود منابع مالی وجود دارد و افزایش این منابع از طریق پول ملی منجر به تورم می‌شود که جزو سیاست‌های دولت نیست. قاسم محسنی در ادامه افزود: نمود عینی کمبود منابع مالی را می‌توان این روزها در بازاره سرمایه و کاهش قیمت سهام دید؛ بنابراین برای رسیدن به این رشد نیاز به سرمایه‌گذار خارجی وجود دارد.
این عضو هیات‌مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در این باره توضیح داد: سرمایه‌گذار خارجی دنبال این است که مقررات بازاری که قصد ورود به آن را دارد، با بازارهای جهانی تطبیق داشته، از آن حمایت شود و نهاد ناظر استقلال داشته باشد.
وی در ادامه به چند نکته مهم برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی اشاره کرد و گفت: پیوستن بورس‌ها به مجامع بین‌المللی نکته مهمی است که باید هر چه سریع‌تر مورد توجه قرار گیرد. همچنین در گزارش‌های مالی رعایت استانداردهای بین‌المللی مورد توجه سرمایه‌گذاران خارجی است و سومین نکته راهبری شرکت‌هاست چون سرمایه‌گذار خارجی نظام کنترل راهبری شرکتی خود را به گونه‌یی تنظیم می‌کند که منافع سرمایه‌گذار حفظ شود و نکته آخر ابزار چگونگی پوشش نرخ ارز است. محسنی با بیان اینکه برای رسیدن به نقطه مطلوب اشکالاتی وجود دارد، اظهار داشت: برای رفع بخشی از اشکالات موجود بازار مشتقه ارز پیشنهاد شده است که در قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر، دولت مکلف شود برای پوشش نرخ نوسانات ارز راهکاری ارائه کند.
وی با تاکید بر این نکته که بازار مشتقه ارز علاوه بر منافع سرمایه‌گذار خارجی به اقتصاد داخلی نیز کمک می‌کند، گفت: افرادی که بدهی ارزی دارند درحالی‌که درآمد ریالی دارند یا مطالبات ارزی دارند اما هزینه‌های‌شان به ریال است، به کمک پوشش نرخ ارز از طریق این بازار می‌توانند در فعالیت اقتصادی خود بهره لازم را ببرند.
این عضو هیات‌مدیره سازمان بورس خاطرنشان کرد: بازار مشتقه ارز باعث توسعه‌یافتگی اقتصاد می‌شود. شاید در این بین، مساله سفته‌بازان مطرح شود که سفته‌بازان در عین اینکه ریسک این بازار را می‌پذیرند، رابطه عرضه و تقاضا را شکل می‌دهند.
رییس کمیته برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار به موانعی که برای شکل‌گیری بورس مشتقه ارز مطرح می‌شود، اشاره کرد و گفت: نخستین مانع، تک‌نرخی شدن ارز است که راه‌اندازی بورس ارز به آن گره زده شده است درحالی‌که هم‌اکنون قراردادهای آتی سکه، تابعی از قیمت انس جهانی طلا و دلار تعیین می‌شود و هیچ مشکلی بابت ارز چندنرخی در این بازار وجود ندارد و بازار موفقی است. وی به نکته بعدی اشاره کرد و گفت: راه‌اندازی بورس ارز منوط به راه‌اندازی پیمان‌های آتی شده است، به عبارتی بر پایه یک رفتار تاریخی که در سایر کشورها انجام گرفته، در ابتدا پیمان‌های آتی و بعد از آن بازار مشتقه راه‌اندازی شدند؛ درحالی‌که بازار مشتقه خارج از بورس‌ها در بین بانک‌ها انجام می‌شود و این ضرورت وجود ندارد بنابراین لزوما نیازی به رعایت این روند تاریخی وجود ندارد.
محسنی نکته مورد تاکید برخی از فعالان اقتصادی را درباره راه‌اندازی بورس ارز، اثرگذاری بورس مشتقه بر بازار فیزیکی خواند و گفت: اینکه بازار مشتقه ارز می‌تواند بر بازار فیزیکی اثر بگذارد و در بازار نقدی باعث افزایش قیمت‌ها شود به‌عنوان یک دغدغه مطرح است، اما از طرفی این بازار به اندازه کافی رقابتی است و فعالان بسیاری در آن حضور خواهند داشت و از طرف دیگر می‌توان با نظارت بر این بازار و تعیین سقف بر قراردادها مانع دستکاری قیمتی شد.
ضرورت‌های راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی در اقتصاد ایران
در پایان مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران در این نشست به ضرورت‌ها و مزایای راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی اشاره کرد و گفت: در همه دنیا اندازه بازارهای مالی یکی از نشانه‌های توسعه‌یافتگی به شمار می‌رود، حتی در تئوری‌های اقتصادی بین توسعه‌یافتگی کشورها و توسعه‌یافتگی بازارهای مالی، رابطه مستقیمی وجود دارد؛ زیرا تجربیات و آمارها به وضوح نشان می‌دهد در کشورهایی که بازارهای مالی توسعه‌یافته دارند، منابع بهتر تجهیز و تخصیص داده می‌شوند. دکتر حامد سلطانی‌نژاد افزود: طبق بررسی‌های انجام شده و تجریبات جهانی، وجود بازار پوشش نوسانات نرخ ارز یکی از مهم‌ترین قطعات پازل توسعه به‌شمار می‌رود که ما در ایران تاکنون این قطعه از پازل توسعه را در اختیار نداشته‌ایم؛ در شرایطی که با ایجاد بازار مشتقه ارزی، امکان هم‌افزایی برای سایر بخش‌های بازار مالی همچنین تجهیز منابع فراهم می‌شود. وی در ادامه به تجربه موفق کره جنوبی برای راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی اشاره کرد و گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد کره با راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی توانست بازار اوراق قرضه خود را به دنیا معرفی و از این طریق، منابع خارجی بیشتری را جذب کند؛ به‌طوری‌که امروز به
یک الگو در دنیا تبدیل شده که دلیل اصلی آن راه‌اندازی بازار مشتقات ارزی در سالیان گذشته است.
مدیرعامل بورس کالای ایران گفت: به اذعان بسیاری از کارشناسان، اقتصاد ایران در شرایط فعلی برای جذب منابع به سرمایه‌های خارجی نیاز دارد و قطعا بخش عمده منابع مالی مورد نیاز، برای تحقق هدف رشد 8درصدی اقتصادی باید از منابع خارجی تامین شود. سلطانی‌نژاد عنوان کرد: از سوی دیگر برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی، قطعا باید زیرساخت‌ها فراهم باشد؛ زیرا سرمایه‌گذار خارجی توجه ویژه‌یی به ساختارهای مالی کشورها دارد و از طرف دیگر وارد‌کنندگان و صادرکنندگان نیز به‌شدت نیازمند فضایی امن برای پوشش ریسک نوسان نرخ ارز هستند. در اینجا باید توجه کرد که سرمایه‌گذار خارجی به دنبال ساختاری قابل اتکا و بین‌المللی می‌گردد و نمی‌توانیم ساختارهای خودمان را به آنها تحمیل کنیم؛ پس باید بازاری مطابق الگوهای بین‌المللی داشته باشیم تا بتوانیم اعتماد و اطمینان سرمایه‌گذاران خارجی را کسب کنیم.
