گروه انرژی نادی صبوری
40سال منع صادراتی نفت امریکا، اکنون و در یکی از تراژیک‌ترین دوران بازار طلای سیاه، با تصمیم سه‌شنبه شب کنگره این کشور، یک گام به برداشته شدن نزدیک‌تر شد. درحالی که جمهوری‌خواهان امریکا به‌دنبال زنده کردن «امریکایی پر‌قدرت» هستند، طبق گزارش بلومبرگ، جو بارتن یکی از نمایندگان این حزب پس از اتخاذ این تصمیم در مصاحبه‌یی گفته است: «ما بهترین نفت را تولید کرده و بیشترین تکنولوژی را دراختیار داریم، به این ترتیب خواهیم توانست نفت روسیه، عربستان و ایران را از بازار بیرون کنیم.»
به گزارش «تعادل»، مت اگان گزارشگر سی‌ان‌ان مانی، روز سه‌شنبه و پیش از اتخاذ این تصمیم این مساله را مطرح کرده بود که بازار نفت «از ترس اضافه شدن تولید نفت ایران» در سطوح زیر 35دلار «غرق» خواهد شد. در همین حال سران روسیه این مساله را طرح کردند که برای سال2016 روی نفت 30دلاری حساب خواهند کرد. اعدادی که با جدی شدن احتمال وارد شدن نفت امریکا به بازار، به سطوح پایین‌تری نیز نزدیک خواهند شد.
درحالی که بازار نفت از ژوئن سال2014 تاکنون، ناگهان با سونامی کاهش قیمت مواجه شد، مجموع اتفاق‌های رخ داده در این مدت، بازار را هر روز با دغدغه‌ها و مسائل جدیدی مواجه کرد. عربستان‌سعودی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولید‌کننده نفت اوپک، از همان ابتدا شروع به نواختن سازی ناکوک با جبهه کشورهای نسبتا ضعیف این سازمان درباره اتخاذ تصمیمی متحد در برابر کاهش شدید قیمت نفت کرد. بهانه سران این کشور نیز «کنار زدن تولید‌کنندگان نفت شیل امریکا» بود؛ در ادامه اما باوجود مقاومت نفت شیل در برابر کاهش قیمت، عربستان همچنان بر مواضع خود پافشاری کرده و به‌نوعی با چنین رویکردی موجب دو پاره شدن به وضوح «اوپک» و ازدست رفتن کارایی این سازمان شد.
اوپکی‌ها در آستانه جدی شدن بازگشت نفت ایران به بازار در سطوح قبل از تحریم که طبق وعده‌های مسوولان وزارت نفت این کشور معادل 500هزار بشکه خواهد بود، جمعه 2هفته گذشته در وین گردهم آمدند و بر‌خلاف همیشه «هیچ تصمیمی» درباره سقف تولید این سازمان نگرفته و این تصمیم را به زمان اضافه شدن تولید نفت ایران موکول کردند. سکوت این سازمان درباره این مساله بسیار مهم که در‌واقع مهم‌ترین سلاح اوپک در برابر بازار نفت بود، بسیاری را به این نتیجه رساند که کارتل نفتی، دیگر هیچ شباهتی به چیزی که در گذشته بوده است، پیدا نخواهد کرد. در این شرایط و درحالی که طبق برآوردها بازار طلای سیاه با حدود یک‌میلیون و 500هزار بشکه مازاد عرضه مواجه بوده که در صورت اضافه شدن تولید نفت ایران به 2میلیون بشکه خواهد رسید، امریکا که با «انقلاب شیل» ناگهان به یکی از غول‌های تولید‌کننده نفت تبدیل شد، اکنون در سودای تغییر رویه 40ساله خود در قبال «منع صادرات نفت خام» است. طبق گزارش اداره اطلاعات انرژی امریکا، این کشور در سپتامبر2015 معادل 9میلیون و 389هزار بشکه نفت تولید کرده اما صادرات نفت از این کشور تاکنون در ارقام و محموله‌های بسیار محدود به نقاطی
مانند کانادا و کره‌جنوبی رقم می‌خورد، صادراتی که اکنون از خان اول «کنگره» رد شده و باید در انتظار تصمیم‌گیری «مجلس سنا» و «امضای اوباما» برای عملی شدن باشد.
بیکاران خوشحال از تصمیم نفتی کنگره
کسانی که به ایالت‌های نفت‌خیز امریکا سفر کرده‌اند، به‌خوبی می‌دانند که در این مناطق، «نفت» و صنایع وابسته به آن، مهم‌ترین امید شهروندان برای یافتن شغل است. تجهیزات نفتی در این ایالت‌ها در جای‌جای خیابان‌ها به چشم می‌خورد و دیگر مانند چراغ راهنمایی و درخت‌ها، به جزئی از بافت شهر تبدیل شده‌اند. پس از اتخاذ تصمیم برداشته شدن منع صادرات نفت خام در کنگره، هر چند حزب دموکرات این کشور در این زمینه مواضعی متفاوت اتخاذ کردند، شهروندان امریکایی امیدوار به ایجاد مشاغل جدید از قبل این تغییر هستند.
این امید از آنجایی ایجاد شده که با آغاز موج کاهش نفت خام، هر چند نفت شیل مقاومتی بیش از تصور از خود نشان داد، اما بسیاری از پروژه‌های توسعه‌یی در امریکا متوقف شده و هر روز بر شمار دکل‌های حفاری خارج شده از مدار اضافه شد، مهم‌ترین معنای این اتفاق‌ها «تعدیل نیرو» و «بیکار شدن بسیاری از مهندسان شرکت‌های نفتی بود.» علی که یکی از مهندسان شاغل در یکی از شرکت‌های نفتی امریکا بوده به «تعادل» می‌گوید: «خوشحال شدن شهروندان از این تصمیم طبیعی است. بسیاری از مهندسانی که من می‌شناختم در یک سال اخیر با خطر ازدست دادن شغل مواجه شدند و حالا این تغییر می‌تواند نویدبخش وضعیت بهتری برای آنها باشد.»
این تنها تاثیر تصمیم کنگره امریکا نخواهد بود، آن‌طور که برخی تحلیلگران در شبکه اجتماعی توییتر مطرح کردند، این تصمیم بهای گاز طبیعی را در بازار هنری هاب امریکا افزایش خواهد داد. البته بر‌خلاف جمهوری‌خواهان و عده‌یی از شهروندان این کشور، دموکرات‌ها معتقدند این تصمیم خواهد توانست فرصت‌های شغلی در «پالایشگاه‌ها» را از بین برده همچنین برای محیط‌زیست مخاطراتی ایجاد کند.
هر چند که در تصور بسیاری از ساکنان جهان‌سوم، آلودگی هوا تنها مختص شهرهای چنین مناطقی است، برخی ایالت‌های امریکا که در تولید نفت نقش بسیار زیادی ایفا می‌کنند، نسبت به دیگر ایالت‌ها هوای آلوده‌یی داشته و بسیاری به همین واسطه از زندگی در آنها دوری می‌جویند، حال چنین تصمیمی از‌سوی کنگره، به‌نوعی در تضاد با شعارهای «توسعه پایدار» که از‌سوی کشورهای غربی مطرح می‌شود نیز قرار می‌گیرد.
از تمام این مسائل مهم‌تر اما، تاثیر چنین اتفاقی بر بازار جهانی نفت خام خواهد بود. روز گذشته بهای نفت خام برنت و WTI متاثر از مسائل مختلفی همچون تصمیم کنگره امریکا برای برداشته شدن منع صادرات نفت خام این کشور، بسته شدن پرونده PMD ایران و جدی‌تر شدن احتمال افزایش تولید نفت خام این کشور و درنهایت انتظارها برای تصمیم فدرال رزو امریکا برای نرخ بهره، با افت روبه‌رو شد.
برنت با افت 86سنتی در حدود ساعت16 عصر روز چهارشنبه با بهای 37دلار و 59سنت معامله شد و دبیلو‌تی‌ای نیز 18سنت از بهای خود را از دست داده و به 37دلار و 17سنت رسید. چنین فاصله اندکی میان بهای برنت و WTI نیز در یک سال اخیر بی‌سابقه بوده که نشان از وضعیت بسیار نابسامان طلای سیاه دارد.
امریکا اکنون در کنار تولید میعانات گازی حدود 11میلیون بشکه تولید و حدود 19میلیون و 300هزار بشکه مصرف در زمینه نفت خام دارد، این مساله به این معناست که این کشور اکنون توانایی بالقوه‌یی برای تبدیل شدن به صادرکننده عظیم نفت خام در یک تا 2سال آینده ندارد، اما آرزوهای دیرینه این کشور برای قطع وابستگی انرژی از دیگر نقاط جهان به‌ویژه خاورمیانه و توفیقی که این کشور در زمینه تولید تکنولوژیک گاز طبیعی با سطوح بسیار پایین‌تر قیمت نسبت به دیگر نقاط جهان، باعث شده که بسیاری دهه دیگر را دهه‌یی بدانند که «امریکا دیگر وارد‌کننده نفت خام نباشد.» نکته‌یی که خواهد توانست بسیاری از مفاهیم فعلی در بازار نفت خام را دستخوش تغییر قرار دهد.
