گروه بانک و بیمه| احسان شمشیری|
یک روز پس از نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای و در شرایطی که انتظار می‌رفت اخبار بسته شدن پرونده پی‌ام‌دی ایران بعد از 12سال منجر به اخبار مثبت در بازار ارز، بورس و سایر بازارها شود، نرخ‌های بازار ارز روز گذشته با افزایش مواجه شد و شاخص بورس نیز ریزش داشته است.
به گزارش «تعادل»، کارشناسان معتقدند که علاوه بر اخبار شورای حکام باید به واقعیت‌های رشد تقاضای ارز در آستانه سال میلادی جدید، کاهش قیمت نفت، نگرانی از افزایش نرخ بهره و تقویت دلار امریکا توجه داشت؛ زیرا این تحولات باعث رشد تقاضا و کاهش عرضه ارز و تقویت نرخ دلار می‌شود.
صرافان بازار ارز و سکه نرخ هر دلار امریکا را روز چهارشنبه 25آذر 94 با 20 تومان رشد نسبت به روز سه‌شنبه سه هزار و 640تومان و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید را با سه هزار تومان افزایش 913هزار تومان تعیین قیمت کردند.
همچنین نرخ هر یورو در بازار آزاد با 18تومان کاهش، سه هزار و 990تومان و هر پوند نیز با 15تومان کاهش پنج هزار و 485تومان معامله شد.
هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید و قدیم نیز به ترتیب 913 و 912هزار تومان تعیین قیمت شده است. همچنین نرخ هر نیم سکه بهار آزادی بدون تغییر قیمت، 463هزار تومان و هر ربع سکه نیز مانند روز سه شنبه 256هزار تومان فروخته شد. هر سکه یک گرمی نیز بدون تغییر قیمت 167هزار تومان و هر گرم طلای 18عیار نیز 93 هزار و 400تومان خرید و فروش شد؛ همچنین هر اونس طلا با سه دلار رشد 1066دلار قیمت‌گذاری شد. این در حالی است که نیروی انتظامی چهارشنبه هفته گذشته عملیات ضربتی علیه دلالان در بازار ارز را اجرا کرد و این روند در هفته کنونی نیز ادامه یافته و عرضه ارز در پاساژ افشار انجام نمی‌شود.
تقویت نرخ یورو
ناظران با اشاره به دلایل رشد نرخ یورو در هفته‌های اخیر، معتقدند که اصلاحات اقتصادی بانک مرکزی اروپا، کمک به تقویت اقتصاد حوزه یورو، حمایت از برنامه‌های حل مشکل یونان و موضوعاتی مانند کاهش قیمت نفت و کاهش هزینه تمام شده تولید وتجارت ازجمله هزینه حمل و نقل ، سوخت و... مسائلی هستند که در مجموع به تقویت ارزش یورو و اقتصاد حوزه یورو منجر شده است.
نگرانی از رشد نرخ بهره در امریکا
عده‌یی از صاحبنظران نیز معتقدند، برخی فعالان اقتصادی در ایران و سایر نقاط جهان، اخبار تحولات سیاست پولی و افزایش احتمالی نرخ بهره در امریکا را دنبال می‌کنند و از آنجا که برنامه‌هایی برای افزایش نرخ بهره در امریکا توسط فدرال رزرو اعلام شده است، درنتیجه این تحولات باعث تقویت ارزش دلار خواهد شد و اثر خود را بر سایر بازارهای ارزی، نرخ طلا، سکه و... خواهد گذاشت. این موضوع موجب شده که متاثر از تقویت ارزش دلار و رشد نرخ بهره در امریکا، تمایل بازار به افزایش نرخ دلار بیشتر شود و از آنجا که عده‌یی از فعالان اقتصادی، بازرگانان و واردکنندگان نگران رشد نرخ دلار هستند، درنتیجه تقاضای خود برای دلار را افزایش داده‌اند و همین موضوع موجب تشدید روند رشد نرخ دلار و تقاضا برای دلار شده است.
سال میلادی جدید و رشد تقاضای ارز
دکتر سهراب اشرفی، کارشناس و تحلیلگر بازار ارز نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تعادل در این زمینه گفت: بازار ارز با دیگر بازارها متفاوت است و بیشتر روی روال طبیعی عرضه و تقاضا حرکت می‌کند و کمتر تحت تاثیر اخبار سیاسی و پیش‌بینی‌های آینده بهبود درآمد ارزی و... است.
وی در تحلیل علت عدم ریزش نرخ ارز بعد از بسته شدن پرونده پی‌ام‌دی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: در شرایط کنونی به هیچ‌وجه انتظار سقوط دلار را نمی‌توانیم داشته باشیم؛ زیرا دو هفته به پایان سال میلادی باقی مانده و متقاضیان با شروع سال جدید، به سفرهای خارجی خواهند رفت و تقاضای بیشتری برای خرید ارز خواهند داشت. وی اضافه کرد: لذا نرخ دلار به خاطر رشد گردشگری، سفرهای خارجی و شروع سال جدید و افزایش واردات و خرید کالا در این فصل، افزایش یافته است. به‌طوری که دیروز، بازار با رشد تقاضای خرید همراه بود و شاهد حضور بیشتر متقاضیان در بازار ارز بودیم. وی افزود: بازار در شرایطی با کاهش قیمت مواجه می‌شود که عرضه ارز نسبت به تقاضای ارز افزایش یابد و نرخ دلار در کف بازار بریزد اما در شرایط کنونی که تقاضای بالا وجود دارد عرضه ارز به همان نسبت رشد نکرده و لذا نمی‌توان انتظار ریزش نرخ ارز را داشت. وی تصریح کرد: بانک مرکزی در حال حاضر از طریق صرافی پارسیان، دلار عرضه می‌کند و روزانه معادل 50هزار دلار به تمام صرافی‌های مجاز برای فروش پرداخت می‌کند تا عرضه و تقاضا را متعادل کند. اگر این رقم و عرضه ارز توسط بانک
مرکزی افزایش یابد در آن صورت می‌توان انتظار کاهش نرخ ارز را داشت اما وقتی عرضه ارز تقریبا ثابت است، با رشد تقاضا به خاطر سفرهای خارجی و سال میلادی جدید، نرخ ارز نیز افزایش می‌یابد.
دخالت بانک مرکزی در بازار ارز
کامیاب، معاون ارزی بانک مرکزی نیز درباره وضعیت بازار ارز و گرانی دلار و اقدامات بانک مرکزی برای تعادل‌بخشی به قیمت‌ها از طریق افزایش تزریق ارز گفت: بانک مرکزی روی بازار ارز کار می‌کند. این مسوول بانک مرکزی درخصوص جمع‌آوری ضربتی دلالان ارزی از بازار در یک هفته اخیر و اینکه آیا این همان گام چهارم بانک مرکزی و شورای امنیت ملی در بازار ارز است؟ گفت: بانک مرکزی مقررات ناظر بر عملیات ارزی را سال گذشته ابلاغ کرده و اقدام اخیر در بازار ارز برای اجرای این مقررات بوده است.
وی با اظهار بی‌اطلاعی از شناسایی دلالان پیش از دستگیری افزود: بانک مرکزی به دنبال تک‌تک آنها نبوده است؛ آیین‌نامه‌یی را ابلاغ کردیم و باید مقررات آن اجرایی شود و اگر کسی آن را اجرا نکرد، باید با آن برخورد شود.
برخورد با معاملات فردایی در فضای مجازی
کامیاب در مورد معاملات فردایی و واکنش بانک مرکزی به اقدام تعدادی از دلالان در فضای مجازی که معاملات فردایی انجام می‌دهند، گفت: معاملات فردایی مورد تایید بانک مرکزی نیست و تا آنجا که بتوانیم جلوی آن را می‌گیریم و برخورد می‌کنیم.
وی در پاسخ به اینکه آیا بخشی از افزایش قیمت ارز به معاملات فردایی مربوط می‌شود؟ گفت: معاملات فردایی به‌طور عمده معاملات صوری برای متاثر کردن بازار و برای سوءاستفاده سفته‌بازان است.
برنامه یکسان سان‌سازی نرخ ارز
در شرایطی که معاون ارزی بانک مرکزی در روزهای اخیر، خبر از تهیه برنامه یکسان‌سازی نرخ ارز و کاهش فاصله نرخ دولتی و نرخ بازار آزاد داده است، اخبار دیگری از جمله کاهش قیمت نفت، موجب شده که کارشناسان خبر از افزایش نرخ ارز در آینده بدهند.
زیرا به دنبال کاهش قیمت نفت، درآمد ارزی کشور نیز کاهش یافته و در نتیجه عرضه ارز نیز تحت تاثی قیمت نفت کاهش خواهد یافت و به دنبال آن، نرخ ارز تمایل به افزایش خواهد داشت. این موضوع در کنار احتمال لغو تحریم‌ها، رشد تقاضا برای واردات، ارز و... احتمال رشد نرخ ارز را تقویت کرده است. اما در عین حال، برخی کارشناسان معتقدند که تولید و صادرات نفت ایران در ماه‌های آینده افزایش خواهد یافت و
درنتیجه درآمد ارزی باوجود کاهش قیمت نفت بیشتر خواهد شد. از سوی دیگر، برخی صاحبنظران معتقدند که تا پایان سال 95 نمی‌توان انتظار افزایش قیمت نفت و رشد درآمد ارزی کشور را داشت و در نتیجه بازار ارز، بورس، مسکن و سایر صنایع و بازارها نیز در ماه‌های آینده با تحول جدی مواجه نخواهند شد.
چالش بانک مرکزی برای اجرای برنامه تک نرخی
معاون ارزی بانک مرکزی با بیان اینکه برنامه یکسان‌سازی نرخ ارز در حال تهیه است،
درخصوص راه‌اندازی بورس ارز گفت: بانک مرکزی تنها با راه‌اندازی بازار مشتقات ارزی موافقت
کرده است. غلامعلی کامیاب در جمع خبرنگاران با بیان اینکه بانک مرکزی در حال تهیه برنامه یکسان‌سازی نرخ ارز است، درخصوص نرخ مورد نظر بانک مرکزی برای ارز تک نرخی، اظهارداشت: فعلا نمی‌توانم در این مورد
پاسخ دهم. وی در پاسخ به این سوال که آیا بانک‌های خارجی درخواستی برای همکاری با نظام بانکی ایران در پساتحریم داشته‌اند، گفت: تعداد درخواست‌های همکاری بسیار زیاد است. وی ادامه داد: این درخواست‌ها از سوی بانک‌های بزرگ کشورهای اروپایی و تعدادی نیز از سوی کشورهای آسیایی بوده است؛ البته برخی از این تقاضاها نیز برای ایجاد شعبه در کشور بوده است. معاون ارزی بانک مرکزی گفت: افتتاح حساب، ایجاد روابط کارگزاری، انجام عملیات بانکی، گشایش اعتبار اسنادی، ضمانتنامه، حواله و غیره هم در دستور کار است، اما در نهایت با ایجاد روابط کارگزاری، همه این مراحل و پرداخت‌ها امکان پذیر می‌شود.
راه‌اندازی بازار مشتقات ارزی
وی در پاسخ به پرسشی درباره راه‌اندازی بورس ارز و اینکه مسوولان بورس اعلام کرده‌اند در صورت تک نرخی نشدن ارز، باز این بورس راه‌اندازی می‌شود، تصریح کرد: بانک مرکزی تنها با راه‌اندازی بازار محصولات مشتقات ارزی موافقت کرده است.
کامیاب افزود: اطلاعی درباره زمان راه‌اندازی این بورس ندارم زیرا سازمان بورس باید آن را راه‌اندازی و آماده کند اما بانک مرکزی برنامه آن را آماده کرده است. معاون ارزی بانک مرکزی در مورد پیمان‌های پولی دوجانبه با کشورهایی همچون روسیه، ترکیه و عراق نیز گفت: این پیمان‌های پولی دوجانبه را همچنان ادامه می‌دهیم.
عملیاتی شدن پیمان پولی ایران و روسیه
وی در پاسخ به این پرسش که «شنیده شده در سفر اخیر پوتین به تهران، مسائل و مشکلاتی درباره پیمان‌های پولی مطرح شده است» افزود: ایران و روسیه قراردادی را در این زمینه منعقد کرده‌اند و موضوع نهایی شده است؛ به زودی این برنامه عملیاتی می‌شود و هیچ مشکلی وجود ندارد.
