7آوریل یا 18فروردین هر سال، به عنوان روز جهانی بهداشت نام‌گذاری شده و سازمان جهانی بهداشت (WHO) هر سال، شعاری را برای این روز انتخاب می‌کند. این شعار نشان می‌دهد که سازمان جهانی بهداشت، قصد دارد در سال پیش رو، بر چه موضوعی متمرکز شود. شعار روز جهانی بهداشت در سال 2015میلادی یا 1394 هجری شمسی، «سلامت مواد غذایی، از مزرعه تا آشپزخانه» بود. این سازمان قصد داشت تا با جلب‌توجه‌ها به اهمیت امنیت غذایی در حوزه بهداشت، سطح سلامت جامعه جهانی را ارتقا دهد. اینکه این هدف، تا چه اندازه به تحقق نزدیک شده، جای بحث و بررسی دارد، اما موضوع این گزارش نیست. این گزارش، به شعار سازمان جهانی بهداشت برای 7آوریل 2016 می‌پردازد. شعاری که به تازگی اعلام شده و نشان از اهمیت یک بیماری دارد. یک بیماری که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، جان بسیاری از ساکنین کره خاکی را تهدید می‌کند، اما برخلاف تصورها، تلخ نیست، بلکه شیرین است؛ دیابت.
دیابت یک بیماری مزمن است که به دو علت ایجاد می‌شود؛ تولید نشدن انسولین به مقدار نیاز در پانکراس یا ناتوانی بدن در استفاده موثر از انسولین تولید شده در این ارگان برای تنظیم میزان قند خون. انسولین، هورمونی است که قند خون را تنظیم می‌کند و به انسان، توانایی لازم برای انجام فعالیت روزمره و زنده ماندن را می‌دهد. اگر این هورمون نتواند به سلول‌ها وارد شود و سوخت و ساز انجام دهد، قند موجود در خون به سطح ضرررسانی خواهد رسید. دیابت، دو نوع دارد، قربانی نوع اول کسانی هستند که بدنشان انسولین تولید نمی‌کند و نیاز دارند که انسولین را به بدن خود تزریق کنند. اما نوع دوم کسانی را درگیر می‌کند که بدنشان نمی‌تواند از انسولین تولید شده استفاده بهینه کند. این افراد که 90درصد مبتلایان به دیابت را تشکیل می‌دهند، باید برای تنظیم قند خونشان داروهای خاصی را مصرف کنند که استفاده از انسولین در بدن را ممکن می‌سازد. عواملی مانند ژنتیک، فشارهای عصبی، مصرف الکل و حذف وعده‌هایی چون صبحانه از جمله عواملی اصلی ابتلا به این بیماری شناخته می‌شوند. چاقی یا اضافه وزن، رژیم غذایی ناسالم و بی‌تحرکی یا عدم فعالیت جسمانی نیز در زمره عوامل اصلی
ابتلا به دیابت قرار می‌گیرند که دلیل افزایش 80درصدی این بیماری در سال‌های اخیر بوده است.
دیابت و تحرک جسمانی
تحقیقات حاکی از آن است که امروزه افراد به‌لحاظ فیزیکی و جسمانی کم‌تحرک‌ترند به‌طوری که یک‌سوم بزرگسالان و دوسوم نوجوانان از فعالیت بدنی کافی برخوردار نیستند. عدم تحرک و بی‌فعالیتی فیزیکی در حالی به‌عنوان یک ریسک فاکتور جدی علیه سلامتی شناخته می‌شود که سالانه یک‌میلیون نفر در سراسر جهان در اثر کم‌تحرکی و عدم فعالیت جسمانی کافی جان خود را از دست می‌دهند. درواقع در سال‌های اخیر با کاهش فعالیت جسمانی، بیماری‌های غیرمسری رو به فزونی گذاشته‌اند. این در حالی است که دیابت در کنار بیماری‌های تنفسی، قلبی-عروقی و سرطان، یکی از چهار بیماری غیرمسری اصلی محسوب می‌شود. تنها در منطقه اروپا، 60میلیون نفر به دیابت مبتلا هستند و پیشبینی می‌شود که 50درصد از موارد ابتلا به دیابت هنوز تشخیص داده نشده باشند. طبق گزارش سازمان جهانی سلامت، پیشبینی می‌شود که دیابت به هفتمین عامل اصلی مرگ‌ومیر تا سال2030 بدل شود. این در حالی است که برآورد می‌شود، عدم فعالیت جسمانی به تنهایی دلیل 7درصد از ابتلا به دیابت نوع2 در منطقه اروپا را تشکیل می‌دهد.
در حالی که طبق نظر کارشناسان، کودکان و نوجوانان روزانه به یک ساعت فعالیت جسمانی نیاز دارند، تحقیقات حاکی از آن است که تنها 34درصد از نوجوانان اروپایی 13 تا 15ساله از فعالیت بدنی کافی برخوردارند. درواقع شاید پیشرفت‌های تکنولوژیک را بتوان عاملی دانست که باعث کاهش چشمگیر فعالیت‌های جسمانی در زندگی امروزه انسان‌ها شده است. به عنوان مثال، در دهه‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم که بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای تا حد زیادی جایگزین بازی‌های سنتی که با فعالیت و تحرک جسمانی همراه بودند، شده‌اند. بر این اساس، در جایی که فناوری و تکنولوژی ارمغان‌آور آسودگی و آسایش بیشتری برای زندگی انسانی بوده اما ماشینی شدن و بهره‌گیری افراطی از فناوری عملا به تهدیدی علیه سلامتی انسان‌ها بدل شده است.
در همین راستا، یکی از راهکارهای سازمان جهانی سلامت تبلیغ و ترویج فعالیت جسمانی است که بر طبق آن دولت‌ها باید با برطرف کردن موانع برای انجام فعالیت جسمانی، زمینه را برای سبک زندگی‌های فعال‌تر و پرتحرک‌تر ایجاد کنند که از جمله این اقدامات می‌توان به ایجاد بسترهایی برای شکل‌های پرتحرک‌تر حمل و نقل از جمله پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری اشاره کرد که می‌تواند از طریق ایجاد مسیرهای دوچرخه‌سواری و سنگ‌فرش در مناطق شهری میسر شود. ایجاد و حفظ فضاهای «سبز» مانند پارک‌ها نیز می‌تواند باعث ترغیب و تشویق افراد به انجام فعالیت‌های بدنی شود. آموزش جسمانی و فراهم آوردن امکانات ورزشی در مدارس نیز می‌تواند یک عامل اصلی در نهادینه‌کردن فرهنگ ورزش و تحرک جسمانی در میان افراد از سنین کودکی محسوب شود. فعالیت جسمانی علاوه بر این بخشی از طرح اجرایی کنترل و جلوگیری از بیماری‌ها و امراض غیرمسری است که علاوه بر فعالیت جسمانی، مواردی چون رژیم غذایی را نیز دربرمی‌گیرد.
