گروه اقتصاد کلان مهشید خیزان
بانک جهانی در آخرین گزارش خود که براساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی، یونیسف، صندوق جمعیت ملل متحد، بانک جهانی و بخش جمعیت سازمان ملل متحد به دست آمده، به بررسی میزان مرگومیر مادران در جهان پرداخته است. این گزارش که جدیدترین گزارش درخصوص میزان پیشرفت در زمینه دستیابی به اهداف توسعه هزاره (MDG) است، میزان مرگ و میر مادران در سراسر جهان (MMR) در سال 1990 میلادی را حدود 532هزار نفر اعلام کرده بود، درحالی که این رقم امسال به 303هزار نفر رسید؛ این رقم به معنای 216مورد مرگ در هر 100هزار تولد در جهان است. مرگومیر مادران، تحت عنوان مرگ یک زن در دوران بارداری، زایمان یا ظرف 6هفته پس از تولد نوزاد مطرح میشود.
باوجود پیشرفتهای جهانی، تنها 9کشور به پنج هدف توسعه هزاره از کاهش نرخ مرگومیر (کاهش 75درصدی در طول سالهای 1990 تا 2015) دست پیدا کردند. این کشورها بوتان، کیپ ورد، کلمبیا، ایران، جمهوری دموکرات لائو، مالدیو، مغولستان، روآندو و تیمور شرقی هستند؛ البته با وجود این پیشرفت مهم، نرخ مرگومیر مادران در برخی از این کشورها بالاتر از میانگین جهانی است.
گیتا رائو گوپتا، معاون اجرایی یونیسف نیز معتقد است: «باوجود تمام اهداف توسعه هزاره مرتبط با سلامت، تقویت سیستم بهداشتی بیشتری نیاز است تا مسائل دیگر برای کاهش مرگومیر مادران تکمیل شود؛ همچنین آموزش زنان و دختران بهخصوص به حاشیه رانده شده است.»
در پایان سال جاری، حدود 99درصد از مرگ مادران در مناطق درحال توسعه اتفاق خواهد افتاد که 66درصد آن متعلق به کشورهای جنوب صحرای آفریقاست؛ اما بزرگترین بهبود این وضعیت به کشورهای آسیای غربی تعلق دارد، جایی که نرخ مرگومیر از 95نفر به 27نفر در 100هزار تولد (کاهش 72درصدی) خواهد رسید. در کشورهای درحال توسعه، مرگومیر مادران طی سالهای 1990 تا 2015، 48درصد کاهش پیدا کرده، بهطوری که در 100هزار تولد، از 23نفر به 12نفر رسیده است. استراتژی جهانی برای سلامت زنان، کودکان و نوجوانان که در سپتامبر 2015 توسط یونیسف راهاندازی شد، اهداف آن رسیدن به کاهش مرگ و میر مادران، کمتر از 70نفر در 100هزار تولد جهانی بود؛ بنابراین رسیدن به این هدف نیازمند بالا بردن سرعت تلاش برای رسیدن به 2.3درصد مرگومیر مادران است، درحالی که طی سالهای 1990 تا 2015، این میزان 7.5درصد بود.
فلاویا بوسترئو، دستیار دبیرکل سازمان بهداشت جهانی درهمین زمینه معتقد است: «اهداف توسعه هزاره باعث تلاشهای بیسابقهیی برای کاهش میزان مرگو میر مادران شده بهطوری که طی 25سال گذشته، احتمال مرگ زنان بهدلیل مسائل مرتبط با بارداری تقریبا نصف شده است. البته این موضوع یقینا پیشرفتی بزرگ است، هرچند که هنوز هم کافی نیست. ما میدانیم که عملا میتوانیم تا سال 2030 به این مرگ و میرها پایان دهیم و این هدفی است که ما متعهدیم برای رسیدن به آن تلاش کنیم.»
به گفته مدیر اجرایی صندوق جمعیت ملل متحد نیز، اگر تعداد فعلی ماماها و دیگر دستیاران سلامت را که دارای مهارتهای زایمان هستند افزایش ندهیم، بسیاری از کشورها با میزان مرگومیر بالای مادران طی 15سال آینده پیشرفت کمی خواهند داشت یا حتی عقب خواهند افتاد.