گروه حمل‌ونقل و خودرو|سارا جنگروی|
مرکز بین‌المللی همایش‌های رازی در بیست و چهارمین روز آبان ماه، میزبان هفدهمین همایش بین‌المللی حمل و نقل ریلی بود. با گذر از پله‌های ساختمان و ورود به مرکز، با غرفه‌هایی که در جای جای سالن تعبیه شده بود، روبه‌رو شدیم. غرفه‌هایی که این روزها بیشتر از قبل، چهره‌های خارجی، از اسپانیا گرفته تا ایتالیا و چین و کره جنوبی را برای گسترش همکاری‌های ریلی به خود جذب می‌کنند. همایش با سخنرانی رییس انجمن مهندسی حمل و نقل ایران کار خود را آغاز کرد؛ این در حالی است که میهمانان پیش از این در انتظار وزیر راه و شهرسازی بودند تا طبق وعده، آغازگر مراسم باشد. با این حال وزیر با تاخیری یک ساعته، با همراهی مدیرعامل شرکت راه‌آهن در مراسم حاضر شد. سالن همایش‌های بین‌المللی رازی دیروز، حال و هوایی علمی داشت؛ سخنرانان جلسه با استناد به آمار و مدارک روی پاورپوینت، سخنرانی خود را هدایت می‌کردند. گزارش‌هایی که با رنگ و بوی امید به آینده‌یی روشن‌تر برای حمل و نقل ریلی کشور در فضای پساتحریم، هدایت می‌شد.
تمرکز بر توسعه اقتصادی جاده ابریشم
عباس آخوندی با سخنانی متفاوت سخنرانی خود را آغاز کرد و جاده ابریشم و محور توسعه شمال-جنوب و شرق-غرب محور سخنرانی وزیر راه و شهرسازی را شکل می‌داد. وزیر راه و شهرسازی، نقش جاده ابریشم در جابه‌جایی بار و مسافر در بین ملت‌های جهان را یادآور شد و افزود: جاده ابریشم هنوز هم به عنوان نماد شرقی مطرح است و این نماد حرکت همواره از شرق به غرب و از شمال به جنوب مورد توجه قرار گرفته؛ به‌طوری که برخی کشورها اکنون به دنبال بازآفرینی این نماد حرکت هستند. آخوندی در ادامه سخنانش به تنگناهای مالی در شرایط بد اقتصادی اشاره کرد و گفت: در شرایط کنونی نباید اجازه داد تا توسعه حمل و نقل ریلی متوقف شود، بلکه با ارائه برنامه‌های مناسب سرعت توسعه این بخش را باید شتاب بخشید.
وزیر راه در بخشی از صحبت‌های خود با توجه به حمل و نقل ریلی از موضع حرکت اشاره کرد و گفت: این صنعت از نظر روانی حرکت و هم در ایجاد ارتباط در مسیرهای مختلف نقش مهمی ایفا می‌کند و حرکت هیچ‌گاه توقف ندارد، زیرا زمانی که از حرکت بازایستد، لحظه عدم فرارسیده است. آخوندی ادامه داد: در حوزه راه آهن، پروژه‌ها به صورت جداگانه طراحی و تعریف می‌شود، در حالی که در این حوزه به مفهوم حرکت و روانی بار مسافر توجه کمتری شده است. وی تاکید کرد: انتظار می‌رود تمام پروژه‌ها در حوزه راه‌آهن به شکل واحد دنبال شود تا بتوان با پیوستگی حرکت در بخش حمل‌ونقل ریلی، سرمایه‌گذاری‌ها را افزایش داد. آخوندی گفت: حمل‌ونقل ریلی در کشور سابقه 80 ساله دارد، در حالی که با هزاران میلیارد تومان سرمایه‌گذاری هنوز هم سهم حمل‌ونقل ریلی در جابه‌جایی بار و مسافر کمتر از 10 درصد است.
افزایش 11 میلیارد دلاری درآمد نفتی
محسن پورسیدآقایی از دیگر سخنرانان همایش تمام صحبت‌های خود را با اشاره به آمارهای ترانزیت و حمل بار و مسافر در حمل‌ونقل ریلی ارائه کرد. پورسیدآقایی بعد از تشریح وضعیت حمل‌ونقل ریلی در شرایط کنونی دو مزیت وی‍ژه اقتصاد ایران برای سرمایه‌گذاری را درپایان سخنرانی خود روی پاورپوینت به نمایش درآورد. مدیرعامل راه‌آهن با تاکید بر اینکه در پسا تحریم از محل افزایش تولید نفت 5.5 تا 11 میلیارد دلار به بودجه عمومی کشور اضافه می‌شود، گفت: برای دستیابی به اهداف برنامه ششم توسعه در بخش ریلی به 35 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز داریم. محسن پورسیدآقایی در هفدهمین همایش بین‌المللی حمل‌ونقل ریلی افزود: بر اساس برنامه‌ریزی سازمان مدیریت هدف ما در بخش جابه‌جایی مسافر در حمل‌ونقل ریلی بین شهری طولانی رسیدن به 43 میلیون نفر است، هچنین در بخش حمل مسافر حومه‌یی به عنوان سرفصل برنامه‌ها از 3.2 میلیون نفر در سال 93 به 16 میلیون نفر مسافر حومه‌یی در سال 99 دست یابیم.
ترانزیت 91میلیون تنی ریلی تا سال 99
معاون وزیر راه تصریح کرد: برای دستیابی به این اهداف نیازمند 583 لکوموتیو، 1520واگن مسافری و 28000دستگاه واگن باری هستیم که حدود 35هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در این بخش نیاز است. وی با اشاره به اینکه در سال گذشته سهم حمل بار در شبکه ریلی 34میلیون تن بود که براساس پیش‌بینی صورت گرفته باید به 91میلیون تن در سال 99 (پایان برنامه ششم توسعه) برسد، بیان کرد: در بخش جاده‌یی هم طی سال 92 بالغ بر 385میلیون تن بار جابه‌جا شد که در سال 99 به 444میلیون تن افزایش می‌یابد. وی تصریح کرد: به طور میانگین تا سال 1399 حمل بار در شبکه ریلی 22درصد رشد می‌کند درحالی که رشد حمل بار در جاده سالانه 3درصد خواهد بود. معاون وزیر راه و شهرسازی با یادآوری اینکه در برنامه چهارم و پنجم توسعه سهم راه‌آهن از حمل بار روند نزولی داشت، گفت: برای دستیابی به اهداف برنامه ششم توسعه در بخش ریلی 56درصد منابع مالی توسط بخش خصوصی و مابقی از منابع دولت تامین خواهد شد.
3000کیلومتر خط‌آهن باید دو خطه شود
پورسیدآقایی با بیان اینکه بخش زیادی از زیرساخت‌های راه‌آهن از طریق فاینانس انجام می‌شود، گفت: از سوی دیگر باید 3000کیلومتر خط‌آهن در کشور دو خطه شود که در این راستا 1200کیلومتر از این میزان درحال ساخت بوده و قراردادهای آن امضا شده است. قراردادهای باقیمانده (1800 کیلومتر) نیز ظرف امسال و سال آینده امضا خواهد شد. وی با اشاره به اینکه تراک‌بندی خطوط راه‌آهن برای افزایش ظرفیت یکی از برنامه‌های اولویت‌دار راه‌آهن است، افزود: در این زمینه باید 4600کیلومتر خط ریلی تراک‌بندی شود که در این بخش مسیر 1000کیلومتری تهران-مشهد در حال بهره‌برداری آزمایشی است و تا پایان امسال به طور کامل به بهره‌برداری می‌رسد. وی ادامه داد: همچنین خط آهن بافق-بندرعباس نیز اوایل سال ِآینده به بهره‌برداری می‌رسد و در مجموع 1600کیلومتر راه‌آهن در کشور تراک‌بندی می‌شود. به گفته وی، قرارداد مسیرهای ریلی قم و قزوین نیز امضا شده و سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد. پورسیدآقایی با اشاره به اینکه سال گذشته 800 هزار تن بار ترانزیتی در راه‌آهن حمل شد از حمل 2 میلیون تن بار ترانزیتی تا پایان سال جاری خبر داد. مدیرعامل راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران به آثار اقتصادی دوران پساتحریم برای کشور اشاره کرد و گفت: در دوران پساتحریم با آزاد شدن منابع دولت، امکان تحریک تقاضا از سوی دولت، امکان بهره‌برداری بانک مرکزی از ذخائر ارزی و... فراهم می‌شود. از سوی دیگر قرار است تولید نفت طی 8 تا 10 ماه 500 هزار بشکه افزایش یابد که در این صورت 5.5 تا 11 میلیارد دلار به بودجه عمومی کشور اضافه خواهد شد.
پیش‌شرط‌های رشد 17درصدی
مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران گفت: برای تحقق رشد 17 درصدی حمل و نقل ریلی تا سال 99، به 35 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در این بخش نیاز است. وی، رشد کنونی صنعت حمل و نقل ریلی را هشت درصد بیان کرد و گفت: درصددیم رشد این بخش را سالانه به 17 درصد افزایش دهیم. وی با بیان اینکه در سال‌های گذشته راه‌آهن عقب ماندگی زیادی داشته است، گفت: برای جبران آن باید همه تلاش کنیم تا بتوانیم شاهد رونق آن در دوران پساتحریم باشیم. پورسیدآقایی با اشاره به برنامه توسعه راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در دوران پسا تحریم افزود: با لغو تحریم‌ها، توسعه حمل و نقل ریلی باید با سرعت بیشتری دنبال شود تا بتوانیم در پایان سال 99 شاهد جابه‌جایی 43 میلیون مسافر بین شهری باشیم. مدیرعامل شرکت راه آهن با بیان اینکه از 35 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در بخش حمل و نقل ریلی 56 درصد آن باید توسط بخش خصوصی انجام شود، افزود: در حوزه میزان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی نیز 20 هزار میلیارد تومان خواهد بود. وی در ادامه به استفاده از منابع مالی از محل فاینانس (سرمایه‌گذاری خارجی) تاکید کرد و گفت: در این صورت می‌توانیم با استفاده از منابع مالی سرمایه‌گذاران خارجی، نوسازی ناوگان را به صورت مشارکتی آغاز کنیم و این مساله با انتقال تکنولوژی روز دنیا به بخش صنعت ریلی بهره وری در این بخش را نیز ارتقا خواهد داد. وی، تمایل چینی‌ها و هندی‌ها برای سرمایه‌گذاری در چابهار را نشانه اهمیت توسعه صادرات در حوزه صنعت حمل و نقل ریلی دانست.
پیش‌بینی ترانزیت 2 میلیون تن بار
پورسیدآقایی به اهمیت اتصال راه‌آهن به کشورهای منطقه نیز اشاره کرد و افزود: هم‌اکنون خط آهن بندرعباس از طریق سرخس به ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان متصل می‌شود و مسیر جدید اینچه برون نیز ما را بطور مستقیم به ترکمنستان و ازبکستان وصل کرده است. وی گفت: با احداث خط آهن قزوین-رشت به آستارا تلاش خواهیم کرد تا دی ماه سال آینده، خط آهن آستارا به آستارای جمهوری آذربایجان وصل شود. مدیرعامل شرکت راه آهن درباره میزان ترانزیت بار نیز گفت: در سال 1392 ترانزیت بار توسط خط آهن 500 هزار تن بود که در سال گذشته به 800 هزار تن رسید؛ امسال پیش‌بینی می‌کنیم به 2 میلیون تن افزایش یابد. وی با بیان اینکه مصرف سوخت در حمل و نقل ریلی یک هفتم حمل و نقل جاده‌یی است، این مساله را نکته مثبتی برای ضرورت توجه به توسعه حمل و نقل ریلی در کشور دانست و افزود: حمل و نقل ریلی باید به کانون توسعه کشور تبدیل شود تا بتوانیم از محل صرفه‌جویی در مصرف سوخت، شرکت نفت 7.5میلیارد دلار به راه‌آهن پرداخت کند.
دو فاکتور مصرف انرژی و نیروی کار
پورسیدآقایی در پایان سخنرانی خود با برشمردن مزیت‌های اقتصاد ایران برای سرمایه‌گذاری این دو مزیت را به دو فاکتور نیروی کار ارزان و مصرف انرژی تعمیم داد، مصرف انرژی از این جهت که مصرف کشور معادل 4.5میلیون بشکه نفت خام و انرژی است که این میزان باید صرفه‌جویی وسیع داشته باشد. وی در ادامه نیز به نیروی کار ارزان اشاره کرد و گفت: با جهشی که در سال‌های 90 و 91 صورت گرفته اکنون نیروی کار به مزیتی برای اقتصاد ایران تبدیل شده که این دو فاکتور مزیت‌های مهمی در جهت سرمایه‌گذاری در کشور است. وی گفت: درصورتی که صنعت حمل‌ونقل ریلی به جایگاه واقعی خود ارتقا یابد در این صورت شاهد صرفه‌جویی 2.7میلیارد لیتر گازوییل خواهیم بود؛ همچنین در بخش کاهش آلاینده‌ها 64 میلیارد تومان و در کاهش خسارات حوادث رانندگی نیز 90هزار میلیارد تومان صرفه‌جویی خواهیم کرد. پورسیدآقایی افزود: با توجه به افزایش درآمدهای دولت و احتمال افزایش بودجه عمرانی کشور، بتوانیم منابع مالی مورد نیاز برای انجام طرح‌های توسعه در صنعت حمل و نقل ریلی را فراهم کنیم. وی تاکید کرد: با لغو تحریم‌ها منابع مالی دولت و بانک مرکزی آزاد می‌شود، روزانه صادرات 500 هزار بشکه نفت افزایش می‌یابد و در این صورت بودجه عمومی دولت بین 5.5 تا 11 میلیارد دلار افزایش خواهد یافت.
