گروه مسکن و شهرسازی نیره خادمی
دو طرح ترافیکی «زوج و فرد» و «کاهش آلاینده‌ها» (LEZ) براساس آن چه که وزارت کشور به تازگی تصویب کرده است در آینده نزدیک تلفیق خواهند شد چون دستگاه‌های مسوول در حوزه ترافیک هنوز آمادگی اجرای کامل طرح جایگزین «زوج و فرد» را ندارند؛ طرحی که قرار بود با محوریت خودروهای انژکتوری و دوگانه‌سوز از آبان ماه امسال اجرا شود. البته هنوز جزییات مصوبه اخیر وزارت کشور ابلاغ نشده است اما آن چیزی که از گفته‌های مسوولان پیداست این است که خودروهای کم آلاینده، خودروهایی که دارای معاینه فنی هستند و فرسوده نیستند می‌توانند همزمان با اجرای طرح زوج و فرد وارد محدوده‌های ترافیکی شوند. در این شرایط تنها 500هزار خودرو نمی‌توانند وارد محدوده‌های ترافیکی شوند؛ موضوعی که با وجود بیش از 3میلیون خودرو در تهران ممکن است ترافیک تهران را با مشکل مواجه کند. البته دغدغه مسوولان ترافیکی شهر تهران در محدود کردن خودروها کمتر به کاهش ترافیک معطوف است موضوعی که معاون ترافیک و حمل و نقل شهرداری تهران هم در گفت‌وگو با «تعادل» به آن تاکید می‌کند و می‌گوید: اولویت چه در طرح زوج و فرد و چه در طرح LEZ کاهش آلودگی هوا بوده است. سید جعفر تشکری هاشمی در خصوص جلسه‌یی که طی هفته‌های گذشته در وزارت کشور برای تعیین تکلیف طرح کاهش آلاینده‌ها برگزار شد توضیح می‌دهد: در جلسه اخیر قرار شد با توجه به عدم آمادگی برخی دستگاه‌ها برای اجرای LEZ طرح زوج و فرد همچنان به قوت خود باقی بماند اما خودروهایی که شرایط ورود به طرح LEZ را دارند از زوج و فرد معاف شوند و وارد محدوده شوند. شرایطی را در این طرح پیش‌بینی کردیم که این خودروها بتوانند در همه ایام سال وارد محدوده زوج و فرد شوند. در حال حاضر منتظر ابلاغیه این مصوبه از سوی وزارت کشور و شورای هماهنگی ترافیک هستیم تا مبنای اجرای آن مشخص شود.
اگر این طرح به صورت تلفیقی اجرا شود احتمال افزایش بار ترافیکی در محدوده‌های زوج و فرد افزایش می‌یابد آن هم در شرایطی که هم‌اکنون نیز تهران گنجایش این میزان خودرو را ندارد. معاون شهردار تهران در این باره می‌گوید: تا زمانی که طرح زوج و فرد با جدیت پیاده نشود و با کسانی که قانون را رعایت نمی‌کنند، برخورد صورت نگیرد مشکل برطرف نخواهد شد. در حال حاضر هم روزانه صدها‌هزار خودرو به شیوه‌های مختلف وارد محدوده طرح می‌شوند. در واقع اکنون طرح زوج و فرد خیلی جنبه جدی ندارد.
او با اشاره به اینکه ماه‌هاست امکان اعمال قانون از طریق دوربین‌های ترافیکی فراهم شده است، می‌افزاید: به وسیله همین دوربین‌ها تاکنون 10ها میلیون تخلف ثبت شده است و طرح زوج و فرد زمانی به معنای واقعی تحقق پیدا می‌کند که این موارد اعمال قانون شود اما در ادامه مشخص خواهد شد که این اقدام ایجابی که مورد تاکید وزیر کشور بود تاثیر زیادی بر ترافیک ندارد. در حالی که ورود روزانه صدها خودرو به محدوده طرح ترافیک تاثیر بسیار زیادی در ایجاد ترافیک دارد.
از زمانی که مشخص شد تنها 500هزار خودرو نمی‌توانند وارد محدوده طرح جایگزین زوج و فرد شوند نگرانی‌های بسیاری درباره افزایش ترافیک افسار گسیخته در تهران مطرح شد موضوعی که حتی تشکری هاشمی هم به زبانی دیگر آن را بیان می‌کند. او می‌گوید: هدف طرح زوج و فرد هم آلودگی هوا بود و در هیچ زمانی چنین طرحی را برای کاهش حجم خودروها تصویب نکرده‌اند، حتی اگر به تاریخچه تصویب زوج و فرد هم که مراجعه کنید متوجه خواهید شد که هدف اصلی آن کاهش آلودگی بوده است البته در آن زمان ابزاری برای کاهش آلودگی انتخاب شد که کارایی لازم را نداشت. با این حال اگر زوج و فرد بطور دقیق اجرا شود طبیعی است که برخی سفرها به داخل این محدوده کاهش پیدا می‌کند. اما این طور نیست که با این راهکار به دنبال کاهش ترددها برویم. مگر در خیابان‌های دیگر جز محدوده‌های مرکزی شهر با این مشکل مواجه نیستند؟ علت اصلی که هسته مرکزی انتخاب شد انبوه آلودگی بود که در این محدوده وجود داشت. طبیعتا این مشکل در بقیه معابر شهری وجود دارد. در عین حال کاهش حجم خودروها راهکارهای خاص خود را دارد و اتفاقا این موضوع در جلسه شورای هماهنگی ترافیک مطرح شد و به عنوان یکی از دستور جلسه‌های آینده قرار است اعضا طرح‌های خود را در مورد راهکارهای کاهش ترددهای شهری ارائه دهند.
معاون ترافیک شهردار تهران البته معتقد است که ترافیک تهران با یک راهکار، حل شدنی نیست و باید طیفی از اقدامات در کنار هم اجرا شوند تا بتوان به نتیجه مطلوب رسید.
طرح LEZ درپی به توافق رسیدن دستگاه‌های مسوول از جمله وزارت کشور، پلیس و شهرداری اجرا خواهد شد اما همچنان مسوولان در وزارت کشور معتقدند که با اجرای یک‌باره این طرح به زندگی مردم شوک وارد می‌شود و بهتر است این طرح بطور تدریجی اجرا شود اما تشکری هاشمی می‌گوید: متاسفانه در گذشته شاهد اجرای طرح‌هایی بوده‌ایم که شوک زیادی به جریان ترافیک تهران وارد کرده است. یک مرتبه برای تمام طول سال گفته شد، 50درصد در یک روز و 50درصد در یک روز دیگر در خیابان‌ها تردد کنند و این طرح‌ها به مردم شوک وارد کرد. او می‌افزاید: جریان ترافیک موضوع سلبی نیست، وقتی یک مسیری محدود می‌شود با شکل گرفتن کسب و کار در جای دیگر راهی برای دور زدن آن باز می‌شود اما طرح LEZ این ویژگی را داشت که مردم تلاش می‌کردند به سمت خودروهای پاک و کم آلاینده بروند. موضوعی که امروز کمتر به آن اهمیت داده می‌شود و شاید کمتر کسی تفاوت خودروی کاربراتوری و انژکتوری را بداند در صورتی که کارشناسان به دنبال اندازه‌گیری میزان آلودگی این خودروها می‌دانند که چه تفاوتی میان خودروی انژکتوری و کاربراتوری وجود دارد. گفته می‌شود خودرو کاربراتوری حدود 45 گرم در کیلومتر تولید آلودگی می‌کند در حالی که این میزان آلایندگی در مورد یک خودروی انژکتوری در کیلومتر 7/2 گرم است. سیاستی که برای کاهش آلودگی هوا بدون تحمیل هزینه‌های اضافی به مردم قابل اجرا است و تمام کسانی که خودروهایشان قبل از سال 82 بوده است می‌توانند با ارتقای سیستم به انژکتوری تبدیل شوند در حالی که شاید کمتر از 2میلیون تومان هزینه داشته باشد. ضمن اینکه خودروها می‌روند به جاهایی که مشکل آلودگی هوا ندارند، مکان‌های باز هستند خودروها کم هستند و آلودگی هوا وجود ندارد. ما نمی‌توانیم به قیمت جان مردم و به قیمت سلامت مردم بگوییم اولویت با خودرو است. این تصمیم، تصمیم بزرگی است و تصمیم‌گیرندگان کشور باید بدون فوت وقت تکلیف این موضوع را مشخص کنند.
