گروه انرژی
مولفه‌های بسیاری وجود دارند که بر بازار انرژی جهان و همچنین ایران اثر می‌گذارند. موسسه بین‌المللی مطالعات انرژی اخیراً در گزارشی به بررسی این مولفه‌ها پرداخته است. نویسنده موضوعات مهم و اثرگذار بر تحولات حوزه انرژی را به 4 دسته تقسیم کرده است. ابتدا به مساله «ریسک‌ها و آسیب‌پذیری‌های اقتصاد کلان» پرداخته است. سپس «سیاست‌های انرژی و محیط کسب‌وکار» را مطرح کرده است. پس از آن «ژئوپلیتیک انرژی و موضوعات منطقه‌یی» را به میان کشیده است و در نهایت «چشم‌انداز انرژی و فناوری» را مورد بررسی قرار داده است. مولفه نخست که ریسک‌ها و آسیب‌پذیری‌های اقتصاد کلان است به مسائل مختلفی اشاره دارد. در شرایط فعلی مذاکراتی در زمینه تعیین چارچوب برای تغییرات آب‌وهوایی جهان وجود دارد. یکی از مباحثی که مطرح می‌شود در این مورد است که هزینه انتشار گاز CO2 باید منطقه‌یی باشد یا جهانی؛ این مساله می‌تواند ریسک‌هایی را برای اقتصاد کلان ایجاد کند و در نتیجه در تحولات حوزه انرژی موثر باشد. گاهی رخدادهای بزرگی نظیر فاجعه فوکوشیما یا بحران نشت نفت در خلیج مکزیک منجر به تغییرات بزرگ در حوزه انرژی می‌شود. رکود جهانی در حوزه اقتصاد کلان نیز از دیگر مواردی است که بازار حوزه انرژی را به راحتی دستخوش تغییر و تحولات می‌کند. محدودیت‌های بازار سرمایه و همچنین نوسانات قیمت کالاها از دیگر مواردی است که در حوزه انرژی و تحولات آن تاثیرگذار است اما مهم‌تر از آن قیمت انرژی و نوسانات آن است. نرخ ارز نیز می‌تواند تاثیراتی در حوزه سرمایه‌گذاری در بخش انرژی داشته باشد یعنی هر چه نرخ ارز کاهش پیدا کند تاثیر منفی بسیاری بر فعالیت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها در بخش انرژی خواهد گذاشت. برای گسترش زیرساخت‌های انرژی نیاز به نیروهای فنی و باتجربه‌یی است که اگر نباشند تاثیر منفی در این زمینه خواهد داشت. فقر انرژی یکی دیگر از مواردی است که بر تحولات حوزه انرژی اثرگذار است. 1.2میلیارد نفر در سرتاسر جهان هنوز فاقد دسترسی به الکتریسیته هستند و 87درصد از آنها در مناطق روستایی قرار دارند. این مساله موضوع مدل‌های کارآفرینی جدید، ایجاد سازوکارهای مالی و تمرکز سیاست‌های دولتی بر ارائه راه‌حل است. علاوه بر آن در دسترس بودن انرژی نیز در تحولات حوزه انرژی موثر است. بالا بودن یا افزایش قیمت انرژی بر بودجه خانوار سنگینی کرده و نگرانی اجتماعی در مورد فقر سوختی را افزایش می‌دهد. افزایش تعداد و شدت حوادث آب‌وهوایی نیز از دیگر موارد تاثیرگذار در این حوزه است چرا که روی سیستم‌های انرژی و طراحی زیرساخت‌ها و همچنین انعطاف‌پذیری آنها اثر می‌گذارد. تهدیدات سایبری، فساد و تروریسم نیز از دیگر مواردی است که بدون شک در حوزه کلان انرژی تاثیرگذار است. مولفه دوم به سیاست‌های انرژی و محیط کسب‌وکار مربوط می‌شود. نخستین نمونه‌یی که در این زمینه می‌توان به آن اشاره کرد، محدودیت‌های تجاری است. محدود یا فعال کردن رشد سبز (به عنوان مثال از طریق انتقال فناوری، تعرفه‌بندی بر کالا و خدمات سبز، تنظیم مالیات مرزی و...) می‌تواند جزو تاثیرگذارترین موارد در این عرصه باشد. توانایی غلبه بر توزیع نابرابر و تخصیص ناکارآمد منابع انرژی، از طریق توسعه زیرساخت‌های انرژی و نهادهای منطقه‌یی مورد دیگری است که می‌توان به آن اشاره کرد. سومین مورد در این دسته به طرح بازار نوآورانه و سیاست‌های آن مربوط می‌شود. طراحی بازار جدید و سیاست‌های تامین ظرفیت‌های ذخیره‌سازی و پشتیبانی بازارهای الکتریسیته با افزایش متناوب سهم انرژی‌های جدید و کاهش مقررات پراکنده که منجر به ارائه راه‌حل‌های غیرموثر می‌شود جزو موارد تاثیرگذار در تحولات حوزه انرژی به شمار می‌رود. در نهایت می‌توان به سیستم‌های غیرمتمرکز اشاره کرد یعنی سیستم‌هایی که توسط افزایش فعالیت‌های اجتماعی هدایت می‌شوند. سومین مولفه مورد اشاره در این گزارش، ژئوپلیتیک انرژی و موضوعات منطقه‌یی است. هند و چین جزو بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان جهان به شمار می‌روند و به همین خاطر رشد اقتصادی آنها نقش فزاینده‌یی در زمینه تحولات انرژی بازی می‌کند. برزیل نیز از کشورهای امریکای لاتین است که به فعلیت رسیدن پتانسیل‌های آن می‌تواند نقش بسیاری در بازار انرژی آن منطقه و سایر نقاط جهان داشته باشد. دیگر مساله ژئوپلیتیکی به دیپلماسی انرژی روسیه مربوط می‌شود. وضعیت اوکراین و کریمه بیشترین تاثیر را روی بازارهای گاز منطقه‌یی به همراه دارد که متقابلاً روی بازار گاز جهانی نیز اثر می‌گذارد. در اروپا نیز همبستگی و انسجام اتحادیه اروپایی نقش بسزایی در تحولات حوزه انرژی در آن منطقه به همراه دارد. اتحادیه اروپا این پتانسیل را دارد که به سمت نوعی سیاست انرژی مشترک و به ویژه طراحی بازار مشترک پیش برود. به همان اندازه که همبستگی اروپایی‌ها حائز اهمیت است، شکنندگی خاورمیانه و شمال آفریقا نیز بااهمیت است. در نهایت نیز می‌توان به تجارت و سیاست ایالات متحده اشاره کرد که بر بازار جهانی انرژی موثر است. نوآوری‌ها و سیاست‌های ایالات متحده بر تجارت جهانی انرژی، تحولات بازار و نهادهای مربوطه تاثیرگذار است.
