روند نزولی بازار سهام تهران در هفته گذشته هم ادامه یافت. در هفته‌یی که گذشت همچنان شاهد کاهش پیوسته حجم معاملات در بورس تهران بودیم. فعالان بازار هنوز تصمیم ندارند سرمایه‌های خود را به بورس برگردانند. بورس تهران در این روزها دچار یک دوگانگی رکودی شده است. از طرفی سهامداران حاضر نیستند سهم‌هایی را که به قیمت‌های بالاتری نسبت به آنچه امروز هست خریداری کرده‌اند ، بفروشند و از طرف دیگر خریداران، قیمت سهم‌ها را بالا می‌دانند. لذا حجم معاملات بسیاری از سهم‌ها در روزهای مختلف حتی به حجم مبنا نمی‌رسد. هر چند به‌نظر بسیاری از کارشناسان قیمت اغلب سهم‌ها پایین‌تر از ارزش ذاتی است، اما فشار فروش سهم، اندکی بیش از فشار خرید بوده و شاخص کل در این رکود معاملات، مورچه‌وار افت می‌کند. اما از طرف دیگر عمده‌ترین دلیل پایین بودن معاملات در این روزها، عدم اجازه مدیران بورسی به کاهش قیمت‌ها و درنتیجه شاخص کل است. به محض آنکه شاخص افت نسبتا شدیدی می‌کند، مدیران بورسی چند معامله بلوکی را در نماد عادی ترتیب داده و شاخص را تا حدی برمی‌گردانند. البته این مساله به اندازه کافی واضح بوده و حتی وزیر محترم اقتصاد نیز در تیرماه اعتراف کرد
که عمدا سعی کرده‌اند ریزش‌های بورس کند باشد، غافل از اینکه عملکرد بورس تهران به حدی کند شده که برخی سهم‌های سودده نیز به اصطلاح پاسوز روند بازار شده است. هستند سرمایه‌گذارانی که بعضا ماه‌ها سهم‌های ارزنده خود را نگهداری کرده اما نتیجه مورد انتطار را نگرفته‌اند. فرسایشی شدن این بازی منجر به خروج نقدینگی از بازار شده و امکان دارد حجم معاملات حتی از این میزان نگران‌کننده هم کمتر شود.
در هفته گذشته نیز طی نشست هم‌اندیشی با هلدینگ‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری که رییس سازمان بورس، وزیر اقتصاد و معاون اول رییس‌جمهور در آن شرکت داشتند، عنوان شد که دولت تردیدی در حمایت از بازار سرمایه ندارد.
دکتر جهانگیری با تاکید براینکه دولت کمترین تردیدی در حمایت از بازار سرمایه ندارد، گفت: البته جهت‌گیری ما این است که بازار سرمایه بتواند منابع موردنیاز برای سرمایه‌گذاری بنگاه‌های بزرگ را تامین کند و رشد بازار سرمایه همچنان استمرار داشته باشد. همچنین معاون اول رییس‌جمهور اظهار داشت: دولت مصمم است بازار سرمایه، قوی، نقش‌آفرین و تاثیرگذار در اقتصاد ایران باشد و از افزایش روزافزون سود شرکت‌ها و بانشاط شدن بخش خصوصی استقبال می‌کنیم. حال سوال اینجاست که جهت‌گیری این حمایت به چه صورتی خواهد بود؟ آیا اخلال در روند معاملات بخشی از این حمایت‌ها محسوب می‌شود؟ و انتطار می‌رود با کند کردن روند بازار، چه پیامد مثبتی رخ دهد؟
شاید بتوان نتیجه گرفت که دولت در برخورد با بازار سرمایه مردد نشان می‌دهد. چند ماه گذشته وزیر محترم اقتصاد خبر تزریق 5هزار میلیارد تومان به بازار سهام را داده بود اما بعدتر مشاهده شد که تنها یک دهم نقدینگی مذکور تامین شد و اثری مقطعی بر بازار گذاشت. ایده بازار برتر، ایجاد صندوق‌های بازارگردانی و چند ایده دیگر نیز توسط سازمان بورس مطرح شد اما تنها اقدام عملی که صورت گرفت همان مدیریت معاملات و انجام معاملات بلوکی در نماد عادی بود که نتیجه آن را امروز می‌بینیم.
آمار هفتگی بورس
به این ترتیب طی معاملات هفته گذشته، شاخص کل بورس با افت 482واحدی به عدد 71هزار و 443واحدی رسید و در نیمه کانال 71هزار واحد ایستاد. با این ریزش زیان متوسط سرمایه‌گذاری بورسی در هفته گذشته 7/0درصد شد.
همان‌طور که انتظار می‌رفت و باتوجه به تقویت دلار در بازارهای جهانی و درنتیجه افت قیمت جهانی کالاها، گروه شیمیایی، فلزات اساسی و استخراج کانه‌های فلزی که بخش بزرگی از بورس تهران را تشکیل می‌دهند، با افت مواجه شده و لذا شاخص کل سرخ‌پوش شد. از این منظر، گروه محصولات شیمیایی بیشترین اثر منفی را بر شاخص کل گذاشت و دماسنج بازار را 147واحد تنزل داد. پس از آن بانک‌ها و موسسات اعتباری با 112واحد، فلزات اساسی با 93واحد، گروه خدمات فنی و مهندسی با 56واحد و گروه استخراج کانه‌های فلزی با 54واحد اثر منفی بر شاخص کل، جمعا شاخص را 315واحد پایین کشیدند. همچنین گروه محصولات غذایی و آشامیدنی و خودرو و ساخت قطعات به ترتیب 22 و 19واحد بر شاخص کل اثر منفی گذاشتند. از طرف دیگر گروه مخابرات، مواد و محصولات دارویی و گروه فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت در صدر فهرست اثرگذاران مثبت بر شاخص کل قرار گرفتند و هرکدام به ترتیب 59، 20 و 19واحد شاخص را ارتقا دادند.
از میان شرکت‌ها نیز، بیشترین اثر منفی بر شاخص کل بورس تهران متعلق به شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان (پارسان) بود. این شرکت به تنهایی شاخص کل را 105واحد تنزل داد. پس از آن سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین (تاپیکو) قرار گرفت و شاخص را 75 واحد افت داد. همچنین شرکت‌های مپنا، فولاد مبارکه اصفهان، معدنی و صنعتی چادرملو و بانک پاسارگاد به ترتیب شاخص کل را 56، 48، 42 و 40واحد تنزل داده و جزو منفی‌ترین اثرگذاران بر شاخص کل قرار گرفتند. از طرف دیگر سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی (وصندوق) بیشترین اثر مثبت را بر شاخص کل گذاشت و آن را 42واحد ارتقا داد و پس از آن شرکت مخابرات ایران با اثر مثبت 36واحدی در رتبه دوم قرار گرفت.
همچنین طی هفته گذشته، 2میلیارد و 541میلیون و 294هزار ورقه بهادار به ارزش تقریبا 1042میلیارد تومان در 243هزار و 771 دفعه دست به دست شد. از این میزان 50درصد معاملات، به سهام و حق‌تقدم در بورس و فرابورس اختصاص یافت. همچنین سهم معاملات عمده از کل معاملات 29درصد، سهم معاملات ارواق بدهی 19درصد همچنین سهم معاملات اوراق تسهیلات مسکن 2درصد از کل معاملات بود.
روند هفته جاری
پیش‌بینی‌ها از هفته جاری حاکی از منفی بودن روند بازار است. نرخ برابری دلار ایالات متحده همچنان در بازارهای جهانی روبه رشد است و لذا می‌توان انتظار داشت قیمت جهانی کالاها در ادامه روند نزولی قرار گرفته و باز هم کاهش یابد. با این تفاسیر انتظار می‌رود که در هفته جاری نیز سهام شرکت‌های پتروشیمی و فلزی و معدنی و اغلب شرکت‌های صادرات‌محور با افت قیمت مواجه شود و از آنجا که این شرکت‌ها بخش بزرگی از بورس تهران را تشکیل می‌دهند، شاخص کل نیز نزولی خواهد بود. البته باز هم به احتمال قریب به یقین شاهد مدیریت معاملات در جهت مهندسی شاخص خواهیم بود و لذا ممکن است افت بازار اندک باشد.
خبر نسبتا مهمی که در هفته گذشته رخ داد، حکم لغو تحریم بانک مرکزی ایران توسط دادگاه بدوی اتحادیه اروپا بود. گرچه این خبر نسبتا تکراری است و قبلا برای بانک‌های ملت، صادرات و تجارت نیز اتفاق مشابهی رخ داده بود، اما انتظار می‌رود در چند روز ابتدای هفته جاری، این خبر بر بازار اثر روانی گذاشته و سهام بانکی‌ها را مثبت کند. لازم به ذکر است که در چند هفته اخیر، سهام بانکی‌ها با افت مواجه شده بود و احتمالا وقت آن رسیده که افت قیمت خود را اصلاح کنند. اثر این خبر از این رو کوتاه‌مدت است که حکم مذکور متعلق به دادگاه بدوی بوده و احتمالا مانند همان اتفاقی که برای بانک‌های ملت، صادرات و تجارت رخ داد، در دادگاه تجدیدنظر، رد شود.
