پیتر کرنان تحلیلگر ارشد انرژی
کاملا آشکار است که اروپا واردکننده مهم انرژی است اما آنچه مغفول مانده وابستگی بسیار بیشتر آن به واردات نفت نسبت به واردات گاز است. درحالی که اتحادیه اروپا در سال 2013 دو سوم گاز طبیعی خود را وارد کرد در همان سال حدود 90درصد نیازهای نفتی خود را وارد کرد. با این حال دغدغه‌های امنیت انرژی اروپا عمدتا معطوف به وابستگی به واردات گاز طبیعی است که دلیل اصلی آن منحصر بودن عمده این واردات به چند کشور معدود و محدودیت‌های زیرساختی برای افزایش منابع واردات است. با توجه به اینکه امکان انتخاب در بازار جهانی نفت فراوان است، سیاست‌گذاران به پیامدهای امنیت انرژی وابستگی شدید اروپا به واردات نفت به جدیت گاز طبیعی نگاه نمی‌کنند.
با این حال توازن عرضه و تقاضای نفت در اروپا مساله مهمی در ارتباط با آینده انرژی آن است. اروپا که بزرگ‌ترین واردکننده نفت است نسبت به شوک‌های عمده تامین نفت و نوسان قیمت آن آسیب‌پذیر است. چشم‌انداز آشکاری برای تغییر روند کاهش تولید نفت در آینده دیده نمی‌شود اما تغییر سریع‌تر فرهنگ مصرف می‌تواند وابستگی منطقه به واردات را کم کند. از آن جمله توجه به اهداف سیاست‌گذاری در مورد انرژی و امنیت اقتصادی است.
اروپا بزرگ‌ترین واردکننده نفت و بعد از امریکا بزرگ‌ترین بازار مصرف‌کننده نفت در جهان است. اوج تقاضای نفت اروپا در 10سال پیش رخ داد. در سال 2005 این میزان به 15.1میلیون بشکه در روز بود ولی در سال 2014 با 17درصد کاهش به 12.5میلیون بشکه در روز رسید. کاهش تقاضای نفت در اغلب کشورهای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) در 10سال گذشته بسیار زیاد بوده و مصرف نفت در امریکا، اتحادیه اروپا و ژاپن از سال 2005 تا 2014میلادی 5.4میلیون بشکه کاهش یافته است.
بخش حمل‌ونقل، سه چهارم مصرف نهایی تولیدات نفتی را به خود اختصاص داده و تقاضا در این بخش در میان اقتصادهای عمده اروپا رو به کاهش است. بهبود در بهره‌وری مصرف سوخت وسایل نقلیه و بهای بالای سوخت که ناشی از مالیات فروش بالاست موجب کاهش مصرف شده و در همین حال بحران اقتصادی جهانی و پیامدهای آن نیز میزان تقاضا را کاهش داده است. در برخی حوزه‌های دیگر نیز افت مصرف مشهود بود: صنایع انرژی بر مصرف انرژی خود را کاهش داده‌اند، مصارف خانگی از لحاظ مصرف انرژی با بهره‌وری بیشتری مواجه بوده یا گرمایش خود را از سوخت‌های دیگری مانند گاز طبیعی تامین می‌کنند. بخش نیرو نیز درحال کنار گذاشتن نفت است.
در سال 2015 افت مصرف نفت اروپا به دلیل سرمای زودرس و قیمت پایین نفت موقتا متوقف شد اما کاهش تقاضای نفت با شیبی ملایم ادامه خواهد داد. نشریه اکونومیست پیش‌بینی کرده تقاضای نفت کشورهای اروپایی سازمان همکاری اقتصادی و توسعه با نرخ متوسط 0.5درصد از سال 2014 تا 2020 افت کند. سیاست‌گذاران اندک اندک به این باور می‌رسند که رسیدن به اهداف امنیت انرژی و تغییرات آب و هوایی از طریق تغییر فرهنگ مصرف هر دو آنها را تقویت می‌کند. این تقویت دو جانبه فرصتی را فراهم خواهد کرد تا ظرف چند دهه آتی سیاست‌هایی که بر هزارتوی مصرف نفت اروپا تاثیر می‌گذارند اجرایی شود؛ درست مانند آنچه که دولت‌های غربی پس از جهش قیمتی اوپک در دهه 70 قرن بیستم انجام دادند.
منبع: تارنمای تحلیل مسائل انرژی فیوز (Fuse)
