صادرات یکی از ارکان مهم هر اقتصادی است و یک اقتصاد موفق قطعا در حوزه صادرات است که صلابت خود را نشان می‌دهد. علاوه بر این عاملی مانند افزایش صادرات در اقتصاد بحران‌زده ایرانی می‌تواند به مفری برای رفع مشکلات کنونی اقتصاد به ویژه در زمینه رکود اقتصادی منجر شود. بالطبع چنین اتفاقی تنها در صورتی امکان‌پذیر خواهد بود که مشکلات کنونی بر سر راه این امر خطیر بر طرف شود، وگرنه باز هم در سطح شعار گیر کرده‌ایم. مرحله اول و مهم‌ترین مرحله برای بهبود وضعیت صادرات کشور، توسعه زیر ساخت‌ها و رفع اشکالات ساختاری در این حوزه است. یکی معضلات این حوزه، مشخص نبودن متولی امر است. نهادهای صادراتی متعدد و موازی با هم در ساختار اقتصادی کشور وجود دارند و مانند باقی مواردی که موازی‌کاری وجود دارد، مشکلات بسیاری را برای صادرکنندگان ایجاد می‌کنند. برای بهبود و اصلاح چنین وضعی بهتر است که یک نهاد مشخص متولی صادرات ایجاد شود و تمام صادرکنندگان زیر مجموعه این نهاد فعالیت کنند. از آن‌جایی هم که کمک به این حوزه نیازمند قدرتمند بودن نهاد مزبور است، بهتر است این نهاد به عنوان زیر مجموعه نهاد ریاست‌جمهوری تشکیل شود تا رییس‌جمهوری ایران نیز معاون توسعه صادرات داشته باشد. از طرف دیگر بهتر خواهد بود اگر در راس نهاد مزبور فردی قرار بگیرد که به بخش خصوصی نزدیک است و مشکلات این بخش را می‌داند. زیرا همانطور که بارها مسوولان دولتی اذعان کردند، بخش خصوصی موتور محرک اقتصاد است. چنین نهادی می‌تواند تبدیل به محرکی برای بخش خصوصی و صادرات شود، از این منظر می‌توان تجربه کشورهای دیگر را مد نظر قرار داد. بررسی‌ها نشان می‌دهد ترکیه چنین ساختاری را در دستگاه اداری خود ایجاد کرده و اتفاقا و تاثیرات حضور چنین بخشی در اقتصاد این کشور نمایان است. ترکیه در مدت زمانی کوتاه توانسته است بازار خوبی برای کالاهایش در جهان ایجاد کند. این تجربه موفق تنها به تولید باز نمی‌گردد بلکه سیاست‌گذاری برای تولید و بازاریابی و رصد کیفیت و کنترل عوامل بالا برنده قیمت‌ها و... همگی در توفیق صادراتی ترکیه نقشی اساسی داشته است. مشکل دیگر برای صادرات، نرخ ارز و مسائل متعاقب آن است. تعیین دستوری نرخ ارز به جای آنکه مشوقی برای تولید و صادرات باشد به عاملی بازدارنده در این مسیر تبدیل شده است. علاوه بر موارد فوق، تولید رقابتی هم باید بر اقتصاد حاکم شود. تولید رقابتی تنها زمانی ممکن می‌شود که کاهش هزینه‌های تولید هم امکان‌پذیر باشد. متاسفانه در کشور ما سال‌ها است که هزینه‌های تولید بالاست و به همین خاطر دیده می‌شود که کالای تولید داخل کشور، گران‌تر از تولیدات کشورهای دیگر است. تجربه نشان می‌دهد همانطور که مصرف‌کننده ایرانی تمایل به مصرف کالاهای خارجی دارد، تولیدات ما در خارج از مرزها هم توفیقی نخواهند داشت. مواردی که گفته شد جزو معضلات اساسی صادرات در کشور ماست. می‌توان برای صادرکنندگان تشویق هم در نظر گرفت و مثلا به تولید‌کننده‌یی که ارزش افزوده بیشتری در کالای خود دارد، مشوق داده شود و هر چه تولید به خام فروشی نزدیک‌تر باشد از دادن مشوق به او خودداری شود. فراموش نباید بکنیم که سال‌ها است در کشور ما بحث افزایش صادرات مطرح است اما به این دلیل که نتوانستیم موانع تولید را برطرف کنیم در این راه تاکنون موفقیتی نداشتیم.
صادرات، مفری برای عبور از بحران
ارسال نظر
