صنعت سیمان صنعتی پویا و پیشرو در کشور

۱۳۹۴/۰۷/۲۸ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۳۱۵۹۹

در حالی سال 1393 با فراز و نشیب‌های مختلف به پایان رسید که در این سال صنعت سیمان با چالش‌های متعددی از جمله رکود ساخت و ساز - کاهش حجم فروش داخلی - پایین بودن نقدینگی مواجه بود و این روند با شدت بیشتری در شش ماهه سال 1394 ادامه پیدا کرد در این نوشتار سعی شده است تا بطور مختصر و مفید مروری بر شرایط صنعت سیمان کشور به عنوان چهارمین تولید کننده و اولین صادرکننده جهان از یک طرف و بعنوان صنعتی پیشتاز که نقش موثری در آبادانی و اشتغال کشور ایفا می کند، داشته باشیم.

فرصت‌های صنعت سیمان ایران

الف - توسعه قابل توجه در سالهای اخیر شامل آمارهای سرمایه گذاری انجام شده ، تولید و صادرات و تغییر جایگاه صنعت سیمان ایران در جهان

• از سال 1312 که نخستین کارخانه سیمان با ظرفیت تولید 100 تن در روز احداث شد تا امروز که بیش از 70 کارخانه با ظرفیت 80 میلیون تن سیمان در حال تولید سیمان می باشد، راه درازی پیموده شده است. توسعه صنعت سیمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به ویژه پایان جنگ تحمیلی روند پرشتاب تری پیدا نموده ، تا جایی که می توان گفت کشور ما از نظر تولید این محصول استراتژیک به خود کفایی رسیده و اولین صادرکننده بزرگ سیمان در جهان محسوب می شود.

• در مجموع 45 سال فعالیت صنعت سیمان در قبل از انقلاب، 55 میلیون تن سیمان در کشور تولید شده است ، درحالی که این رقم تنها در سال 1393 بیش از 66 میلیون تن شد.

• از حدود 850 میلیون تن سیمان تولید و مصرف شده در کشور از آغاز کار صنعت سیمان در ایران ،92 درصد آن در بعد از پیروزی انقلاب بوده است و این مهمترین شاخص از حجم عظیم کارهای عمرانی و آبادانی کشور و نشانگر تلاش و کوشش صنعتگران صنعت سیمان و نقش سیمان در اقتصاد ملی می باشد.

ارتقا مصرف سرانه سیمان

با توجه به نقش صنعت سیمان در اقتصاد ملی ، امار رشد سرانه مصرف به شرح زیر می‌باشد:

- در سال 1350 با 8/2 میلیون تن تولید و جمعیت 30 میلیون نفر مصرف سرانه سیمان حدود 100 کیلو گرم بود.

- در سال 1360 با 3/9 میلیون تن تولید و جمعیت 40 میلیون نفر مصرف سرانه سیمان حدود 240 کیلو گرم بود.

- در سال 1370 با 2/15 میلیون تن تولید و جمعیت 56 میلیون نفر مصرف سرانه سیمان حدود 270 کیلو گرم بود.

- در سال 1380 با 6/26 میلیون تن تولید و جمعیت65 میلیون نفر مصرف سرانه سیمان حدود 410 کیلو گرم بود.

- در سال 1390 با 66 میلیون تن تولید و جمعیت 75 میلیون نفر مصرف سرانه سیمان حدود 750 کیلو گرم بود. لازم به ذکر است در این سال حدود 10میلیون تن نیز کلینکر و سیمان صادر شده است.

سطح تکنولوژی و ملاحظه جنبه‌های زیست محیطی و بهینه سازی انرژی طرح‌های جدید

در اجرای طرح‌های جدید جنبه‌های زیست محیطی و بهینه سازی انرژی و بطور کلی در کنار توسعه و افزایش ظرفیت ، مسائل توسعه پایدار همواره مورد نظر بوده است و کلیه طرحهای جدید جهت حفظ محیط زیست به برترین تکنولوژی روز دنیا در مصرف انرژی الکتریکی ، سوختهای فسیلی و کنترل انتشار آلاینده های زیست محیطی مجهز شده اند.

صادرات

به‌رغم روند رشد همیشگی مصرف سیمان در داخل که به علت حجم زیاد طرحهای عمرانی و ساخت و ساز همواره صعودی بوده است ( به آمار افزایش مصرف سرانه سیمان در بالا توجه شود) ، از سال 1387 صنعت سیمانی موفق به تامین کامل بازار داخلی و خود کفایی در این زمینه شده و توانسته است از سال 1388 به صدور سیمان در بازارهای منطقه ای و بین المللی بپردازد. بطوریکه در سال 88 بالغ بر 5/5 میلیون تن و در سال 89 حدود 6/8 میلیون تن و در سال 90نیز بیش از 10 میلیوتن تن و در پایان سال 93 حدود 8/18 میلیون تن صادرات سیمان و کلینکر صورت گرفته است.

عراق ، افغانستان ، ترکمنستان ، آذربایجان و تاجیکستان از جمله کشورهایی هستند که صادرات به آنها انجام می‌شود. وجود رقبایی مثل ترکیه ، پاکستان، هند، چین و ... و همچنین وجود واسطه‌ها در صادرات سیمان ایران را می توان از جمله موانع صادراتی برشمرد.

مشکل اساسی در این خصوص نبود سیاستهای حمایتی کافی و برنامه های مدون شامل شرایط اقتصادی از نظر نحوه تعاملات مالی و فقدان پیمان نامه‌های فی‌مابین با کشورهای همسایه در خصوص حذف یا کاهش عوارض صدور و اولویت‌‌های صادراتی برای گسترش بازارهای هدف است. این امر باعث شده تا کشورهایی همانند ترکیه و پاکستان بتوانند به‌رغم کیفیت پایین تر، محصولات خود را با قیمت بالاتری به عراق صادر کنند.

فراهم نبودن زیر ساخت‌ها

آماده نبودن زیرساخت ها در حوزه های مختلف موجب ایجاد موانع و مشکلات عدیده برای صنعت به ویژه صنایع بزرگی همچون صنعت سیمان می‌گردد. این زیرساخت ها اعم از راههای مواصلاتی، تامین برق، تامین گاز طبیعی ، فعالیت های توسعه ای نامتناسب با ظرفیت کارخانه احداث شده ، سیاستهای ملی و محلی نامتناسب ، عدم آمادگی و فراهم نبودن تاسیسات و امکانات برای صادرات و ... را شامل میشود.

بطور نمونه عدم تامین شبکه حمل مناسب برای ارسال کالا و تعیین عوارض جاده ای برای کامیون ها به افغانستان و همچنین نبود پایانه های صادراتی در مرزهای عراق را میتوان نام برد.

جمع بندی و نتیجه گیری

آنچه از مطالب بالا اجمالاً جمع بندی و نتیجه‌گیری می شود اینست که صنعت سیمان از مزیت مشهود برخوردار است، چراکه:

- اولاً صنعت سیمان به عنوان صنعتی پویا و پیشرو در کشور مطرح بوده و از نقش اساسی در اقتصاد ملی برخوردار است ، بطوریکه مقایسه شاخص‌های مختلف این صنعت با صنایع دیگر موید این گفتار می باشد.

- ثانیاً از منابع و مواد اولیه فراوان ودر دسترس برخورداراست.

- ثالثاً از نیروی انسانی متخصص و مکفی برخوردار بوده و این صنعت همواره براساس سنت حاکم و تفکر مدیران و کارکنان پرتلاش خود ،همواره درپی ارتقا بهره وری بوده است .

- رابعاً این صنعت دوران پرشتاب توسعه و نوسازی خویش را براساس آمارهای ارائه شده طی کرده است.

- خامساً شاخص های بهره وری نیروی انسانی و مصرف انرژی بهتر شده است. حتی دراین خصوص می‌توان گفت از پیشتازان صنعت محسوب می‌گردد.شرکت‌های سیمانی توانسته اند از عهده هزینه‌های پرسنلی و دستمزد و سربار از طریق کنترل هزینه‌های داخلی شرکت‌ها برآیند.

با این حال ملاحظات زیر این صنعت را تحت فشار قرار داده است:

کاهش شدید نقدینگی در شرکت‌های سیمان

- توان بازپرداخت تسهیلات و وام‌ها وجود ندارد.

- امکان سرمایه‌گذاری برای ارتقا تکنولوژی خطوط قدیمی و بهینه سازی آنها نیست.

- حاشیه سود متعادل نیست و وضعیت این صنعت به ویژه با توجه به شاخصهای بورس مناسب نمی باشد.

- ورود سیمان به بورس کالای صادراتی

(رینگ صادراتی)

- عدم ارائه تسهیلات ارزان قیمت به این صنعت.

مشاهده صفحات روزنامه

ارسال نظر