تاریخچه کنفدراسیون صادرات
کنفدراسیون صادرات ایران در اواخر سال 84 تاسیس شد و اولین کنفدراسیونی است که در اتاق ایران به همت آقایان عسگراولادی ، میرمحمد صادقی و خاموشی شکل گرفت . در ابتدای امر این کنفدراسیون قرار بود خارج از اتاق ایران به فعالیت بپردازد، اما باتوجه به اهمیت بیش از اندازه این موضوع قرار بر این شد در اسرع وقت کنفدراسیون صادرات ایران در اتاق ایران کلید زده شود. که خوشبختانه با استقبال تعدادی از تشکل های ملی صادراتی به عنوان هیات موسس از همان روز اول در اتاق ایران تشکیل شد و بعد از آن با انتخابات هیئت مدیره و طی کردن پروسه های قانونی کنفدراسیون از اواسط سال 85 فعالیت خود را به طور رسمی آغاز کرد.
یک دوره چهار ساله ریاست آن با جناب آقای عسگراولادی و دوره بعد با ریاست جناب آقایان میری و نورانی مدیریت گردید و از اوایل سال ٩٤ تا کنون مسئولیت آن با اینجانب است. البته من از روزهای اول کنفدراسیون در هیئت مؤسس حضور داشتم و بعنوان نماینده اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنددگان سالامبور چرم ایران از آن زمان تاکنون به فعالیت پرداخته‌ام. کنفدراسیون صادرات با حضور تشکل‌های ملی و صادرات محور ثبت ودر اتاق شکل گرفته است.
در اساسنامه کنفدراسیون حضور افراط منوط به عضویت در تشکل ملی و صادراتی است. بنابراین ما نمی‌توانیم افراد را به عضویت این تشکل درآوریم مگر اینکه عضو تشکل‌ها شوند که این ماهیت کنفدراسیون است. البته می‌توان صادرکنندگان نمونه را به عنوان اعضای وابسته جذب کنیم و از نظرات کارشناسی آنها استفاده نماییم. در این راستا فعالیت‌های کنفدراسیون شامل: پیگیری مشکلات موجود بر سر راه صادرات ، ارایه راهکارهای توسعه صادرات و حضور در مراکز تصمیم گیری بعنوان نماینده اتاق ایران می شود. البته فعالیت‌های این کنفدراسیون به همین جا ختم نخواهد شد تا جایی که در دولت قبل با دعوت از رئیس و نایب رئیس کنفدراسیون صادرات ایران برای حضور در کارگروه صادرات که در آن موقع به جای شورای صادرات و با ریاست معاون اول رئیس جمهور تشکیل می‌شد نقش تاثیرگذاری را ایفا کرد.در زمان تحولات ارزی سال
90-91 که یکباره ارز چندین برابر و بعد دولت مجبور شد که 52 قلم کالا را یک شب ممنوع کند، کنفدراسیون صادرات ایران طرح 6 ماده ای را به اتفاق دبیر کل اتاق تهران و رئیس کمیسیون صادرات اتاق ایران تنظیم و ارایه نمود، و با تلاش‌هایی که صورت گرفت بلافاصله ممنوعیت 52 قلم کالا برداشته شد و یا با وضع عوارض در بعضی از کالاهایی که سهم یارانه‌ای داشتند موافقت شد. این ها جزو تلاش‌ها و کارهای ماندگاری بود که کنفدراسیون در آن شرایط بحرانی انجام شد.روز ملی صادرات آن سال که بحث پیمان نامه ها و تعهدنامه ارزی، مالیات بر صادرات، برگرداندن ارز به هر شکلی به داخل و فروش ارز در بورس کالا مطرح شده بود که علیرغم تحریم ها و عدم امکان ورود ارز به سیستم بانکی که غیر ممکن بود ، نمایندگان کنفدراسیون با همه این مشکلات مخالفت و به شدت جلوی این موضوعات ایستادگی کرند. حتی در روز ملی صادرات که فکر کنم سال ٩١ ( آخرین دوره ی دولت دهم ) بود کار به جایی رسید که معاون اول صادرکنندگان را به جای تشویق، تحدید به این شد که اگر ارز خود را نیاورید چنین و چنان خواهیم کرد و آنجا بود که رئیس وقت کنفدراسیون با قدرت با این موضوع در آن جلسه برخورد کرد و اعتراض
شدید صادرکنندگان را علنا اعلام نمود و تا جایی که حتی اجازه نشر سخنرانی آن شب در مجلات فردا داده نشد، ولی باعت شد جلوی مشکلات بسیار زیادی که در آینده بر سر راه صادرات در دولت دهم پیش می آمد گرفته شود.به طور کلی کنفدراسیون در همه جا حضور فعال داشت و از منافع بخش خصوصی و بحث صادرات و منافع ملی کشور به جد دفاع کرد. حتی در دولت یازدهم ، بحث مالیات از صادرات و تعهدنامه های ارزی دولت دهم همچنان پابرجا بود و اجرا می شد. علیرغم گذشت 6_5 ماه از روی کار امدن دولت یازدهم این مشکلات همچنان وجود داشت، این در حالی است که مکاتبات متعددی توسط بسیاری از نمایندگان بخش خصوصی و حتی خود دولتی ها صورت گرفته بود اما این مشکلات ادامه داشت، تا بالاخره کنفدراسیون صادرات ایران نامه مستقیمی به معاون اول محترم رئیس جمهور ارسال و به این موضوع اعتراض کرد و خواستار لغو این مصوبات غیرقانونی دولت قبل شد، که خوشبختانه در دستور معاون اول دقیقا به نامه کنفدراسیون اشاره و در خصوص لغو مالیات بر صادرات و تعهدنامه ارزی به گمرک و سازمان امور مالیاتی دستور داده شد. با لغو مصوبات غیرقانونی این موضوع خاتمه یافت.
کنفدراسیون صادرات ایران در حال حاضر شامل 32 عضو تشکل صادراتی ملی است که فعالین بخش های مختلفی اعم از کشاورزی، معدن، صنعت، پتروشیمی، نفت، گاز و انرژی در ان حضور دارند . اکنون شکل کار کنفدراسیون به این صورت است که در هر ماه دوبار با برگزاری اتاق فکر و ایجاد طوفان مغزها و استفاده از نظرات تمامی دست اندر کاران صادرات و بدون محدودیت حضور افراد اعم از عضو و یا غیر عضو و علاقه تشکیل می شود. خروجی اتاق فکر به عنوان مشکلات، پیشنهادات، راهکارهای صادراتی مطرح می شود و از آنجا در جلسه هیئت مدیره جمع بندی و درباره اجرایی شدن آنها و برطرف کردن مشکلات اقدام می شود. در حال حاضر افراد بسیار با اشتیاق در اتاق های فکری که تشکیل می شود شرکت می کنند. از سوی دیگر رئیس کنفدراسیون صادرات بعنوان نماینده اتاق ایران در تدوین برنامه ششم سیاست خارجی و صادرات حضور دارند. بهرحال اینها بخشی از فعالیت هایی است که از شروع تاکنون صورت گرفته و کنفدراسیون توانسته نقش پررنگی از خود در مراکز ذی صلاح تصمیم گیر، بعنوان نماینده تشکلی اتاق ایران و مشاوری قابل اعتماد به جا بگذارد، که نمایندگان کنفدراسیون در غالب جلسات و موضوعات صادراتی، حضور دارند.
به عقیده ما تقویت فدراسیون ها و کنفدراسیون ها جز همان اهدافی هستند که در دوره قبل از انتخابات هم بعضی از کاندیداها که هم اکنون در هیات رییسه حضور دارند به آن اشاره می کردند، که ما باید به این سمت حرکت کنیم که از حالت فردی به سمت ارتقا جایگاه تشکل ها، فدراسیون ها و کنفدراسیون ها حرکت کنیم. خوشبختانه اتاق ایران خصوصأ شخص جناب آقای جلالپور به عنوان رئیس اتاق ایران برای این موضوع اهمیت ویژه ای قائل هستند. در حال حاضر با حمایت و پشتیبانی که از کنفدراسیون و فدراسیون ها انجام می دهند و با اهدافی که در این موضوع در دستور کار قرار داده اند، امیدواریم که تا در آینده ی نزدیک شاهد حضور بیشتر فدراسیون‌ها و کنفدراسیون‌ها در اتاق‌ها باشیم و اتاق‌ها بتوانند از این شرایط به نحو احسن به نفع هر حوزه ای از اقتصاد کشور با توجه به وزن و جایگاهشان در اقتصاد کشور استفاده کنند. ما به عنوان کنفدراسیون حوزه صادرات هر نوع آمادگی برای همکاری داریم و همانطور که تا به امروز فعالیت کردیم از این به بعد هم، انشاالله با حمایت بیشتر اتاق ایران فعالیت‌ها و حضور خودمان را ادامه خواهیم داد.
حمایت همه‌جانبه از تولید
از آنجایی که در روز ملی صادرات هستیم و با توجه به اهمیت موضوع صادرات باید بگویم در قانون برنامه توسعه چهارم و پنجم بیشتر اهداف و حمایت را در بحث صادرات تکلیف شده است. در ابلاغیه اقتصاد مقاومتی 1404 که توسط مقام معظم رهبری تکلیف و حکم شده، در هر جایی که تولیدات انجام می گیرد در راستای آن باید به تولیدات اداراتی نیز توجه شود. به این معنی که اگر قرار است کالا و خدماتی تولید شود باید نه تنها با هدف مصرف بازار داخلی باشد بلکه با هدف بدست آوردن حیطه بازار های خارجی و پیرامونی ما شکل بگیرد. تا بتواند هم میزان نیاز داخل را تامین کند و هم بازار های صادراتی را پوشش بدهد. لذا در اکثر دولت های قبل و دولت کنونی به اهمیت و ویژه بودن صادرات توجه شده. ولی آنچه که در حمایت از صادرات مشاهده می شود از شعار تا عمل فاصله ی زیادی دارد.
اگر واقعأ هدف حمایت از صادرات است، قطعأ باید در گام اول، از تولید حمایت شود. به این معنی تا زمانی که تولیدات توان رقابت چه از نظر کمیت، کیفیت و چه از نظر قیمت با رقبایمان نداشته باشد قطعأ حضور ما در بازارهای هدف صادراتی، نسبت به رقبا بسیار سخت و پیچیده خواهد بود. بنابراین شرایط به گونه ای که اینک در اقتصاد حکم فرماست ادامه پیدا خواهد کرد.
این در حالی است که بیشتر کالاهای صادر شده یا کالاهای نیمه ساخته هستند یا کالاهای خام. میانگین کالاهای صادراتی ما در بهترین شرایط 500 دلار در هر تن بوده است. حال این رقم را با آن بخش از واردات ما که 80 درصد آن کالاهای واسطه ای و یا مواد کالاهای اساسی در خطوط تولید بوده مقایسه کنید. اما میانگین واردات ما 1500 دلار در هر تن است، و بیانگر این است که علیرغم اینکه ما خودمان واردکننده کالاهای واسطه ای هستیم و برای هر تن کالا حدودا 1500 دلار پرداخت می کنیم در مقابل صادرات نتوانسته به میزان کافی ارزش افزوده بدست آورد. تا جایی که بتوانیم میان صادرات و واردات در هر تن توازن برقرار کنیم. این مطلب نشان دهنده آن است که ما بدرستی نتوانسته ایم از مزیت هایمان در بخش صنعت، کشاورزی و معدن، برای ایجاد ارزش افزوده بالاتر استفاده نماییم دلیل آن را می توان در مشکلات اصلی تولید کالاهای صادراتی که امروز به دلیل تسهیلات گران قیمت، پایین بودن تکنولوژی، پایین بودن بهره وری بسیار گران تمام می شود بیان نمود. به بین دیگر وقتی واحدهای تولیدی قادر نیستند با تمام ظرفیت کار، و از تکنولوژی روز به دلیل تحریم ها استفاده کنند، عملأ قیمت نهایی
تولیدات گران تمام خواهاد شد. این در حالی است با کاهش قیمت کیفیت کالا نیز افت می کند و با بالا بردن کیفیت در نهایت قیمت نهایی هم افزایش پیدا می کند، بنابراین صادرات بیشتر حول محور کالاهای نیمه ساخته و خام صورت می گیرد. اگر دولت، به معنی کل حاکمیت، به دنبال این است که صادرات را حمایت کند اول باید مشکلات ساختاری تولید را برطرف کند.
از سوی دیگر دولت های مختلف بعد از انقلاب تا کنون همواره برای حمایت از تولید فقط به دیوار تعرفه روی آوردند، دیوار تعرفه جز اینکه برای دولت ایجاد درآمد کرده نتوانسته از تولیدات حمایت کند. برای مثال به محض اینکه ما با کشوری تعرفه ترجیحی برقرار می کنیم بخشی از تولیدات مهم ما مانند نساجی با مشکل اساسی مواجه می شود. آن هم با تعرفه حدود 70 درصدی و این بیانگر عدم کارایی وضع تعرفه و ابزاری ناکارامد در حمایت از تولید است. ایران کشوری است که بالاترین میزان تعرفه را در دنیا اعمال می کند ولی عملأ این تعرفه بالا نتوانسته از تولیدات حمایت کند، تا منجر به تولیدات رقابتی و با کیفیت شود. علل این معضلات آنجاست که ما حمایت از تولید را تنها در بحث دیوار تعرفه معنا کرده ایم این در حالی است که ایران کشوری است با وسعت خاک که مرزهای گسترده‌ای دارد که قاچاق کالا به راحتی در آن اتفاق می افتد. لذا اگر مشکلات ساختاری تولید را برطرف کنیم آن زمان است که با حمایت از صادرات می‌توانیم یک بازار بسیار بزرگی در اطراف خودمان و حتی در کشورهای اروپایی و احتمالا درکشورهای آمریکایی داشته باشیم. لذا اگر دولت محترم برای حمایت، مشکلات ساختاری و صنعتی را بر طرف نکند قطعأ مشکلات صادرات و ایجاد ارزش افزوده در کالاهای صادراتی ما اتفاق نخواهد افتاد. خواسته ما بعنوان نمایندگان بخش خصوصی و کسانی که در حوزه صادرات فعالیت داریم از متولیان امور و خصوصا دولت تدبیر و امید این است که حتمأ با استراتژی مشخص خصوصأ در شرایط پسا تحریم با هدف اجرا اقتصاد مقاومتی و استفاده از فرصت جذب سرمایه‌گذاری خارجی استفاده کرده و مشکلات ساختاری تولید را برطرف کند. البته این مهم در صورتی مطلوب نظر است که جذب سرمایه گذاری خارجی به صورت مشترک فی‌مابین سرمایه گذار خارجی و تولیدکننده داخلی شکل بگیرد و همانطور که آنها از منابع ارزان قیمت ما مانند انرژی، نیروی کار تحصیل کرده و جوان، شرایط جغرافیایی و با اهمیت ایران استفاده می‌کنند ما هم بتوانیم از دانش فنی آنها، از حضور آنها به عنوان شریک واقعی و تولیدات صادرات‌محور برای ورود به بازارهای جدید استفاده کنیم و بتوانیم بهره وری را بالا برده و قیمت تولیداتمان را کاهش بدهیم. نکته قابل توجه اهمیت دادن به استفاده از ظرفیت صنایع کوچک و متوسط است.
