گروه بازرگانی بهاره چراغی
سالن اجلاس سران در حالی دیروز میزبان فعالان صادراتی کشور بود که سازمان توسعه و تجارت برخلاف سالهای قبل، یک روز زودتر آیین بزرگداشت روز ملی صادرات را برگزار کرد. در این مراسم به رسم هر سال از صادرکنندگان برتر کشور تقدیر شد تا به اذعان برگزارکنندگان آن، ضمن ارجنهادن به تلاش صادرکنندگان عامل ایجاد رقابت و تحرک سازنده در بین آنان نیز باشد. 45 صادرکننده نمونه در این روز لوح تقدیر به دست به خانه رفتند و پنج شرکت که به دفعات به عنوان صادرکننده نمونه انتخاب شده و در گروه خود بالاترین نمره را کسب کرده بودند به عنوان صادرکننده ممتاز روی صحن سالن اجلاس رفتند و جوایز خود را از دستان مسوولان اقتصاد کشور دریافت کردند. البته وجه تمایز این مراسم با سالهای گذشته اهدای دو مدال افتخار صادرات به دو شرکتی بود که طی 19 سال برگزاری این مراسم سه بار عنوان صادرکننده ممتاز را به دست آورده بودند. این مراسم که با حضور گسترده صادرکنندگان کشور برگزار شد؛ میزبانان خاصی نیز داشت. بعضی از شخصیتهای سیاسی و اقتصادی که در صندلیهای نخست سالن نشسته بودند به گفته برخی از صادرکنندگان قوت قلبی برای ادامه کارشان آن هم به صورت جدیتر به
حساب میآمدند. حضور محمد جواد ظریف در این نشست، روحیه مضاعفی به صادرکنندگان داده بود. وزیر امور خارجه با وجود اینکه پای راستش در آتل بود، اما بهدلیل اهمیت بخش صادرات و صادرکنندگان در این مراسم شرکت کرد. مراسمی که میهمانانش به خوبی میدانستند، کار بزرگی که توسط تیم هستهیی کشور صورت گرفته چقدر میتواند برای کسب و کار آینده شان مهم و کاربردی باشد. روز ملی صادرات در حالی سپری شد که حسن روحانی، رییسجمهور در آن حضور نیافت و به نمایندگی خود دست راست خود؛ اسحاق جهانگیری را برای بزرگداشت صادرات مامور کرده بود. سخنرانان این روز بسیار بودند و موضوعات زیادی نیز مطرح شد. موضوعاتی که دامنهاش از چراغ سبز سازمان جهانی تجارت به پیوستن ایران به WTO تا چگونگی «پیشخور» شدن ۱۰۰ میلیارد دلار پول بلوکه شده و افزایش ۲۰۰ میلیون دلاری سرمایه صندوق ضمانت صادرات و جزییات مشوق صادراتی از مهمترین این موضوعات بود. یک حاشیه جذاب دیگر این مراسم، رونمایی از سردیس وزیر امور خارجه با حضور معاون اول رییسجمهور بود که فضای این روز را با سالهای قبل کاملا متفاوت کرده بود.
چراغ سبز WTO به ایران
ولیالله افخمی راد، رییس سازمان توسعه و تجارت نخستین سخنران بزرگداشت روز ملی صادرات بود. او در نخستین گفتههای خود خبر خوبی برای تمام صادرکنندگان کشور داشت. به گفته افخمی راد سازمان تجارت جهانی بالاخره دست از عدم همکاری با ایران خواهد برداشت و به نوعی فعالیت خود را برای فرایند الحاق نشان داده است. او در ادامه اظهار کرد: چراغ سبزی از سوی این سازمان به ایران برای الحاق داده شده است که امیدواریم با دیپلماسی وزارت امور خارجه بتوانیم فرایند الحاق را آغاز کنیم.
رییس سازمان توسعه و تجارت در ادامه بیان کرد: 10 سال است که ایران عضو ناظر سازمان تجارت جهانی شده است، اما هنوز اقدامات اولیه را برای ورود انجام ندادهایم، در حالی که افغانستان و عراق مراحل نهایی الحاق را سپری میکنند. وی با اشاره به اینکه مذاکره با گروه کاری ایران برای الحاق به سازمان تجارت جهانی به زودی آغاز خواهد شد، خاطرنشان کرد: اما قبل از هر چیز لازم است، تا یکسری اصلاحات گسترده در قوانین و مقررات بخش تجاری کشور در راستای ایجاد شفافیت انجام شود. افخمی راد ایجاد ثبات نسبی در فضای قانونی کشور و اصلاح ساختار را در راستای مبارزه با قاچاق و حمایت از صنایع نوپا ضروری برشمرد و افزود: در این میان حمایت از صنایع هایتک (با فناوری بالا) بطور خاص باید در دستور کار قرار گیرد، چرا که بررسی روند صادرات کالا با فناوری بالا در دنیا نشان میدهد که در سال 2012، 2 هزار و 400 میلیارد دلار از کالاهای با فناوری بالا در دنیا صادر شده است که نشانگر آن است که باید بیشتر روی صادرات و ارزش افزوده بالا تمرکز کنیم. وی درمورد مقررات زدایی بر سر راه صادرات و ورود به سازمان تجارت جهانی نیز گفت: چین در فرآیند الحاق به WTO، 2 هزار و
300قانون و روسیه 1166 قانون را بازبینی کرده است و بنابراین مجموعهیی از سیاستهای حمایتی بر اساس توانمندسازی بخش تولید باید انجام شود. به نحوی که کمک به بنگاههای کوچک و متوسط را در دستور کار داشته باشد. رییس سازمان توسعه تجارت کمک به شکلگیری شرکتهای بزرگ مقیاس را از دیگر مواردی عنوان کرد که باید در دستور کار قرار گیرد، چرا که این شرکتها توان بیشتری برای رقابت در بازارهای صادراتی دنیا دارند.
بنگاههای بزرگ و متوسط، بزرگی کنند
رییس موسسه مطالعات و پژوهشهای مطالعات بازرگانی در این مراسم نیز حضور داشت. او در سخنرانی خود عنوان کرد که برای ایجاد بنگاههای بزرگ، زمان و هزینه زیادی صرف شده و تنها بنگاههای اقتصادی و بزرگ مقیاس میتوانند در تجارت جهانی حضور یابند. محمدرضا رضوی اظهار کرد: رساندن کشور از درآمدهای متوسط و پایین به درآمدهای بالا، مسیر صعبالعبور و مشکلی است که برای تحقق آن، دولت و بخش خصوصی باید اهتمام و همکاری لازم با یکدیگر داشته باشند.
وی با بیان اینکه ما به راحتی درباره میزان دخالت دولت در اقتصاد صحبت میکنیم، اما توجهی به بنگاههای بزرگ نکردهایم، گفت: بنگاههای بزرگ، دولتی و شبهدولتی نقش بزرگی در اقتصاد فعلی کشور دارند و زمان زیادی برای ایجاد آنها طی شده است، به همین منظور این بخش از اقتصاد کشور نیز باید مورد توجه قرار گیرد. وی افزود: برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی، بنگاههای بزرگ میتوانند شرایط رقابتپذیری لازم را فراهم کند.
افزایش 200 میلیونی سرمایه صندوق ضمانت
محمدرضا نعمتزاده که در ساعتهای آغازین روز ملی صادرات در سالن اجلاس حضور داشت در زمان سخنرانی خود به موضوع افزایش 200میلیونی سرمایه صندوق ضمانت و تسهیل شدن صادرات غیر نفتی در آینده اشاره کرد. وزیر صنعت، معدن و تجارت در حالی اهمیت صادرات غیرنفتی در زمینه اشتغال جوانان را برای مخاطبانش یادآور شد که از صادرکنندگان کشور به دلیل رشد 20درصدی صادرات غیرنفتی تقدیر به عمل آورد. او در ادامه اظهار کرد: در سال 93 شاهد رشد 20 درصدی صادرات غیرنفتی بودهایم که نتیجه زحمات صادرکنندگان بوده است اما در 6 ماهه اول امسال متاسفانه با کاهش صادرات مواجه بودهایم که ناشی از شرایط عمومی کشور به خاطر بلاتکلیفیهایی است که نتایج طولانی شدن برجام و از طرف دیگر افت قیمتهای جهانی و ناامنیهایی است که در بازارهای هدف و همسایگان به وجود آمده است. وزیر صنعت به این نکته اشاره کرد که در سال 2014 صادرات کالا از ایران 34/0درصد از کل صادرات جهانی بوده که در بخش خدمات متاسفانه 18/0 بوده است. وزیر صنعت، معدن و تجارت به این نکته اشاره کرد که در برنامههای راهبردی به ویژه صدور کالا بنا داریم تا صادرات 63 میلیارد دلاری سال 93 را در سال 1404 با
سند چشمانداز به 190 میلیارد دلار برسانیم یعنی صادرات غیر نفتی در کالا و خدمات حداقل باید 3 برابر شود. به گفته نعمتزاده سرانه صادرات کالا 800 دلار است که امیدواریم این رقم را به 2 هزار دلار برسانیم که اگر نتوانیم به این رقم برسیم منزلت و جایگاه خود را نمیتوانیم به دست بیاوریم.
مشوقهای مالیاتی در راه است
نعمتزاده با اشاره به سیاستهای مقام معظم رهبری در راستای اقتصاد مقاومتی خاطرنشان کرد: ایشان نیز به حمایت همهجانبه و هدفمند از صادرات کالا و خدمات تاکید کردهاند که ما در این راستا امیدواریم مشوقهایی از جمله مشوقهای مالیاتی برای سرمایهگذاری خارجی، تخفیف 50 درصدی مالیات برای سرمایهگذار خارجی و صدور حداقل 20درصد از این تولیدات، استرداد مالیات بر ارزش افزوده حداکثر ظرف یک ماه که این مساله خود دغدغه صادرکنندگان شده است.
او تسهیل ورود موقت مواد اولیه و قطعات برای تولید کالاهای صادراتی را از دیگر مواردی عنوان کرد که دولت بنا دارد برای توسعه بازارهای صادراتی در دستور کار قرار دهد و همچنین نرخ ترجیهی تسهیلات صادراتی که هرچه زودتر به تصویب برسد. در عین حال با سپردهگذاری صندوق توسعه ملی در بانکها برای ارائه تسهیلات به صادرکنندگان از دیگر مواردی است که در دستور کار است و اخیراً بانک توسعه صادرات و صنعت و معدن مقداری از این تسهیلات را دریافت کردهاند. نعمت زاده، ایجاد حمایت از شرکتهای بزرگ ملیت را ضروری دانست و گفت: اغلب صنایع خرد و واحدهای کوچک نمیتوانند با رقبای قدر خارجی رقابت کنند و باید شرکتهای سالم صادراتی و بزرگ را به وجود بیاوریم تا کمک تولیدکنندگان داخل باشند.
وزیر صنعت با بیان اینکه حمایت از شرکتها و صنایع بزرگمقیاس برای حضور در بازارهای صادراتی واجب است، گفت: بنگاههای کوچک و خرد نمیتوانند در بازارهای بینالمللی و بزرگ حضور و رقابت داشته باشند بنابراین برای صادرات باید سرمایهگذاریها را بهسمت بنگاههای بزرگ خوشنام برد. او کمبود منابع برای تبلیغ کالاهای ایرانی در شبکههای بینالمللی را یکی دیگر از دغدغهها عنوان کرد و افزود: ما حتی برای تبلیغ فرش دستباف در خارج از کشور نمیتوانیم اقدام کنیم در حالی که یک کشور کوچک آفریقایی به راحتی محصولاتش را تبلیغ میکند که تمام اینها مستلزم پشتیبانی مالی است.
«پیشخور» شدن ۱۰۰ میلیارد دلار پول بلوکه شده
رییسجمهور قبلا از «پیشخور» شدن پولهای بلوکهشده ایران در خارج کشور خبر داده بود؛ دیروز معاون اول او این خبر را تکمیل و اعلام کرد: ۱۰۰میلیارد دلار ذخایر ارزی در خارج کشور داشتیم که مبالغی از آن هزینه تضمین فاینانس و طرحهای نفت و گاز شده و مبلغی را هم به داخل آوردهایم. اسحاق جهانگیری در جمع صادرکنندگان نمونه کشور به تاثیر برجام بر وضعیت اقتصادی کشور اشاره کرد و گفت: برخی کشورها به زعم خودشان فضایی فراهم کرده بودند تا به واسطه ایجاد ایران هراسی در دنیا ما را از صحنههای مختلف عقب برانند.
جهانگیری تصریح کرد: دنیا از شرایط ناامن منطقه فهمید که با ایران میتواند ثبات را به منطقه برگرداند و شاید برای خود غربیها هم قابل تصور نبود که یک کشور جهان سومی در مقابل 6 قدرت بزرگ دنیا از چنین مذاکرهیی به دستاوردهایی برسد که دستاوردی تاریخی برای ملت ایران و در دوران انقلاب به ثبت رسید. او با بیان اینکه خوشحالیم هرکس هر مطالبه و هر مطلبی را چه به حق و چه به ناحق داشت از طریق تلویزیون رسمی عنوان کرد، افزود: پس از تمام اینها موافقین توافق طبق نظرسنجیها در کشور 85 درصد بودند و تعداد مخالفین به 3 درصد هم نمیرسید. وی با اشاره به اینکه قبل از مذاکرات برخی صاحبنظران معتقد بودند که قطعنامهها علیه ایران حتی در دوره 16 سال روسای جمهور نیز قابل لغو نخواهد بود، خاطرنشان کرد: در همین مدت کوتاه پس از توافق، شورای امنیت با یک قطعنامه 5قطعنامه دیگر را لغو کرده است و آژانس هم وقتی گزارش خود را اعلام کرد کشورهای اروپایی روز اجرای لغو تحریمها را اعلام کردهاند.
وی ادامه داد: اتحادیه اروپا مراحل قانونی لغو تحریمها را تصویب و تحریم را لغو کردند و 3 کشور امریکا، چین و ایران درمورد بازپروری اراک نیز بیانیه دادهاند. پیشبینی ما این است که انشاءالله در آذرماه تحریمها لغو خواهد شد و ما با لغو تحریمها دوران جدیدی را پیش رو خواهیم داشت.
دستاورد بزرگ را در ذهنها کوچک نکنید
معاون اول رییسجمهور با تاکید بر اینکه دوران تحریم بر اثر فشارها فرصتهای جدیدی برای ما ایجاد شد، اضافه کرد: ما با روز اعلام لغو تحریمها خود را آمادهکردهایم که روزانه 500 هزار بشکه نفت به تولید کشور اضافه کنیم. برای این موضوع، وزارت نفت نیاز به تامین منابع داشت که آن را انجام دادیم و پس از آن ظرف چند ماه آینده به رقم ظرفیت 2 میلیون بشکه خواهیم رسید.
جهانگیری عنوان کرد: اینکه یک عده سعی میکنند با یکسری حرفهای کوچک حاشیهیی دستاورد بزرگ را در ذهن مردم کوچک کنند کار درستی نیست.
سرمایهگذاری خارجی به ارزش 2. 4 میلیارد یورو
معاون اول رییسجمهور در مورد نتیجه ورود سرمایهگذاران خارجی طی این مدت به کشور گفت: با برخی از آنها به قرارداد رسیدهایم که نمونه آن سرمایهگذاری 2. 4 میلیارد یورویی در بخش برق است که با وزارت نیرو توافق شده است.
جهانگیری بر این نکته تاکید کرد که باید بازنگریهای جدیدی در سیاستهای راهبردی اقتصاد کشور انجام شود و گفت: رهبری هم فرمودهاند که اقتصاد مقاومتی باید تبدیل به برنامههای جدیدی شود و امروز جلسه ستاد راهبردی اقتصادی مقاومتی برنامههای جدیدی را که در این حوزه تدوین شده مصوب خواهد کرد.
تدوین برنامههای جدید اقتصاد مقاومتی
وی در مورد جزییات بیشتر برنامههای جدید راهبردی اقتصاد مقاومتی گفت: یکی از آنها ارتقای بهرهوری در 5 حوزه انرژی، نان، آب، سرمایه و نیروی کار است که فکر میکنیم دهها میلیارد دلار حول این محورها وجود داشته باشد. وی یکی دیگر از برنامهها را برونگرایی اقتصاد و توسعه صادرات عنوان کرد و افزود: باید در حوزه صادرات با رویکردهای جدید ورود پیدا کنیم و کشورهای هدف را مشخص کرده و به آنها وارد شویم، به عنوان مثال 30 کشور را مد نظر قرار دهیم. در همان راستا اتاقهای بازرگانی، وزارت صنعت و دستاندرکاران این حوزه خود را برای ورود به بازارهای این کشورها آماده کنند. جهانگیری در مورد تاثیر قیمت نفت در بودجه کشور نیز به این نکته اشاره کرد که اقتصاد ایران و بودجه بهشدت وابسته به قیمت نفت است که با بالا و پایین رفتن آن اوضاع اقتصاد خوب یا متشنج میشود. وی با اشاره به اینکه قیمت نفت در دو برهه زمانی در سالهای 53 و 91 به اوج خود رسید، گفت: کشورهایی که بیشترین حجم فروش نفت را داشتند به دنبال راهکار مقابله با بیماری هلندی (رکود تورمی) رفتند و ما هم به دنبال ایجاد حساب ذخیره ارزی بودیم که هرگاه بخش خصوصی نیاز به وام داشت 50 درصد
از این رقم را در اختیار آن بگذاریم و بعد در صورت کاهش قیمت نفت آن را از محل حساب ذخیره ارزی جبران کنیم.
آقایان بیحساب میلیاردها دلار را خرج کردند
معاون اول رییسجمهور، با انتقاد از عملکرد دولت نهم و دهم تصریح کرد: گزارش دیوان محاسبات عنوان میکند که حساب ذخیره ارزی باید در هنگام تحویل 171 میلیارد دلار پول در خود داشته باشد ولی آقایان بیحساب میلیاردها دلار پول مملکت را خرج کردند. بطوری که روزی که حساب ذخیره ارزی به صندوق توسعه ملی انتقال یافت فقط 12 میلیون دلار مانده بود. جهانگیری در مورد توضیح بیشتر درآمدهای نفتی دولت در سال 90 گفت: درآمد ارزی حاصل از فروش نفت و فرآوردههای نفتی 191 میلیارد دلار بوده و رشد اقتصادی کشور منفی 8. 6 اعلام شده است. امسال پول نفت که در بودجه میآید کمتر از 20 میلیارد دلار است. در یک مقطعی مجبور شدند برای کنترل نرخ ارز 22 میلیارد دلار پول کشور را در استانبول و دوبی بفروشند تا بتوانند نرخ ارز را کنترل کنند.
گردهمایی اقتصادی سفیران ایران در آبان
محمد جواد ظریف که به صورت غیرمنتظرهیی در مراسم امسال شرکت کرده بود، سخنران دیگر این نشست بود. او که پیش از ظهر دیروز در جمع صادرکنندگان نمونه کشور حضور یافت مورد استقبال و تشویق این جمع قرار گرفت. وزیر امور خارجه زمانی که پشت تریبون قرار گرفت، عنوان کرد: برای آنکه همه سفرای ایران در کشورهای مختلف درباره ضرورتها و مسائل مهم اقتصادی توجیه شوند، آنان را فرا خواندهایم در نشست آبانماه با مسوولان اقتصادی و اتاقهای بازرگانی کشور شرکت کنند. او با اشاره به اینکه وزارت امور خارجه طی 30 سال گذشته به دلیل شرایط امنیتی ویژه کشور هم و غم خود را روی مسائل سیاسی متمرکز کرده است، تصریح کرد: ما در وزارت امور خارجه تعهد میکنیم که در حوزه صادرات هرکاری که نیاز باشد، انجام دهیم و در نیمه اول آبانماه سفرای ما از همه کشورها برای تبیین فضای روانی پساتحریم به ایران خواهند آمد. او در مورد جزییات بیشتر حضور سفیران در کشور گفت: یک روز کامل را در کنار تیم اقتصادی دولت به طرح مسائل روز خواهیم گذاشت و جلساتی با اتاقهای بازرگانی و وزارتخانههای اقتصادی برگزار خواهیم کرد تا ما را راهنمایی کنند که برای توسعه بازارهای صادراتی چه
کنیم. ظریف در مورد شرایط جدیدی که امروز برای کشور به وجود آمده، گفت: شرایط امروز نقطه پایانی برای دوران تلخ سیاهنمایی گذشته است، زمانی از ایران چهرهیی به عنوان تهدید امنیتی ترسیم کرده بودند و برای هر گفتوگو، رفت و آمد و کار با ایران هزینههای زیادی باید میشد. ظریف گفت: هراس افکنی از ایران و دشمن انگاری نظام اسلامی مبتنی بر تعالی اسلام را مطرح میکردند که امروز این تلاشها رنگ باخته است و ما باید از این شرایط بهترین استفاده را کنیم. وزیر امور خارجه با بیان اینکه در دوران تحریم به گونهیی کار کرده بودند که ایران نتواند در صحنههای بینالمللی حضور یابد، گفت: بیش از آنکه قانون و مقررات یا تحریم اثرگذار باشد، فضای روانی علیه کشور و مردم ما ایجاد کرده بودند، امروز این فضا در خارج ایران فرو ریخته است.
وزیر امور خارجه اظهار امیدواری کرد که تصمیمگیرندگان برجام را اجرا کنند و اجازه دهند برجام شکل بگیرد. وی افزود: ما باید خودمان باورمان شود که میتوانیم با کشورهای مهم دنیا مذاکره کنیم و به نتیجه برسیم و امروز وقت بهرهبرداری است، اگر برجام نمره 5، 10 و 15 دارد، هر نمرهیی هم که بگیرد، اما اگر از آن استفاده نکنیم و ناامیدی را در مردم تزریق کنیم، یقینا نمرهاش صفر خواهد بود.
دولت از تصدیگری دست بردارد
رییس اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه دولت باید تکلیف ثبات در نرخ ارز را روشن کند، گفت: تنها راهحل مشکلات، خروج دولت از تصدیگری است. محسن جلالپور اظهار داشت: نگاه به صادرات یک نگاه بلندمدت است و اگر چه در روز ملی صادرات همه صادرکنندگان توقع دارند، مسائل و مشکلات صادرات را مطرح کنند، اما باید نگاهی پایدار به حل مسائل صادراتی داشت. وی با اشاره به شرایط بینالمللی کشور در ماههای گذشته اشاره کرد و گفت: تنها راهحل مشکلات، رقابتی کردن فضای کسب و کار و خروج دولت از تصدیگری است، ضمن اینکه برخی از اجبارها در اقتصاد باید به سمت اقتصاد آزاد هدایت شود. رییس پارلمان بخش خصوصی خواستار تسریع در الحاق ایران به سازمان جهانی تجارت شد و گفت: در این مسیر برخی از مشکلات پیشرو را باید حل کرد، در عین حال ایجاد فضای مناسب و رفع مشکلاتی که بر اثر برخی تحریمها به وجود آمده، باید مدنظر قرار گیرد، به این معنا که وقتی در بحث قیمت ارز، تعزیرات و قیمتگذاری کالا ورود میکنیم، مجبوریم برای پوشش این ضرر و زیانها تمهیداتی را از دولت انتظار داشته باشیم، در حالی که اگر در یک فضای رقابتی گامبرداریم، بار زیادی از دوش دولت برداشته
میشود. جلالپور تاکید کرد: برنامه پیشبینی قیمت ارز باید تحت یک ایده و برنامه به صادرکنندگان ارائه شود، به نحوی که یک صادرکننده بداند، در دو سال آتی سیاست ارزی کشور چه خواهد بود. به گفته جلالپور دولت باید تکلیف صادرکنندگان در نرخ ارز را مشخص کرده و به صراحت بگوید ورودی به بازار ارز که مداخلهگرایانه بوده و تنش ایجاد میکند، نخواهد داشت.
جلالپور به مساله تامین نقدینگی هم اشاره کرد و افزود: امروز یکی از الزامات جدی توسعه صادرات تامین نقدینگی است و بنابراین باید در اجرای بسته سیاستهای رشد اقتصادی، توجه ویژهیی را به این موضوع معطوف کرد. جلالپور گفت: البته ما قائل به پرداخت جوایز نقدی صادراتی نیستیم و بیشتر اعطای مشوقهای صادراتی را پیگیری میکنیم.