عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه دو جریان کاملا متضاد در رویارویی با حوزه شهرسازی و بافتهای تاریخی وجود دارد، گفت: جریان نخست جریانی استالینیستی و فاشیستی است که به دنبال نابودکردن این بافتها و نوسازی روی زمین بایر است. در مقابل نیز جریانی وجود دارد که نگاه و توجه را به حفاظت مینیاتوری از بافت و ابنیه تاریخی معطوف میکند. در برابر این دو رویکرد ایرانشهری وجود دارد که مبتنی بر بازآفرینی یکپارچه عملکرد شهری است.
به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، ابلاغ محدوده بافت تاریخی ۱۶۸ شهر در طرحهای توسعه و عمران با تاکید وزیر راه و شهرسازی برای بازآفرینی شهرها و همچنین تاکید بر اندیشه ایرانشهر در جلسه شورای عالی معماری و شهرسازی به تصویب رسید.
در این جلسه آخوندی گفت: موضوع جلسه امروز یکی از اصلیترین مباحث شهری ایران مبتنی بر بازآفرینی، بازخوانی و بازتولید میراث است و حتی میتوان گفت که تا به امروز مسالهیی به این اهمیت وجود نداشته است.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: همه ما در قبال ۱۶۸ شهر تاریخی که محدوده تاریخی دقیقی برای آنها تعریف نشده مسوولیم. در عین حال امیدبخش و افتخارآفرین است که ما این میراث کهن و ثروت تاریخی را در حوزههای اقتصادی، تجاری، فرهنگی و معماری داریم. ابنیه تاریخی و بافتهای ارزشمند آن جنبههای مختلف ثروت اجتماعی ایرانیان است.
وی با اشاره به اینکه دو دیدگاه کاملا متضاد در جامعه در مواجهه با بافتهای تاریخی و شهرسازی وجود دارد، گفت: هر یک از این دو جریان در مواقعی یک تجلی خارجی پیدا میکنند. جریان نخست جریانی استالینیستی و فاشیستی است که به دنبال نابود کردن میراث اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی ایرانیان و کویرسازی است تا ساختمانهای جدید را جایگزین آنها کند و در مقابل نیز جریانی وجود دارد که نگاه و توجهش نسبت به بافت و ابنیه تاریخی حفاظتی و مینیاتوری است.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: هنگامی که بحث بهسازی و بازآفرینی بافتهای فرسوده و تاریخی به میان میآید، میبینیم که در ادبیات عمومی ایران تعریف دقیقی از آن وجود ندارد و هرکسی تصورات متفاوتی از اینگونه بافتها دارد. عدهیی به دنبال تخریب و نابود کردن و عدهیی نیز درصدد حفظ میراث کهن به صورت مینیاتوری هستند. همه این دیدگاهها نیز ناشی از نداشتن تعریف دقیق و واحد برای موضوع بهسازی و نوسازی است.
آخوندی با اشاره بر ارزشمند بودن ظرفیتسازی، مدیریت محلی، فرآیند بازآفرینی و سیستم نظارتی و کنترل در بافتهای تاریخی بر لزوم رسیدن به اجماع ملی در این باره تاکید کرد و گفت: در مورد بافتهای تاریخی و شیوه بهسازی و نوسازی آنها مهم این است که به تدریج اجماع ملی در این باره صورت بگیرد. به همین خاطر نیز ضرورت دارد تا در بازآفرینی بافت تاریخی همه گروههای تصمیمگیر و تاثیرگذار حداقل در اصول به اجماع برسند و تفاوت بنیادین با یکدیگر نداشته باشند.
وی با ارائه نمونههای تخریبشده در سالهای اخیر در شهرهای مشهد، شیراز و کرمان افزود: موضوع بهسازی و نوسازی بافتهای تاریخی موضوعی است که با حوصلهتر از یک سند باید در مورد آن تصمیمگیری شود و در همین راستا نیز تصمیمگیرندگان باید در اصول با هم همگرایی داشته باشند.
وزیر راه و شهرسازی رسیدن به فهم مشترک و اجماع در اصول بهسازی و نوسازی بافتهای تاریخی را با تکیه بر اندیشه «ایرانشهر» متصور دانست و افزود: اگر بگوییم «ایرانشهر» شهری است که دوست داریم در آن زندگی کنیم باید ممیزها، سبک زندگی، سبک تجارت، تعامل اجتماعی، مدیریت و همه آنچه در سازمان اجتماعی، سازمان کالبدی و جریان زندگی در آنها جاری است منطبق با ایرانشهر باشد. همچنین این بافتهای تاریخی باید بتوانند هویت شهر ایرانی را در روزگار معاصر نشان دهند و با سبک زندگی امروز مسلمان ایرانی نیز سازگاری داشته باشند.
آخوندی تاکید کرد: در تلاش هستیم تا ادبیات «ایرانشهر» را وارد ادبیات آکادمیک و آموزشی کنیم تا بتوانیم به اجماعی ملی در این باره دست پیدا کنیم. زمانیکه نامگذاریهای لازم را انجام دهیم ثروت معنوی و فرهنگی ایران در اندیشه ایرانشهر متبلور میشود.