گروه غذا و دارو |
آیا می‌توان به سلامت آب آشامیدنی اعتماد کرد؟ این سوالی است که در چند ماه گذشته، ذهن مردم ایران را به خود درگیر کرده است. داستان از آنجا شروع شد که شائبه آلوده بودن برخی از آب‌های آشامیدنی و معدنی در جامعه پیچید و سپس با اعلام سازمان غذا و دارو، این شائبه به خبری رسمی تبدیل شد. 5 محصول به آلودگی میکروبی متهم شدند و سازمان غذا و دارو، از آنها خواست تا محصول خود را تا رفع آلودگی از بازار جمع‌آوری کنند. اما این آغاز جنجال نبود. تنش هنگامی شروع شد که نام یکی از این شرکت‌ها به علت ممانعت از جمع‌آوری محصول، به رسانه‌ها اعلام شد. محصولی که پیش از اعلام نامش به عنوان آب آلوده، بزرگ‌ترین سهم از بازار آب آشامیدنی کشور را در اختیار داشت؛ آب آشامیدنی دماوند.
بعد از این اتفاق، خط تولید آب آشامیدنی دماوند به مدت یک ماه تعطیل بود. در این یک ماه، جنجال اما شکل دیگری به خود گرفت، شرکت دماوند از معرکه خارج شد و دو سازمان نظارتی، استاندارد و غذا و دارو رودرروی یکدیگر قرار گرفتند. استاندارد، بر سالم بودن آب آشامیدنی دماوند تاکید داشت و غذا و دارو، صحت آزمایشات استاندارد را رد می‌کرد. مساله دیگری که مطرح می‌شد، معدنی بودن این آب بود، چراکه سازمان غذا و دارو اعلام کرد آبی که تحت فرآوری قرار گرفته باشد، معدنی نیست و باید عنوان «آشامیدنی» بر برچسب آن درج شود. بعد از یک ماه، جنجال با اعلام پاک بودن آب آشامیدنی دماوند و اجازه توزیع مجددش خاتمه یافت، اما آنچه مشهود بود، زیان این شرکت بود و این واقعیت که دماوند، بخش بزرگی از بازار خود را از دست داده است. حال به نظر می‌رسد که این شرکت، عزم خود را برای بازگشت به بازار جزم کرده است. چرا که مدیرعامل دماوند، صبح یکشنبه در صبحانه‌یی کاری میزبان جمع زیادی از خبرنگاران بود تا به گفته خودش، شفاف مانند آب سخن بگوید و به سکوت یک ماهه خود پایان دهد.
شرکت آب آشامیدنی دماوند که زیرشاخه شرکت بین‌المللی دنون محسوب می‌شود، هتل پارسیان آزادی را برای برگزاری نشست خبری «شفاف مثل آب» انتخاب کرده بود و این خود گواهی بود بر این مدعا که این شرکت قصد جلب نظر رسانه‌ها را دارد.
نشست با تاخیر شروع شد و آغازگر آن سخنرانی میشل راسگائو، مدیرعامل شرکت دماوند بود که فرانسوی است و از طرف شرکت دنون به این سمت منصوب شده است. راسگائو که با محافظه‌کاری بسیار سخن می‌گفت، اقداماتی مانند آنچه در ماه گذشته انجام شد، علیه یک شرکت با اعتبار 40 ساله را «منحصر‌‌به‌فرد» خواند، اما گفت که شرکت متبوعش به تصمیم و سیاست‌های مقامات رسمی کشور احترام می‌گذارد. وی با ذکر این موضوع که بر پایه گزارش‌های رسمی و اسناد معتبر سخن می‌گوید، تاکید کرد که محصول این شرکت هر روز بیش از 50 آزمایش را پشت سر گذاشته و از هرگونه آلودگی میکروبی مبرا بوده و هست.
مدیرعامل فرانسوی این شرکت ایرانی، همچنین در مورد این مساله که تولیدات شرکتش، آب معدنی نیست، گفت: «بنابر قوانین، هرگاه روی آبی که از چشمه خارج می‌شود، پیش از بسته‌بندی فرآوری انجام شود، آن آب دیگر معدنی نبوده و باید آشامیدنی خوانده شود. شرکت دماوند بنا به نیازسنجی‌های انجام شده و برای تامین تقاضای مصرف‌کنندگان ایرانی، از دو سال پیش میکروفیلتراسیون را وارد خط تولید خود کرده تا آبی سبک‌تر و با املاح کمتر عرضه کنند. بنابراین از این تاریخ، محصول این شرکت آب آشامیدنی است.» وی همچنین اظهار کرد که برای اطلاع همه مصرف‌کنندگان، در همان زمان کنفرانس خبری برگزار شد و تبلیغاتی نیز در تلویزیون و بیلبوردهای سطح شهر صورت گرفت. به گفته راسگائو، عنوان آب آشامیدنی، روی تمام برچسب‌های محصولات شرکت دماوند درج شده است، لذا این اتهام که آب بسته‌بندی این شرکت با عنوان «معدنی» عرضه می‌شده بی‌مورد است.
سرمایه‌ای که از کشور خارج نشده
راسگائو در جبهه‌گیری علیه سازمان‌های دولتی بسیار محتاط بود، با این حال به این مساله اشاره کرد که پیش از توقیف خط تولید آب آشامیدنی دماوند، این شرکت هیچ گزارش رسمی مبنی بر آلودگی محصولاتش و همچنین دستور کتبی برای توقف تولید و توزیع دریافت نکرده است. وی همچنین گفت که رسول دیناروند، رییس سازمان غذا و دارو در یک جلسه به صورت شفاهی، دستور توقف خط تولید و توزیع را صادر کرده و با این حال دماوند به این دستور پایبند بوده. وی مشکلات پیش‌آمده را ناشی از سوءتفاهم و برداشت نادرست از دستور رییس سازمان غذا و دارو خواند و بابت آن عذرخواهی کرد. مدیرعامل شرکت دماوند، در آخر سخنانش به این مساله اشاره کرد که شرکت دنون، حتی در دوران تحریم‌ها به ایران وفادار بوده و سرمایه خود را از کشور خارج نکرده است. فعالیت موفق این شرکت، می‌تواند مثال خوبی برای سایر شرکت‌های خارجی که قصد سرمایه‌گذاری در ایران را دارند باشد. گفته راسگائو، نوعی تهدید نیز به حساب می‌آمد، چراکه در لفافه حاوی این نکته بود که شرکت دنون، در صورت ادامه فشار، می‌تواند سرمایه خود را از کشور خارج کند.
اقدام قضایی، مشروط و محتمل
بعد از سخنرانی راسگائو و زرگران، نوبت به پرسش و پاسخ رسید و پرسش و پاسخ، همیشه جنجالی‌ترین بخش نشست‌های خبری است. گفته مسوولان دماوند مبنی بر پاکیزه بودن آب بسته‌بندی، با سخنان مسوولان سازمان غذا و دارو که می‌گویند این آب بعد از پاک شدن، اجازه ورود مجدد به بازار را پیدا کرده، در تضاد است. این مساله خوراکی بود برای پرسش‌های بی‌شمار خبرنگاران. جواب راسگائو به این سوالات اما بسیار محافظه‌کارانه بود: «ما نمی‌توانیم از جانب دیگران سخن بگوییم. ما مسوول مواضع خودمان هستیم و سخنان‌مان، بر پایه مدارک و اسناد معتبر و رسمی است.» وی همچنین این اتهام را که شرکت دماوند توانسته با پرداخت رشوه راه ورود مجدد به بازار را پیدا کند و همچنین وجود هرگونه رابطه‌یی بین این شرکت و ارگان‌های دولتی را رد کرد و گفت: «ما یک شرکت بین‌المللی هستیم و به کسی رشوه پرداخت نمی‌کنیم و اگر رابطه‌هایی از آن دست که شما می‌گویید داشتیم، کارمان به اینجا نمی‌کشید.» راسگائو، در نهایت، اقدام حقوقی علیه کسانی که شائبه آلودگی آب آشامیدنی دماوند را مطرح کردند را یکی از گزینه‌های این شرکت خواند، اما این اقدام را مشروط به تصمیم سهامداران شرکت دانست. بحث آب آشامیدنی دماوند، با این نشست خاتمه یافت و این شرکت، تلاش خود را برای ورود مجدد به بازار آغاز کرد. اما پرسش‌های بسیاری در رابطه با این اتفاقات و همچنین سیاست‌های شرکت‌های بین‌المللی برای حضور در بازار ایران بی‌پاسخ مانده که شاید تنها زمان بتواند جوابی برای آنها پیدا کند.
پرسش‌های خبرنگاران در نشست شفاف مثل آب، حول محور اتفاقات یک ماهه اخیر و واکنش شرکت دماوند بود، اما با کمی تامل، سوال‌های بیشتری نیز به ذهن می‌رسید که شاید در وهله اول بی‌ربط به نشست به‌نظر برسد، اما در بلندمدت، تاثیر و اهمیت‌شان آشکار خواهد شد. «تعادل» بعد از نشست، برای پرسیدن این سوالات، سراغ میشل راسگائو رفت و با او به گفت‌وگو نشست:
*حضور در بازار ایران، به‌دلیل تحریم‌ها بسیار سخت بوده است. فشارهایی از جنس آنچه در یک ماهه گذشته بر شما رفته نیز کم نبوده، همه اینها در کنار این واقعیت که آب آشامیدنی در ایران کالایی ارزان و در دسترس است، این پرسش را به‌وجود می‌آورد که دلیل اصرار دنون بر باقی ماندن در بازار ایران چیست؟
بازار ایران، به‌خاطر جمعیت 80میلیونی‌اش، جذاب است و البته لازم است اشاره کنم که آب آشامیدنی بسته‌بندی، محصولی مشابه آب آشامیدنی لوله‌کشی نیست، اما مهم‌ترین مساله این است که حضور دنون در ایران، درراستای دستیابی به رسالت این شرکت است که آن چیزی نیست جز فراهم‌آوری سلامت از طریق غذا برای بیشترین جمعیت ممکن. همین مساله حضور دنون در 150کشور جهان را توجیه می‌کند.
*ایران با بحران کمبود آب روبه‌روست و این مساله باعث خواهد شد که در آینده، قیمت آب در ایران و منطقه به‌شدت افزایش یابد. آیا این علت اصرار دنون بر باقی ماندن در بازار آب ایران نیست؟
در کنار رسالت شرکت دنون، مساله تجارت نیز بسیار مهم است. اما باید بگویم سود تولید آب بسته‌بندی در ایران هنوز بسیار پایین است. مصرف سرانه آب بسته‌بندی در ایران نزدیک به 0.2لیتر است که یک‌دهم سرانه جهانی محسوب می‌شود. این مساله باعث می‌شود که سود تولید در ایران پایین باشد و به‌نظر نمی‌رسد در کوتاه‌مدت نیز افزایش یابد. این مساله که در آینده دور چه اتفاقی برای بازار آب ایران می‌افتد، مشخص نیست. آنچه برای دنون اهمیت دارد، رسالتش است.
