مسکن و شهرسازی | نیره خادمی|
پیاده راه‌های 17 شهریور در شرق تهران تجربه تلخی بود که اقتصاد این منطقه را طی دوسال گذشته با مشکل جدی مواجه کرد تا نزدیک به 3هزارنفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم متضرر شوند. شهرداری تهران این طرح را بدون پیوست‌ها و توجیه اقتصادی اجرا کرد و تا پایان ادامه داد. اکنون نیز شهرداری تهران طرح‌های دیگری برای پیاده راهسازی در سایر نقاط شهر ازجمله بازار و میدان راه‌آهن تهران در دست اقدام دارد و با وجود ضرورت ایجاد پیاده‌راه‌ها در اسکلت شهری اما هنوز شک و شبهه زیادی در میزان تاثیر این طرح بر اقتصاد شهر وجود دارد چون بخش زیادی از خریدوفروش در این مناطق انجام می‌شود. البته آن‌طور که از سخنان 3نفر از اعضای شورای شهر تهران برمی‌آید، هنوز پیوست‌های اقتصادی طرح‌های مربوط به پیاده‌راه‌ها در شورا بررسی نشده است آن هم درحالی که طی 7ماه گذشته برای ساماندهی و جلوگیری از بروز مشکلات مترتب بر فعالیت‌های شهری و عمرانی شورای نظام پذیرش در کمیسیون‌های شورا تشکیل شد تا توجیه علمی طرح‌ها بررسی شود. ابوالفضل قناعتی، عضو کمیسیون عمران شورا در این باره به «تعادل» می‌گوید: شهرداری تهران پیش از اجرای هر طرحی باید پیوست‌های اقتصادی، اجتماعی
و فرهنگی طرح را در شوراهای نظام پذیرش که از 7ماه گذشته درکمیسیون‌های شورای شهر تهران تشکیل شده، ارائه دهد تا شورا به‌طور علمی درجریان طرح‌ها قرار گیرد چون پروژه‌هایی که توجیه اقتصادی و اجتماعی دارند، مشکلات ترافیکی کمتری برای شهر ایجاد خواهند کرد. از پروژه پیاده راهسازی میدان 17 شهریور طرح ناموفقی است که او نیز به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: متاسفانه این اقدام بدون بررسی انجام شد و در نهایت مشکلات زیادی را برای کسبه از لحاظ معیشتی رقم زد. ازسوی دیگر منجر شد تا بار ترافیکی خیابان اطراف این محدوده افزایش غیرمعقولی داشته باشد. البته شهرداری تهران طرح‌هایی را به اسم زیباسازی و مرمت میادین تهران به شورا آورده بود اما پیاده راهسازی جزو آن نبود. با این حال اکنون حدفاصل میدان امام حسین تا میدان شهدا که بیشتر از یک کیلومتر است، به عنوان پیاده‌راه بسته شد. طرحی که 450 کسبه را با مشکل مواجه کردند و بر فعالیت اقتصادی 2هزار تا 3هزار نفر به‌طور غیرمستقیم تاثیر منفی گذاشت. اقدام ناپخته شهرداری تهران در این منطقه منجر شد تا مشکلات دسترسی ساکنین افزایش یابد. به همین دلیل طی ماه‌های گذشته شوراهای نظام پذیرش در کمیسیون‌های
شورا تشکیل شد تا پیوست‌های مطالعاتی طرح‌ها در این شورا بررسی شود تا درصورت نبود مشکل اجرا شود.
آیا مشکل کسبه 17 شهریور با طرح جدید شهرداری برای صنف جدید پوشاک در این منطقه حل شد؟ قناعتی پاسخ به این سوال می‌گوید: البته این مشکلات همچنان به قوت خود باقی است و امیدواریم شهرداری تهران بتواند طرح ایجاد مرکز پوشاک در این منطقه را عملیاتی کند تا کسبه‌یی که متضرر شده‌اند، بتوانند با تغییر صنف به چرخه فعالیت بازگردند یا با قیمت مناسبی ملک افرادی که حاضر به تغییر صنف نیستند را خریداری کند.
او درباره اقدامات جدیدی که قرار است در میدان راه‌آهن انجام شود، توضیح می‌دهد: اگر پیاده‌راهی ایجاد شود و در نهایت بار ترافیکی میدان راه‌آهن به خیابان‌های اطراف آن کشیده شود با آن مخالف هستیم. اما درصورتی که این پیاده‌راه تنها در محدوده جلوی ایستگاه راه‌آهن و محل استقرار تاکسی‌ها و مسافربرها باشد، اشکالی هم ندارد. اگر بتوانیم در محیط‌های بسته معابر که عرض کمی دارند از ورود خودرو جلوگیری کنیم، ممکن است در نهایت باعث آرامش محل و کاهش آلودگی‌ها شویم. برای رفع مشکل حمل‌ونقل بار هم می‌توان از چرخ‌های باری استفاده کرد، اما اگر باز هم این اقدام چه درمحدوده میدان راه‌آهن و چه بازار تهران مشکلات کسبه را افزایش دهد شورا موافق با آن نیست. با این حال هر قدر بتوانیم مردم را به پیاده‌راه تشویق کنیم، بهتر است به شرطی که بتوانیم وسیله پاک برای تردد مردم درنظر بگیریم تا مشکلی در رفت‌وآمد آنها ایجاد نشود.
اقبال شاکری عضو دیگر کمیسیون حمل‌ونقل شورا است که البته رییس شورای نظام پذیرش نیز هست. او با اظهار بی‌اطلاعی از پیوست‌های طرح‌های پیاده راهسازی به «تعادل» می‌گوید: نظام پذیرش شورایی برای تایید طرح‌های جدید شهرداری تهران است اما طرح پیاده راهسازی باید در شورای نظام پذیرش کمیسیون معماری و شهرسازی بررسی شود. البته هیچ تفاوتی ندارد که پروژ‌های شهری چه ماهیتی داشته باشند؛ عمرانی یا غیرعمرانی هم که باشند، باید به تایید نظام پذیرش برسند. البته غلامرضا انصاری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر به‌طور کلی با طرح پیاده راهسازی موافق است اما همچنان ایجاد زیرگذرها در مبادی اصلی، تراموای زمینی و امکان ایجاد مشاغل متناسب با گردشگری به واسطه بافت تاریخی مناطقی چون بازار تهران را ضروری می‌داند. او به خبرنگار تعادل می‌گوید: در موضوع پیاده راهسازی باید گفتمان‌مان را در مناطق مرکزی شهر تغییر دهیم. اکنون حتی در سایر کشورهای صنعتی هم این موضوع به‌طور جدی پیگیری می‌شود اما قطعا اجرای آن نیاز به بررسی‌های زیادی دارد. به دلیل جاذبه‌های توریستی که مناطق مرکزی تهران دارای آن هستند، می‌توان باعث افزایش تمایل گردشگران خارجی برای ورود به تهران شود. یکی از مهم‌ترین آسیب‌های پیاده راهسازی از بین رفتن مشاغل وابسته به تردد در مراکز خریدوفروش است اما انصاری معتقد است که باید مشاغل را دچار تغییر کرد. او با اشاره به مشاغلی که طی 10سال گذشته به علت تغییرات دچار فروپاشی شدند، توضیح می‌دهد: به جای آنها مشاغل جدیدی به وجود آمدند. البته طبیعی است که در اجرای طرح‌ها نمی‌توان همه مردم را راضی نگه داشت اما با این وجود تکنولو‍ژی‌های جدید پتانسیل تشکیل مشاغل جدیدی را به وجود آورده است و می‌توان روی این بخش کار کرد. شاید یکی از دلایل شکست در پیاده راهسازی 17 شهریور هم این بود که پیوست‌های آن جدی گرفته نشد و روی مشاغل جدید کمتر کار شد. اما ما در نشست‌هایی که با شهرداران مناطق داشتیم خواستار توجه به پیوست‌ها شدیم. در هرصورت اگر فکری برای آینده شاغلان این مناطق نداشته باشیم، قطعا تجربه تلخ گذشته تکرار خواهد شد. ازسوی دیگر همان‌طور که طی سال‌های گذشته صنف مصالح ساختمانی از تهران خارج شد و به حومه شهر رفت، می‌توان برای صنوفی که در بافت مرکزی شهر متمرکز هستند نیز مکان دیگری درنظر گرفت. درهمه جای دنیا پاریس، لندن و ایتالیا بافت مرکزی شهرها را به همین صورت ساماندهی کرده‌اند. بنابراین ما نیز باید بازتعریف مجددی برای نگهداری و محافظت از بافت تاریخی شهر داشته باشیم.
