بحران آب اساسا چیست؟ طبق تعریفی که سازمان فائو در وب‌سایت خود ارائه می‌دهد، زمانی که کشوری دچار عدم تعادل میان منابع آب در دسترس و تقاضا برای آن، تخریب و مشکلات کیفی منابع آب زیرزمینی و سطحی و درنهایت رقابت‌های منطقه‌یی و بین‌المللی بر سر منابع آب باشد آن کشور دچار کمبود یا بحران آب است. اساسا اما درک چنین بحرانی برای آحاد جامعه کاری دشوار است. بلایای طبیعی مانند زلزله به واسطه اثر آنی و قابل لمسی که بر زندگی مردم می‌گذارند تعریف دقیق و مشخصی نیز در اذهان عمومی دارند. چیزی که درمورد بحران آب به هیچ‌وجه صدق نمی‌کند. صحبت‌های یحیی صفی‌آریان با پرسشی در همین زمینه آغاز می‌شود. او می‌گوید: «وقتی درباره بحران آب صحبت می‌کنیم آیا دقیقا می‌دانیم بحران آب چیست؟ آیا تاکنون موفق بوده‌ایم که تعریف دقیقی از بحران آب ارائه دهیم؟ اطلاعاتی که درباره بحران آب به افراد جامعه داده می‌شود تا چه حد مشخص و واضح بوده است؟ واقعیت این است که تا زمانی که آب داریم و این آب در شبکه آبرسانی و در لوله‌های آب جاری است، تعریف دقیقی از بحران آب برای ما به‌وجود نخواهد آمد.»
هوشنگ جزی که سابقه مدیریت اجرایی در حوضه‌های آبریز دارد اما همین مساله چیستی و ریشه‌یابی بحران آب را از منظری متفاوت از صفی‌آریان موردبررسی قرار داده و می‌گوید: «اگر بحث پایداری در محیط را بخواهیم موردبحث قرار دهیم به 5نوع از سرمایه بر خواهیم خورد؛ سرمایه انسانی، فیزیکی، مالی، طبیعی و اجتماعی. با یک بررسی ساده ایران در هر 5نوع از سرمایه کشور متمول است حال سوال اینجاست که باوجود این همه سرمایه چرا منابع از بین می‌روند؟ پاسخ به این سوال نیازمند توضیحاتی پیرامون وضعیت اقلیمی ایران است. بارندگی ما یک‌سوم بارندگی جهانی است و از طرفی تبخیر آب در ایران سه برابر متوسط جهانی است. چه اقدامی برای این تبخیر انجام شده است؟»
برای توصیف وضعیت فعلی منابع آبی در کشور و طبق اظهارات صفی‌آریان که اطلاعات آبی به‌درستی به مردم منتقل شود، آمار ارائه شده ازسوی جزی درباره وضع فعلی بسیار کارآمد است. جزی آخرین وضعیت را به این شکل تشریح می‌کند: «در حال حاضر چیزی حدود 125میلیون هکتار از اراضی ایران در قلمرو فرسایش آبی قرار دارد که معادل 16.7تن فرسایش در سال است. ازسوی دیگر 74درصد حجم مخازن سدها در ایران پر از رسوب می‌شوند که معادل سالانه 250میلیون متر مکعب رسوب خواهد بود. از طرفی دیگر نیز 41.5درصد شهرها در ایران در معرض سیل‌خیزی بوده که 12.7درصد را روستاها شامل می‌شوند. درنهایت بیلان منفی آب در ایران معادل 6 تا 9میلیارد است.»
او ادامه می‌دهد: «باوجود کاهش بارندگی سیل رو به افزایش است. در ایران بیش از 100برابر نفوذ و تغذیه آب زیرزمینی مصرف آب وجود دارد. طی همین ماجرا افت دشت‌ها اتفاق می‌افتد. در ایران دشت‌ها بین 50-75سانتی‌متر زمین در حال نشست هستند.» جزی البته در اظهارات خود از مرحله هشدار عبور کرده و به این مساله می‌پردازد که دلیل رخ دادن چنین وضعیتی نبود «مدیریت» بر اراضی کشور است. او در این زمینه می‌گوید: «به‌جای مدیریت درست آب و خاک اکنون بیش از هر چیزی شاهد رقابت برای تصاحب و تملک هستیم. درحالی که مدیریت این منابع را رها کردیم رشد تخریب آنها هر روز بیشتر از گذشته شده است.»
