استان آذربایجان شرقی با تنوع محصولاتش از مواد غذایی چون محصولات لبنی گرفته تا میوه و خشکبار، شکلات و بیسکوییت و دیگر محصولات صادراتی تا عسل و آبمیوه، آبلیمو، آب معدنی و سماق و برنج و زعفران مرند و عرقیجات نواحی مختلف در نخستین نمایشگاه توانمندیها روستایی حضوری متنوع و تاثیرگذار داشت. در بخش صنایع دستی نیز آذربایجان با ارایه تواناییهای اثبات شدهاش در تولید فرش با ارایه گلیم و وَرنی و نیز صنایع چوب و حصیر و ترمهدوزی حضوری پررنگ را ارایه کرد. این حضور نشاندهنده استانی با ظرفیتهای بیپایان در زمینه تولید است.
پنیر لیقوان تبریز در بخش مواد لبنی، بنگین مرند در بخش صنایع دستی، ابریشمبافی در بخش منسوجات، سماق آق بُراز و زعفران مرند در بخش مواد غذایی و فرش تبریز از برندهایی هستند که استان آذربایجان شرقی به آنها شناخته میشود.
احمد اسمعیلی، معاون مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری آذربایجان شرقی که به عنوان مسوول غرفه آذربایجان شرقی در نخستین نمایشگاه توانمندیهای روستاییان حضور داشت در گفتوگویی از ظرفیتها و چشماندازهای تولید در استان آذربایجان شرقی سخن گفت.
ایشان که برپایی این نمایشگاه را حرکتی مثبت در جهت شناساندن پتانسیلهای استان آذربایجان شرقی میداند و در عین حال آن را اقدامی در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری در زمینه اقتصادی مقاومتی میخواند، معتقد است افزایش درآمد روستاییان از طریق افزایش صادرات به آبادی بیشتر روستاها منجر میشود و به این ترتیب نه تنها جلو مهاجرت گرفته میشود که حاشیهنشینی در شهرها را که از مهمترین عوامل گسترش جرم است، کاهش میدهد.
اسمعیلی یکی از مهمترین نیازهای استان را باز شدن فضا برای صادرات میداند و میگوید محصولاتی که توسط روستاییان تولید میشوند در صورتی که راهی برای صادرات پیدا کنند بهترین موقعیت برای رشد و توسعه را در استان فراهم میآورند.
وی معتقد است در عین حال برای ورود جدیتر به بخش صادرات، ضروری است تا عوامل متعددی مورد توجه قرار بگیرد که بازاریابی برای محصولات و نیز گسترش صنایع بستهبندی در این میان از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به گستردگی محصولات روستایی شناساندن این محصولات اولین گام برای صادرات است؛ صادراتی که میتواند در دو وجه داخل کشوری و خارج از کشور مورد توجه واقع شود.
ایشان با تاکید بر اینکه بسیاری از هموطنان در دیگر استانها از گستردگی محصولات آذربایجان شرقی کمتر مطلع هستند، میگوید نیازمند سیستمی هستیم تا در وهله اول به معرفی محصولات استان بپردازد. تنوع محصولات باغی، محصولات لبنی و دیگر مواد غذایی ازجمله پرورش میوههایی که خاص استان هستند، آنقدر گسترده است که معرفی آنها به دیگر هموطنان میتواند یکی از مهمترین وظایف باشد. سرمایهگذاری و مشارکت بخش خصوصی یکی دیگر از نقاط مورد توجه آقای اسمعیلی است. به گفته ایشان در صورت ورود فعالتر بخش خصوصی در بخشهای مختلف تولیدات روستایی، توانمندیهای این بخش به شکلی هدفمند شکوفاتر میشود و به ایجاد شغل برای روستاییان و ایجاد سرمایه در داخل استان میانجامد.
به گفته ایشان بازاریابی بزرگترین مشکل در بخش تولیدات روستایی است چون اگر روستاییان قادر باشند تولیدات خود را در سطح کشور معرفی کننند قطعا بازارهای خوبی برای فروش به دست میآورند. به همین دلیل این نمایشگاه فرصت مغتنمی است که کمک میکند تا پتانسیلهای موجود در این بخش شناسایی شود و نه تنها دیگر استانها که حتی ساکنان خود استان آذربایجان شرقی نیز به امکانات بالقوه استان وقوف مییابند.
شناسایی توانمندیهای روستایی
این مقام مسوول گفت در استانداری در تلاش هستند تا تیمی برای شناسایی توانمندیهای روستایی این استان در بخشهای مختلف از فرهنگی و اجتماعی تا اقتصادی و حتی شناسایی و ثبت و ضبط آیینهای سنتی تلاش کنند. حاصل این کار میتواند اولین گام برای معرفی این توانمندیها و داشتهها برای دیگر استانها باشد. به گفته ایشان اشتغال روستاییان از مهمترین چشماندازهای مسوولان استان است و با توجه به دیدگاههای دولت تدبیر و امید، این دغدغهها مجال بیشتری برای توجه پیدا کردهاند و رویکرد توسعهبخشی در روستاها با قدرت و قوت بیشتری دنبال میشود. ایشان معتقد است این نگاه برای مسوولان تازگی دارد و موجب میشود تا با اشتیاق بیشتری این سیاستها را دنبال کنند. در عین حال مردم و هموطنان روستایی نیز از این توجه دلگرم میشوند و تلاش بیشتری برای بالا بردن سطح تولیدات خود میکنند.
در عین حال حضور پررنگ رسانهها از صدا وسیما تا مطبوعات میتواند ابزارهای مناسبی برای توانمندیها، پتانسیلها و چشماندازها باشد تا به نوبه خود به معرفی این دستاوردها از یک سو کمک کند و از سوی دیگر موجب جلب سرمایهها به این بخشها شود.
حضور تاثیرگذار دولتی در بخش تسهیلات
دولت نیز در این زمینه با ارایه تسهیلات مناسب و کم بهره و فراهم آوردن شرایط راحت میتواند موجب گسترش فعالیت روستاییان شود. در صورت وجود اندک توانمندی مالی، طبیعتا روستاییان مجبور نخواهند بود تا محصولات خود را با کمترین سود در اختیار دلالانی قرار دهند که جز افزایش بیرویه و بیمنطق قیمت، نقشی در رساندن کالاهای تولیدی به دست مصرفکننده ندارند.
آقای اسمعیلی توجه به بخش آموزش را نیز در استان پررنگ خوانده و میگوید، آموزش و فرهنگ سازی در زمینه اقتصادی به روستاییان کمک میکند تا از منافع خود مطلع شوند و با روشهای کارآتر وارد حوزه تولید و بازاریابی شوند. استانداری هر سال به کمک ادارههای تابعه کلاسهایی در مرکز شهرستان و مرکز استان برگزار میکند تا با دادن اطلاعات روز در زمینه افزایش تولید، ایجاد سیستمی برای افزایش پایدار درآمد، بهداشت روستایی و حفظ محیطزیست به روستاییان کمک کند. به گفته ایشان 30درصد جمعیت استان را روستاییان تشکیل میدهند و با توجه به جمعیت 3میلیون و 600 هزار نفری آذربایجان شرقی، بهرهگیری مناسب از کار روستایی با جمعیت یک میلیون و 200هزار نفری به رونق استان کمک شایان توجهی میکند.
با توجه به زیاد بودن تعداد روستاها در سطح استان، حمایت از محصولات روستایی به معنی حمایت از اقتصاد مقاومتی است که موجب ارتقای سطح تولید و بهبود زندگی بخش مهمی از جمعیت استان میشود.