گروه دانش و فن مرجان محمدی
تحقیقات اخیر دلالت دارد که بازیهای رایانهیی سبب صدمات مغزی طولانیمدت میشود. بازیهای رایانهیی فقط قسمتهایی از مغز را که به بینایی و حرکت اختصاص دارد تحریک میکند و به تکامل دیگر نواحی مغز کمک نمیکند. کودکانی که ساعتهای زیادی را به بازی اختصاص میدهند لب فرونتالشان تکامل پیدا نمیکند. لب فرونتال نقش بسزایی در تکامل حافظه، احساس و یادگیری دارد. افرادی که لب فرونتال آنها تکامل پیدا نکرده بیشتر مستعد اعمال خشونتآمیز هستند و کمتر توانایی کنترل رفتارهایشان را دارند.
تاثیر بازیهای رایانهیی بهویژه در ایجاد خشونت در کودکان و نوجوانان است. تحقیقات نشان میدهد که تاثیر بازیهای رایانهیی بر رفتار خشونتآمیز کودکان و نوجوانان بستگی به وجود چند عامل دارد؛ نخستین عامل اینکه درجه شدت خشونت در بازی چه اندازه است. دوم توانایی کودک برای تشخیص و تمیز بین دنیای تخیلی و واقعیت زندگی است. عامل سوم قدرت کودک برای مهار تمایلات و انگیزههای وجودی است و بالاخره عامل چهارم چارچوب ارزشی است که کودک در آن رشد کرده یا هماکنون زندگی میکند و نیز ارزشهایی که در متن و محتوی بازی پنهان است.
چندی پیش بنیاد ملی بازیهای رایانهیی تعداد کاربران این صنعت را در ایران 18 تا 20میلیون کاربر بازی رایانهیی اعلام کرد که هر کدام بیش از یکونیم ساعت از وقت روزانه خود را به بازی اختصاص میدهند اما با این ظرفیت و پتانسیل این بازیهای خارجی هستند که بازار مصرف ایران را دراختیار دارند. کارشناسان معتقدند از این صنعت بهعنوان صنعتی نوپا، پویا، خلاق و نوآورانه یاد کرد که البته بهدلیل نبود طراح و بودجه برای تهیه بازیهای ایرانی این صنعت نیز همانند بسیاری از صنعتهای دیگر دراختیار خارجیها قرار گرفته، بهطوری که در حال حاضر بیشترین و پرفروشترین بازیهای رایانهیی بازیهای خارجی هستند که تحت هیچ شرایطی با معدود بازیهای ایرانی در بازار قابل مقایسه نیستند. ازسوی دیگر عنوان میشود که بازیهای خارجی بهدلیل وجود بازارهای زیرزمینی و قیمت پایین بهراحتی دراختیار کاربران قرار میگیرد و این مساله نیز بازهم دلیل بر آن است که بازیهای خارجی با هیجان و گرافیک بسیار بالا و جذابیت برای اقشار مختلف جامعه با استقبال خوب و چشمگیری مواجه میشود و تاکنون نیز هیچ نهاد یا سازمانی نتوانسته با این مهم برخورد کند یا راهکاری ارائه
دهد.
بابک کاویانی طراح بازیهای آنلاین در این خصوص به «تعادل» گفت: جوانان و نوجوانان ایرانی برای دسترسی به بازیهای آنلاین بهروز، هیجانانگیز و دلخواه خود به عضویت سایتها و شبکههای اجتماعی خارجی در آمدهاند که هیچ نوع کنترلی نیز روی آنها نیست، از این رو باید در ایران سایت و شبکهیی را راهاندازی کرد که مختص بازیهای آنلاین باشد تا علاقهمندان و کاربران بتوانند درمورد بازیهای موردعلاقه خود صحبت و نظرات خود را مطرح کنند.
وی بااشاره به اینکه طراحان و بازیسازان خارجی با سودهای کلانی که در این صنعت بهدست میآورند روزبهروز صنعت بازی رایانهیی خود را قویتر و جذابتر میکنند، افزود: ولی در ایران بهدلیل مغفول ماندن این صنعت نهتنها هیچ سودآوری صورت نمیگیرد بلکه میلیونها دلار نیز از کشور خارج میشود.
وی بااشاره به اینکه آمار درست و دقیقی از تعداد کاربران آنلاین و بازیهای کامپیوتری در دست نیست، افزود: این صنعت در دنیا بهخصوص ایران یک صنعت جدید است، برای همین ما دیرتر شروع کردیم و نیازمند یک زمان هستیم تا به کشورهای دیگر برسیم. وی افزود: از بین کشورهایی که در صنعت بازیهای رایانهیی مشغول به فعالیت هستند حداقل 70کشور با سرمایه و با جدیت در حال تلاش برای تولید بازیهای رایانهیی هستند و همین مساله باعث شده تا تنوع و کیفیت بازیهای رایانهیی در بازار بسیار باشد و در این بین بازیهای ایرانی در تلاش هستند که با تنوع بخشیدن به بازیهای خود بتوانند سهمی در بازار را از آن خود کنند.
وی بااشاره به اینکه ما باید از لحاظ کیفی و کمی خود در ساخت و طراحی بازیهای رایانهیی ارتقا پیدا کنیم، افزود: نیاز به قضاوت نیست با یک آمار ساده و چرخی در بازار متوجه میشویم که بازیهای رایانهیی خارجی طرفدار بیشتری دارد، چراکه از تنوع و هیجان بالاتری برخوردار است.
کاویانی افزود: طراحان و تولیدکنندگان بازیهای رایانهیی نیازمند حمایت جدی هستند و در این امر بنیاد ملی بازیهای رایانهیی تنها حامی تولیدکنندگان و طراحان بازی هستند که این کافی نیست. وی بااشاره به اینکه ما نخبگان زیادی در این عرصه داریم، گفت: بنیاد ملی بازیهای یارانهیی در این عرصه خیلی زحمت کشیده و با ورود به بحث نظارت و جلوگیری از ورود محصولات خارجی توانسته تاحدودی از بازیسازان و طراحان ایرانی حمایت کند، اما در این بخش سازمانها و ارگانهای دیگر نیز باید ورود پیدا کنند.
وی تصریح کرد: تا زمانی که به تولیدات خود دو فاکتور تنوع و کیفیت را اضافه نکنیم، نمیتوانیم انتظار استقبال از کاربران داخلی داشته باشیم.
وی گفت: ما نباید در تلاش باشیم که کاربر ایرانی را از خرید بازیهای خارجی منع کنیم بلکه باید با بالا بردن تنوع و کیفیت محصولات و بازیهای خود این مساله را فراهم کنیم که گیمرها و کاربران ما خود بازیهای ایرانی را انتخاب کنند؛ بازیهایی که با فرهنگ ما سازگار است.
کاویانی خاطرنشان کرد: هدف از ساخت و طراحی بازی نباید صرفا آموزشی باشد، بلکه باید سرگرمی باشد، سرگرمی که آموزش را بهصورت نامحسوس بهدنبال خود داشته باشد، چراکه بازی کامپیوتری کتاب نیست. وی گفت: این صنعت در عین حال که صنعت پردرآمدی است اما پرهزینه هم هست و باید مسوولان و دولتمردان از این صنعت حمایت کنند چراکه کاربران بیشماری از این صنعت استفاده میکنند و روزبهروز نیز به تعداد آنها اضافه میشود. در هر صورت مهمترین مسالهیی که امروزه جوانان و نوجوانان ما با آن درگیر هستند استفاده از فضای مجازی و مواجه شدن با برخی بازیها و سرگرمیهایی است که در بیشتر موارد هیچگونه سنخیتی با فرهنگ ما ندارد، اما بهدلیل تنوع و هیجان بالا جوانان و نوجوانان را ترغیب و تشویق میکند تا از آن استفاده کنند، از این رو باید عقبماندگی که در این صنعت وجود دارد با نگاه مسوولان و حمایت آنها برطرف شده و با اضافه شدن تنوع و کیفیت بازیهای داخلی این فرصت از خارجیها و طراحان بازیهای خارجی گرفته شود و سودد این بازیها به جای خروج از کشور در داخل باقی بماند.