گروه غذا و دارو پریسا هاشمی
طبق مصوبه وزیران در سال65 و اصلاح آن در سال66؛ هر فعالیتی که برای تسهیل ارایه خدمات سلامت به گردشگران داخلی و خارجی ارایه شود، خدمات گردشگری سلامت گویند. طبق همین مصوبه شرکت‌های گردشگری سلامت که اصلی‌ترین فعالیت آنها در زمینه ایجاد تسهیلات و هماهنگی‌های مناسب برای دریافت خدمات درمانی- بهداشتی جهت شخصیتی حقوقی دارند.
کشورهای پیشرفته جهان برگردشگری سلامت سرمایه‌گذاری کرده و به نتیجه مطلوبی دست پیدا کردند. طبق بررسی‌های یک موسسه جهانی در سال گذشته کانادا، بریتانیا و سنگاپور کشورهای برتر درگردشگری سلامت و جذب توریسم پزشکی بوده‌اند. اما در ایران چند صباحی است که ایران به گردشگری سلامت و گردشگری پزشکی یا توریسم پزشکی که شاخه‌یی از گردشگری سلامت است، توجه کرده و روی آن سرمایه‌گذاری می‌کند.
احداث شهر سلامت
بزرگ‌ترین شهر سلامت و بیمارستان کوهستانی کشور درمنطقه گردشگری سیب به مرحله احداث رسیده است. این گام مهمی در تقویت و توسعه گردشگری سلامت خواهد بود.
شهر سلامت سیب، حد فاصل دماوند به فیروزکوه در استان تهران درحال احداث است و مرکز درمانی کوهستانی سیب با مشارکت متخصصان حرفه‌یی و با بهره‌گیری از توان و دانش روز و الگوبرداری از نمونه‌های معتبر جهانی در دست احداث است. این مرکز یک بیمارستان تخصصی در سطح بین‌المللی شامل بخش جراحی عمومی، دپارتمان قلب، آسایشگاه، آی‌سی‌یو، سی‌سی‌یو، داروخانه، آزمایشگاه، دپارتمان کنترل عفونت، خدمات اورژانس و خانه سلامت است و خدمات رادیولوژی، سونوگرافی، روانشناسی و روانکاوی، سی‌تی‌اسکن، بخش درمانی سرطان، فیزیوتراپی و خدمات انجمن مشارکت بهبود سلامتی (CHIP) ارایه خواهد کرد.
بیمارستان سیب بهترین مکان برای درمان بیماران مختلف و بهبود شرایط روحی و جسمی آنهاست چراکه از مزایایی مانند آب و هوای عالی و امکانات مدرن بهره‌مند است. علاوه بر خدمات پزشکی 365روز در سال خدمات تفریحی، گردشگری و رفاهی را برای تمام گروه‌های سنی به‌طور یکجا ارایه خواهد کرد.
شهر سلامت سیب بخشی از پروژه عظیم سیب شامل سه سایت مختلف ازجمله شهر سلامت است که این سه سایت عظیم با تله‌کابین به هم متصل می‌شوند. این شهر همچنین یک مرکز همایش‌های بین‌المللی و رستوران ملل را درخود جای می‌دهد. طبق آمارهای جهانی درآمد حاصل از گردشگری سلامت در سال‌های اخیر به حدود 150میلیارد دلار رسیده و این صنعت مدت‌هاست که درمیان مردم کشورهای مختلف محبوبیت پیدا کرده است.
دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت سازمان گردشگری، نیز در مورد دهکده‌های سلامت به «تعادل» می‌گوید: «رویکرد شهرک‌های سلامت هم داخلی و خارجی است و صرفا به دنبال جذب گردشگر خارجی نیست. بالاخره هموطنان ما با توجه به حجم ترافیک، زندگی روزمره، فشارهای عصبی و عواملی که پیش می‌آید، نیاز دارند که در ایام تعطیل به جایی بروند که خدمات تندرستی را دریافت کنند. رویکرد ارزآوری بخشی از اهداف این شهرک‌هاست. ما باید این فضاها را به‌طور استاندارد تعریف کرده و ساخته شوند. خدمات آن هم باید مبتنی بر نیاز جامعه و مردم باشد.»
به گفته دکترمحمد پناهی، دلیل اینکه دهکده‌های سلامت درچند فاز احداث می‌شوند، از نظر میزان سرمایه آماری متفاوت دارند.
وی در اشاره به اینکه با تقویت این بخش می‌توان به درآمد بخش سلامت کمک کرد، می‌افزاید: «دهکده‌های سلامت رویکردی چند منظوره دارند. بازتوانی، نگاه به پیشگیری، تندرستی، درمان و حتی رویکرد طب سنتی و گیاهان دارویی نیز تعریف شده است. بخشی از آن هم درمجموعه رویکرد گردشگری سلامت را درخود دارد.» دکترمحمد پناهی با اشاره به اینکه در بعضی از شهرک‌های سلامت امکان احداث بیمارستان وجود ندارد، می‌گوید: «احداث بیمارستان تابع قوانین و شرایطی است که امکان دارد در آن منطقه آن شرایط وجود نداشته باشد. مثلا درجایی که تراکم جمعیت بالای 300 -200نفر است مکان بیمارستان را برای یک دهکده سلامت لحاظ نکنیم. امکان‌سنجی که در چه مکان و زمانی درمانی اولویت دارد یا پیشگیری و تندرستی، دغدغه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.»بنا به این گزارش تعرفه‌های پایین در بخش سلامت، دیرکرد پرداخت بیمه‌ها و... موانعی است که بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در بخش سلامت اقبالی نشان ندهد. اما دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت سازمان گردشگری، در این مورد می‌گوید: «متناسب با گردشگری سلامت و تقاضای خیلی بالایی که درچند سال اخیر در این حوزه وجود دارد، رشد بسیار خوبی
درحوزه شهرک‌ها و دهکده‌های سلامت داشتیم و فضای مناسبی شده و بخش خصوصی به سرعت درحال سرمایه‌گذاری هستند و رشد مناسبی در این حوزه داریم و جهت اخذ مجوز با مراجعات زیادی روبه‌رو هستیم.»
به گفته وی، درحال حاضر حدود نزدیک به 17 دهکده و شهرک سلامت مجوز دریافته کرده‌اند، می‌افزاید: «این شهرک‌ها در مراحل مختلف طراحی و پروپوزال هستند و در برخی موارد ساخت‌وساز هم صورت گرفته است. به دلیل متقاضیان زیادی که تمایل به شهرک‌های سلامت دارد، مسلما این تعداد به سرعت افزایش پیدا می‌کند.»
اما هیچ یک از این شهرک و دهکده‌ها به بهره‌برداری نرسیده‌اند. دبیر شورای راهبری گردشگری سلامت سازمان گردشگری، در این مورد تاکید می‌کند: «بحث شهرک و دهکده‌های سلامت به دلیل اینکه یک پروژه چند منظوره هستند. این پروژه‌یی نیست که بتوان آن را حتی در قالب یک بیمارستان تعریف کنیم. تاسیس و تجهیز یک بیمارستان 5 تا 10سال زمان می‌برد. درحالی که بخش خیلی کوچکی از این شهرک‌ها بیمارستان است. به دلیل گستردگی نیز این شهرک‌ها فاز‌بندی شده است و برخی از این دهکده‌های سلامت درحال اتمام فاز اولیه هستند.»
برخی بیمارستان‌ها خود با نوسازی تجهیزات خود، ارایه هتلینگ باکیفیت و خدمات لوکس به دنبال جذب گردشگران سلامت و توریسم‌های پزشکی هستند. آنها با شنیدن احداث دهکده‌های سلامت با جاذبه‌های بسیار نگران هستند که از رقابت با آنها جا مانده و متضرر شوند. دکترمحمد پناهی در این مورد می‌گوید: «بحث شهرک‌های سلامت اغلب با رویکرد تندرستی و پیشگیری تاسیس می‌شود و بخش درمانی را بسیار کمرنگ پی می‌گیرند. ولی بیمارستان‌های جذب توریسم پزشکی با رویکرد درمانی فعالیت می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت که این دو مقوله پازلی هستند که همدیگر را تکمیل می‌کنند. به عنوان مثال وقتی کسی در بیمارستان جراحی می‌شود، می‌تواند دوره نقاهت خود را در این دهکده همراه با مراقبت‌های ویژه بگذراند. بنابراین این دو بخش نه تنها رقیب همدیگر نیستند، بلکه هم‌پوشانی و هم‌افزایی دارند و درجهت همدیگر حرکت می‌کنند.»
