گروه دانش و فن مرجان محمدی
هفته جهانی فضا روز گذشته با حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، رییس سازمان فضایی کشور، معاون حقوقی رییسجمهور و برخی دیگر از مقامات و مسوولان درحوزه آیسیتی در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد.
در این مراسم محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از اجرای سه برنامه درحوزه فضا به عنوان اهداف بلندمدت و میانمدت حوزه فضای کشور خبر داد و گفت: ماهواره ملی مخابراتی تا سه سال آینده در مدار زمین قرار میگیرد.
وی گفت: تحقیق و تولید برای ساخت و پرتاب ماهواره درکشور ادامه پیدا خواهد کرد و همچنین ساماندهی دستگاههای مرتبط از نظر بودجهیی نیز در دستور کار قرار دارد.
واعظی با اشاره به اینکه ماهوارههایی که تاکنون ساخته و به فضا پرتاب شده، آزمایشی بوده، گفت: قرار است ماهواره اصلی ایران که برنامهریزی و کار پژوهشی و تحقیقاتی آن آغاز شده است، ماهوارهیی باشد که تا ۱۵سال در مدار باقی بماند که برنامهریزی برای ساخت این ماهواره ۱۰سال زمان میبرد.
وی گفت: تا زمانی که خودمان به این ماهواره دست یابیم باید یک ماهواره ملی را به فضا پرتاب کنیم براین اساس به جمعبندی برای ثبت یک نقطه مداری در مدار 24.19 رسیدهایم که قصد داریم هرچه سریعتر یک ماهواره ملی را در این نقطه مداری داشته باشیم.
وزیر ارتباطات گفت: برای اجرای این هدف حدود 7ماه زمان نیاز است تا مشخصات این ماهواره ملی تعیین شود و درنهایت ساخت ماهواره و پرتاب آن نیز سه سال زمان خواهد برد اما برای اینکه زمان سریعتری را صرف اجرای این پروژه کنیم از ماهوارههایی که تاکنون طراحی و ساخته شدهاند میتوانیم استفاده کنیم که هماکنون درحال بررسی مشخصات ماهوارههای موجود و مطابقت آن با مشخصات ماهواره ملی هستیم.
واعظی سومین برنامه مدنظر در زمینه فناوری فضایی را ساخت ماهواره سنجش از دور و توجه به وضعیت جغرافیایی و حادثهخیزی ایران عنوان کرد و گفت: برای توسعه کشور در زمینه جنگل، محیطزیست و معدن نیازمند ماهواره سنجش از دور هستیم که این موضوع باید زودتر از ماهواره ملی مخابراتی انجام شود. وی تصریح کرد: بودجه این پروژهها را برای سال آینده فراهم میکنیم و از بخش خصوصی نیز میخواهیم حضور جدی در این زمینه داشته باشد. براین اساس سازمان فضایی ایران به همراه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی درحال تدوین اصول حاکم در پروانه اپراتور ماهوارهیی کشور هستند که از خردادماه گذشته تاکنون با تشکیل جلساتی با بخش خصوصی درحال انجام است و قرار است تا هفته آینده این مقررات برای مشارکت بخش خصوصی درعرصه فضا تصویب شود.
وی با اشاره به مزیت عرصه فضایی گفت: مزیت این بخش از این نظر مورد اهمیت است که کشورها و قدرتهای بزرگ دنیا که با تکنولوژیهای پیشرفته در همه عرصهها درحاکمیت خود اصرار دارند براساس قوانین بینالمللی نمیتوانند فضا را دراختیار بگیرند چراکه فضا متعلق به هیچ کشوری نیست و بهرهبرداری و استفاده بهینه از آن متعلق به همه کشورهاست.
وی با بیان اینکه اقدامات مهم و تلاشهای خوبی ازسوی ایران برای بهرهگیری از فناوریهای فضایی صورت گرفته است، ادامه داد: اما دیگران نیز در این زمینه فعالیتهای مهمی داشتهاند و خودشان را زودتر از ما برای بهرهبرداری از عرصه فضا آماده کردهاند البته این به این معنی نیست که ما نتوانیم سهم خود را در فضا به دست آوریم بلکه باید با همت بیشتر سهم بیشتری را از آن خود کنیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به محدودیتهای همکاریهای علمی و فنی بینالمللی به دلیل تحریمهای ظالمانه درعرصه فناوری فضایی گفت: تا اواخر آذرماه بهطور قطع تمامی موانع تحریم برداشته میشود و همکاران ما در پژوهشگاهها، دانشگاهها و سازمانهای مرتبط با فضا میتوانند با سرعت بیشتری این همکاریها را تحقق بخشند.
وی با اشاره به لزوم حضور مسالمتآمیز درعرصه فضا خاطرنشان کرد: باید خودمان را برای فضای پس ازتحریم آماده کنیم؛ هماکنون نیز بسیاری از کشورها منتظر نماندهاند و هیاتهایی به ایران فرستادهاند تا خود را آماده همکاریهای آینده کنند. براین اساس مذاکرات خوبی نیز در دوماه گذشته در بخش فضا انجام شده است. واعظی با اشاره به لزوم همکاریهای بین بخشی در داخل کشور درحوزه فضا گفت: هیچ بخشی به تنهایی نمیتواند همه امور را اجرا و مدیریت کند. براین اساس از روزی که سازمان فضایی ایران به وزارت ارتباطات بازگشت، خواهش ما این بود که نقش پدری را در این عرصه داشته باشد و با سایر بخشهای مرتبط با امر فضا همکاری نزدیک و تنگاتنگ داشته باشد.
وی گفت: از نظر بودجهیی دولت محدودیتهای بسیاری دارد اما از اواخر امسال محدودیتهای بودجهیی برداشته میشود و این محدودیتها که برای بخش فضایی کشور ملموس بود، آرامآرام برطرف خواهد شد.
واعظی با تاکید بر اینکه امروز عرصه فضا تنها در نگاه فنی خلاصه نمیشود، خاطرنشان کرد: فضا لبه تکنولوژی است و خودکفایی کشور در بخشهای دیگر و نوآوری را به همراه خواهد داشت. براین اساس باید این حوزه آمیختهیی از خدمات، اقتصاد، فرهنگ، اجتماع، حقوق و بینالملل باشد تا بتواند بر افکار عمومی مردم تاثیرگذار باشد.
وی از ساماندهی دبیرخانه شورای عالی فضایی و حکم رییس سازمان فضایی به عنوان دبیر این شورای عالی خبر داد و گفت: این حکم ازسوی دکتر سورنا ستاری صادر شده است و ما نیز میخواهیم فعالیتهای این بخش با سرعت بیشتری انجام شود چراکه در این حوزه دارای عقبافتادگی هستیم. وزیر ارتباطات گفت: با تسریع این امور پیشبینی میکنیم نخستین شورای عالی فضایی در دولت یازدهم نیز به زودی تشکیل شود.
واعظی با بیان اینکه در ۱۰سال گذشته فعالیت شوراهای مختلف درکشور تعطیل شده بود، اضافه کرد: به کارانداختن مجدد این شوراهای عالی نیازمند صرف انرژی و توان مضاعف است و در این زمینه باید اقدامات موثری صورت گیرد.
وی از معاونت حقوقی رییسجمهور برای تدوین قانون ملی فضایی کمک خواست و گفت: درصورتی که این قانون تدوین شود، میتوانیم آن را در شورای عالی فضایی به تصویب برسانیم.
گفتنی است درهفته جهانی فضا که همه ساله درکشورهای مختلف جهان از دوازدهم تا هجدهم مهرماه (چهارم تا دهم اکتبر) برگزار میشود، برنامههای مختلفی برای آشنایی عموم مردم با فناوریهای مرتبط فضایی در دستور کار قرار میگیرد. در ایران نیز شعار امسال هفته جهانی فضا «اکتشاف» است و براین اساس برنامههای مختلفی ازسوی سازمان فضایی ایران و سایر سازمانها و پژوهشگاههای مرتبط درعرصه فضا درکشور اعلام شده است.