نودوسومین جلسه کمیسیون تخصصی شورای عالی آمار شانزدهم خرداد سال جاری برگزار شد. در ابتدای این جلسه توضیحات کلی در خصوص اهمیت و نقش نظام آماری در تدوین برنامه ششم توسعه و آسیب‌های برنامه ملی آمار توضیحاتی ارائه شد و سپس حضار به بررسی گزارش آسیب‌شناسی برنامه ملی آمار 94-1390 پرداختند. در این جلسه که با حضور نمایندگان سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف برگزار شد به صورت رسمی اعلام گردید که در پایان سال سوم برنامه ملی آمار تنها 74/54درصد اهداف محقق شده و براساس اهداف پیش‌بینی شده کارایی اجرای برنامه به 69درصد محدود می‌شود. با توجه به اینکه تنها یک سال از زمان اجرای این برنامه حیاتی برای ساماندهی به نظام آماری کشور با پیشرفت 50درصدی باقیمانده، در مذاکرات نمایندگان دستگاه‌ها به صورت واضح صحبت از اختلاف بر سر محتوای برنامه دیده می‌شود. به‌دلیل اهمیت موضوع مذاکرات این جلسه عینا منتشر می‌شود.
اهم مذاکرات
دوست‌محمدی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی شورای عالی آمار:
در ارتباط با دستور جلسه «گزارش آسیب‌شناسی برنامه ملی آمار 1394-1390» که در راستای مصوبه جلسه گذشته شورای عالی آمار مورخ 25/12/93 مقرر گردید ارائه دادند در ادامه ضمن اشاره به چارچوب کلی گزارش آسیب‌شناسی (مقدمه، بررسی کلی، بررسی تفضیلی و راه آینده) به تبیین تدوین برنامه‌های ملی آمار در کشور از سال 1384 و در قالب برنامه پنج‌ساله چهارم توسعه کشور - مواد قانونی 54 و 56 این برنامه - و نیز تشکیل 8 کارگروه در مرکز آمار ایران با همکاری برخی دستگاه‌های اجرایی کشور و مشارکت نمایندگان آنان در این کارگروه‌ها نهایتا برنامه ملی آمار 1394-1390 در سال 1390 به تایید شورای عالی آمار رسیده و جهت اجرا به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ گردید. براین اساس 50 هدف کمی و کیفی برنامه ملی آمار جهت رصد و پایش کردن به ریز احصا شد. در خاتمه ضمن تشریحی کامل از بررسی کلی و تفصیلی و راه آینده، توضیحاتی مبسوط در مورد جدول گزارش پیشرفت 50 هدف کمی و کیفی برنامه ملی آمار (1394-1390) ارزیابی با پایان سال سوم برنامه - 1393 به اعضای شرکت‌کننده ارائه دادند. که بر این اساس پیش‌بینی پیشرفت سهم اهداف برنامه تا پایان 93، 73/79 درصد، سهم برنامه محقق شده تا
پایان 93، 74/54 درصد و کارایی نسبت تحقق اهداف برنامه به پیش‌بینی تا پایان سال 1393، 69 درصد است.
زاهدیان، رییس کمیسیون تخصصی شورای عالی آمار:
ضمن تاکید ایشان بر تقویت و ادامه برنامه ملی آمار در برنامه ششم، ماده 54 را به عنوان نقطه قوت و تاثیرگذار در برنامه ملی آمار داشتند به دلیل اینکه طبق بند الف این ماده مرکز آمار ایران مرجع رسمی تهیه، اعلام و انتشار آمارهای رسمی کشور است.
بنابراین می‌بایست از یک مرجع نرخ بیکاری، سرانه تولید برنج، تولید باروری، میزان زراعت، ارائه شود امروز داشتن برنامه ملی آمار در نظام آماری جزو الزام است.
میناوند، نماینده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی:
عمده مسائل به منابع و زیربنا برمی‌گردد به عنوان مثال تامین نیروی انسانی متخصص در برنامه ملی آمار اول و دوم که فقط تعدادی از دستگاه‌های اجرایی پاسخ داده‌اند پیشنهاد می‌شود قانون برنامه ملی آمار مورد بازنگری قرار گیرد.
چلوئیان، نماینده بانک مرکزی:
به دو نکته اشاره می‌کنم 1- جدول ارائه شده سهم اهداف در طول برنامه چگونه محاسبه شده است؟ (ردیف 3 با ردیف 45، پیش‌نیاز است) 2- در برخی عناوین بهتر بود از سایر دستگاه‌ها کمک گرفته می‌شد.
زندی، نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت:
در زمینه آسیب‌شناسی اولاً، در تدوین برنامه ملی آمار آتی تفاوتی بین برنامه ملی آمار کشور و برنامه مرکز آمار ایران قایل شویم. ثانیاً، برای اهداف برنامه ملی آمار آیین‌نامه، دستورالعمل و برنامه زمانی برای آن دیده شود ثالثاً، در جدول ارائه شده گستردگی اهداف در برنامه ملی آمار باعث عدم تحقق برنامه ملی آمار شده است. رابعاً، در سطح کلان نیز می‌بایست در قالب تعامل بین مرکز آمار و دستگاه‌های اجرایی برقرار باشد و نقش دستگاه‌ها به‌درستی دیده شود. خامساً، یکپارچگی در چارچوب‌های آماری که جزو اهداف برنامه است خود یکی از مواردی است که به‌شدت باعث ایجاد اختلاف شده است. یکسان‌سازی تعاریف و مفاهیم و غیره در برنامه دیده نشده است و پیگیری نکردن از دستگاه‌های اجرایی باعث ایجاد عدم اجرایی شدن برنامه ملی آمار شده است.
دایی، نماینده وزارت اقتصاد و دارایی:
در تدوین برنامه چهارم و پنجم چالش‌هایی در زمینه آمار بوده است که در ماده 54 ارائه شده است آیا این چالش‌ها مرتفع شده یا خیر؟ آیا اهدافی که در برنامه گنجانده شده است محقق شده یا خیر؟ چالش‌هایی که پیش روی نظام آماری وجود دارد عبارتست از: 1- بهنگام نبوده 2- تاخیر در اعلان آمارها و شاخص‌های کلان اقتصادی 3- تناقض در اعلان آمارهای رسمی در دستگاه‌های اجرایی 4- نبود مرجع رسیدگی به تخلفات در حوزه آمار و اطلاعات 5- انتشار آمار غلط در مجامع بین‌المللی 6- از تجارب سایر کشورها در حوزه آمار به‌صورت علمی استفاده نمی‌شود 7- سیستم یکپارچه نظام اطلاعات آمار در مرکز آمار شکل نگرفته است 8- تهاتر تولید آمار در کشور.
نصیری نماینده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی:
در زمینه آسیب‌شناسی برنامه ملی آمار پیشنهاد می‌شود موضوع از نظر محتوایی و ضمانت اجرایی آن در نظر گرفته شود.
عبادزاده، نماینده وزارت جهاد کشاورزی:
در ارتباط با آسیب‌شناسی برنامه ملی آمار بزرگ‌ترین قانون، قانون مرکز آمار ایران که حدود نیم قرن از تصویب آن گذشته است تمام این چالش‌های مطرح می‌تواند با بازنگری قانون مرکز آمار ایران رفع و رجوع شود.
دوست محمدی، دبیر کمیسیون تخصصی:
پیشنهاد می‌شود برای حل مسائل و رفع چالش‌ها جلساتی برگزار نماییم، که: تکلیف آمارهای موازی مشخص شود و آمار تخصصی صحیح تعریف شود و آیین‌نامه‌یی جهت انتشار آزاد آمار و اطلاعات تصویب شود.
زاهدیان، رییس کمیسیون تخصصی شورای عالی آمار:
*با اشاره به بند الف ماده 54 قانون برنامه توسعه پنجم کشور در زمینه موازی‌کاری در نظام آماری تا حدودی این مساله حل شده است.
*در ارتباط با میزان تحقق اهداف کلی و تفصیلی برنامه ملی آمار صرفاً تاکید بر نقاط ضعف آن نشود بلکه به نقاط قوت آن نیز اشاره شود چرا که داشتن دیدگاه 5 ساله و داشتن برنامه برای نظام آماری امروز یک ضرورت است، کاهش انتشار اعداد و ارقام آماری مختلف در سطح جامعه، توسعه پایگاه‌های اطلاعاتی دستگاه‌ها، محاسبه آمارگذاران وقت، حساب گردشگری ملی، پیش‌بینی جمعیتی، حساب‌های اقماری تعاون، حساب‌های سلامت، جداول داده-ستانده، کدهای جغرافیایی، از دستاوردهای برنامه ملی آمار است. چگونگی محاسبه سهم و وزن این اهداف ارائه شده است مشخص شود.
