امروز و فردا کردن به وقت هر افتتاح، اجرا، بررسی، رونمایی و... انگار خیلی زود در هر دولتی به سنت تبدیل می‌شود. مثل همین وعده رونمایی از طرح جامع مسکن که اوایل شهریور زمان آن امروز، 25شهریور اعلام شده بود، اما یک‌شنبه اعلام شد که به‌دلایل نامعلومی به‌تاخیر افتاده است و رونمایی از این طرح به 15مهر موکول شد. از همان اوایل شهریور هم وزیر راه‌وشهرسازی اعلام کرد که طرح جامع مسکن را روی سایت خود قرار داده تا صاحب‌نظران و نخبگان حوزه مسکن نظرات و انتقادات خود در مورد آن را اعلام کنند، اما با گذشت 20روز از این درخواست، هیچ کدام از نخبگان و صاحب‌نظران حوزه مسکن نظری درمورد طرح جامع مسکن ارایه نکردند. این درحالی است که رییس کمیسیون عمران مجلس ادعا می‌کند که کمیسیون اساسا از این موضوع اطلاعی نداشته و این طرح را ندیده است. در عین حال تعدادی از کارشناسان مسکن معتقدند این طرح کاربردی نخواهد بود و در حل مشکلات مسکن تاثیر نمی‌گذارد همچنین بعضی فعالان این حوزه می‌گویند که این طرح به‌دلیل نامشخص بودن جزییات و فاقد برنامه و سیاست عملیاتی بودن، فاقد خاصیت نقد‌پذیری است.
بهترین راهکار؛ ارایه زمین
«طرح جامع مسکن تا به حال هفت بار تدوین شده و دو درصد هم موفق نبوده است» این اظهارنظر رییس انجمن انبوه‌سازان مسکن و ساختمان در مورد این طرح است. مجتبی بیگدلی دیدگاه خود به طرح جامع مسکن را در گفت‌وگو با فارس این‌طور توضیح می‌دهد: پیش‌نویس طرح جامع به هیچ دردی نمی‌خورد، چون یک عده کارمند که هنوز سابقه‌یی در ساخت‌وساز ندارند، برای بزرگ‌ترین بخش مولد و مجموعه کارآفرینی کشور می‌خواهند تصمیم‌گیری کنند. وی افزود: متاسفانه تدوین‌کنندگان طرح جامع مسکن نگاه‌های سوسیالیستی و نگاه کارمندسالاری به این طرح دارند در حالی که باید نگاه مدیریت جهادی در تدوین این طرح در سرلوحه قرار بگیرد. بیگدلی بااشاره به اینکه این طرح قبل از شروع شکست خورده است، گفت: اینکه طرح جامع مسکن را روی سایت وزارت راه‌وشهرسازی بگذارند تا نخبگان حوزه مسکن روی آن نظر بدهند هیچ کمکی به بخش مسکن نخواهد کرد. وی همچنین تاکید کرد: این‌گونه برخوردها نشان می‌دهد که وزیر راه‌وشهرسازی یک نگاه از بالا به پایین به کارشناسان دارد چراکه مشکل بزرگ‌ترین صنعت مولد کشور و مجموعه کارآفرینی را نمی‌توان بدین شکل حل کرد.
رییس انجمن انبوه‌سازان مسکن و ساختمان در توضیح راهکار خود درمورد طرح جامع مسکن گفت: نخستین راهکار من ارایه زمین برای ساخت است که متاسفانه با مخالفتی که با طرح مسکن مهر شد عملا ساخت‌وساز تعطیل شده است. وی افزود: ما نمی‌گوییم شهرک‌سازی را باید دولت انجام دهد، اما حداقل اگر یک پروژه 100 واحدی در این دولت به بخش خصوصی واگذار می‌شد، می‌توانستیم بگوییم که دولت ساخت‌وساز را تعطیل نکرده است.
بیگدلی همچنین تاکید کرد: باید سیستمی تهیه شود که موارد و موانعی که پیش‌روی بخش مسکن است برداشته شود. وی گفت: 95درصد ساخت‌وساز کشور دراختیار بخش خصوصی است، بنابراین می‌توان با دادن وام‌های ارزان‌قیمت که 70درصد هزینه ساخت‌وساز را پوشش می‌دهد، ساخت‌وساز را رونق و تولید مسکن را افزایش دهیم. به گفته مجتبی بیگدلی، بالا رفتن هزینه‌های اداری ساخت مسکن و قیمت تمام شده مسکن وضعیت خوبی را برای آینده مسکن نمی‌تواند ایجاد کند.
طرح جامع مسکن را نمی‌توان نقد کرد
این موضوع که طرح جامع مسکن فاقد برنامه عملیاتی یا طرح مشخص است، بنابراین عملا امکان نقد آن وجود ندارد، نظر یکی از کارشناسان حوزه مسکن است. فرهاد بیضایی روز گذشته در گفت‌وگو با تسنیم گفت: گزارش عرضه شده توسط وزارت راه در این رابطه تاریخ نگاری بخش مسکن است، نه طرح جامع مسکن. وی همچنین اظهار کرد: در حال حاضر طرح جامع مسکن فاقد برنامه عملیاتی و سیاست اجرایی است و به همین دلیل نمی‌توان نقد مناسبی درمورد آن داشت. در اصل باید برنامه‌های اجرایی در طرح جامع مشخص شود تا بتوان آن را در معرض نقد و چالش قرار داد. بیضایی بابیان اینکه برنامه ارایه شده توسط وزارت راه‌وشهرسازی درواقع گزارش اقتصاد کلان از طرح جامع مسکن است، تصریح کرد: 70درصد از این گزارش به برنامه‌های دولت‌های گذشته از قبل از انقلاب تاکنون اختصاص دارد. وی افزود: بخش کوچکی از این گزارش به تحلیل فضای اقتصادی کشور پرداخته است که عمده مشکلات هم در تحلیل نادرست از فضای اقتصادی کشور است.
فرهاد بیضایی با تاکید بر اینکه این گزارش تحلیل مناسبی از بازار مسکن ندارد و ساماندهی بازار مسکن در اهداف این طرح قرار نگرفته است، گفت: طرح جامع مسکن ماهیت ضدتولید دارد و مدیران اقتصادی کشور را به‌علت عدم ارزآوری بخش مسکن به عدم حمایت از بخش مسکن ترغیب می‌کند. وی در ادامه افزود: طرح جامع مسکن به هیچ‌وجه نمی‌تواند تقاضای مسکن را پاسخ دهد، به این دلیل که نیاز 12میلیونی مسکن تا افق 1404 را برآورده کرده و گفته شده که تنها 5.8میلیون ازدواج تا افق 1404 انجام خواهد گرفت. وی با بیان اینکه هم‌اکنون بیش از 6میلیون زوج در سن ازدواج در کشور وجود دارد، خاطرنشان کرد: سه‌میلیون زوج نیز از محدوده سن ازدواج عبور کرده‌اند و تا افق 1404 نیز 10میلیون زوج جدید به سن ازدواج می‌رسند. این آمار حاکی از آن است که دولت شناخت صحیحی از تقاضای بازار مسکن ندارد. به گفته بیضایی این طرح سیاست‌های جمعیتی کشور را لحاظ نکرده و در تقابل با سیاست‌های جمعیتی کشور است.
نمایندگان طرح جامع مسکن را ندیده‌اند
رییس کمیسیون عمران مجلس مهم‌ترین انتقاد خود از طرح جامع مسکن دررابطه با تاخیر در ارایه آن توسط وزارت راه‌وشهرسازی به کمیسیون عمران مجلس عنوان می‌کند و می‌گوید: با وجود اینکه قرار بود این طرح اواخر سال گذشته به کمیسیون عمران مجلس ارایه شود، اما هنوز این اتفاق نیفتاده است.
سیدمهدی هاشمی روز گذشته به فارس گفت: هنوز نمایندگان مجلس پیش‌نویس طرح جامع مسکن را ندیده‌اند که بتوانند درمورد آن اظهارنظر کنند. وی دررابطه با درخواست وزیر راه‌وشهرسازی از نخبگان برای اظهارنظر درمورد طرح جامع مسکن افزود: زمانی هست که طرح یا لایحه‌یی به‌صورت رسمی منتشر و اعلام می‌شود که نخبگان یا کارشناسان درمورد آن اظهارنظر کنند، اما ما از اینکه پیش‌نویس طرح جامع مسکن روی سایت وزارت راه‌وشهرسازی قرار گرفته بی‌اطلاع هستیم. نماینده مردم تهران در مجلس افزود: فکر می‌کنم وزارت راه‌وشهرسازی و دولت هنوز به جمع‌بندی و اتفاق‌نظر نرسیده‌اند، بنابراین اگر دولت یا وزارت راه‌وشهرسازی به جمع‌بندی نهایی درخصوص طرح جامع مسکن رسیدند، نمایندگان مجلس هم می‌توانند درخصوص آن اظهارنظر کنند.
هاشمی ادامه داد: موضوعی که می‌توان درخصوص طرح جامع مسکن به آن اشاره کرد، این است که اگر مواردی در طرح مزبور اضافه شده باشد که مغایر با قوانین باشد، طبیعتا باید به‌صورت لایحه به مجلس ارایه و سپس به تصویب مجلس برسد. اما اگر طرح جامع مسکن در چارچوب اختیارات دولت باشد نیاز به ارایه لایحه نیست.
