آمانو: آژانس به مسائل محرمانه احترام میگذارد
گروه ایران
بلافاصله پس از دعوت کنگره امریکا از «آمانو» برای ارایه توضیحات درمورد متن برجام، نمایندگان مجلس ایران هم دست به کار شدند تا دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی را به تهران بکشانند تا در مجلس پاسخگوی سوالات نمایندگان ایرانی شود. بعد از پیگیریهای دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم برای سفر انجام این سفر و بعد از دیدار با رییسجمهور و وزیر خارجه، سرانجام روز گذشته، پای «یوکیا آمانو» به راهروهای بهارستان نیز باز شد تا نمایندگان عضو کمیسیون ویژه بررسی برجام موفق شوند از دیدگاههای مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره برجام آگاهی پیدا کنند. حضوری که بسیاری از تحلیلگران آن را نشانهیی از اعتبار بینالمللی دولت یازدهم ارزیابی میکنند. اما آمانو برای حضور در کمیسیون ویژه «برجام» یک شرط داشت. مدیرکل آژانس پیش از این حضور در این جلسه شرط کرد که جلسه بدون حضور دوربینهای تلویزیونی برگزار شود. شرطی که هنگام دیدار با اعضای کنگره امریکا هم تکرار شده بود. بر این اساس مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز گذشته در راس هیاتی به تهران آمد تا در ملاقات با دولتمردان ایرانی دور جدید مذاکرات فنی و حقوقی، ایران و آژانس را در
عالیترین سطح هدایت کند. بلافاصله پس از حضور آمانو در بهارستان روایت نمایندگان کمیسیون ویژه از جلسه با مدیرکل آژانس روی خروجی خبرگزاریها قرار گرفت، روایتهایی که گاه تفاوتهای چشمگیری نیز با هم داشتند. روحانی در دیدار با آمانو بااشاره به اجرای داوطلبانه پروتکل توسط ایران از آژانس خواست که منصفانه قضاوت کند.
نقش آژانس در اجرای برجام
نخستین مرحله از ملاقاتهای آمانو در تهران را دیدار رییسجمهور و وزیر خارجه کشورمان شکل میداد. رییسجمهور در دیدار با مدیرکل آژانس بااشاره به همکاری گسترده ایران با آژانس، گفت: «همه ما بهدنبال یک هدف جهانی هستیم و آن «استقرار صلح، امنیت و اعتماد ملتها و کشورها به یکدیگر» است.» روحانی وظایف آژانس را مهم و پیچیده در عرصه فنی، حقوقی و سیاسی توصیف و اظهار کرد: «ما علاقهمند هستیم افکار عمومی جهان به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعتماد کنند، زیرا اعتماد به این نهاد مهم به مردم جهان آرامش میدهد. ما بهدنبال خواستهیی بیش از قرارداد پادمان فیمابین ایران و آژانس نیستیم.» رییس شورای عالی امنیت ملی، افزود: «آژانس بینالمللی انرژی اتمی از یک طرف بر فعالیت هستهیی کشورها نظارت میکند تا انحرافی در مسیر برنامههای صلحآمیز آنها ایجاد نشود و از طرف دیگر تلاش میکند تا کشورها از فناوریهای پیشرفته صلحآمیز در عرصه هستهیی بهرهمند شوند. خوشبختانه حقانیت فعالیتهای صلحآمیز هستهیی ایران در طول سالیان گذشته و نظارتها و بازرسیهای سرزده آژانس بینالمللی انرژی اتمی، به اثبات رسیده است.» رییسجمهور بااشاره به مذاکرات
خوب ایران با کشورهای1+5، از همه این کشورها بهخاطر بهکارگیری تمام توان خود در طول دو سال مذاکرات که منجر به یک توافق مهم و تاریخی شد، قدردانی و خاطرنشان کرد: «آژانس بینالمللی انرژی اتمی در اجرای توافق نقش موثری خواهد داشت.»
آژانس بهدنبال همکاری بلندمدت با ایران
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز در این دیدار، رفتوآمد و مذاکرات درخصوص توافق وین و نحوه اجرای برجام را مهم ارزیابی کرد و گفت: «آژانس علاقهمند است تا همه مسائل را در چارچوب گفتوگو و مذاکرات به نتیجه برساند.»
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با ابراز خرسندی از گسترش همکاری میان ایران و آژانس پس از انتخاب روحانی به ریاستجمهوری ایران و انجام توافق برجام و امضای نقشه راه میان ایران و آژانس اظهار داشت: «آژانس بهدنبال شفافسازی در مسائل و اجرای وظایف محوله است که میتواند پایههای خوبی برای همکاری بلندمدت باشد. گزارش کارشناسان آژانس در زمینه پیامدی هر چه سریعتر در چارچوب برجام، پس از توافق با اعضای کشورهای مذاکرهکننده در شورای حکام ارایه شود.»
آزمونی برای دیپلماسی جهانی
قبل از حضور در پاستور برای ملاقات با رییسجمهور، مدیرکل آژانس با وزیر خارجه کشورمان دیدار و گفتوگو کرد. در این مذاکرات دو طرف پیرامون ابعاد و روند اجرایی شدن نقشه راه مورد توافق ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی تبادلنظر کردند. ظریف در این مذاکرات خاطرنشان کرد: «انتظار میرود با پایان مذاکرات پرونده طولانی اتهامات بیاساس درخصوص ابعاد غیرصلحآمیز برنامه هستهیی ایران مختومه شود.» آمانو نیز ضمن توصیف برجام بهعنوان آزمونی برای دیپلماسی جهانی سفر خود به تهران را در مسیر تقویت همکاری فیمابین توصیف کرد. دو طرف در این مذاکرات برخی تحولات متعاقب پایان مذاکرات هستهیی و حصول برجام در صحنه بینالمللی را مرور کردند.
شرط آمانو برای حضور در کمیسیون ویژه برجام
اما پرحاشیهترین بخش از سفر آمانو به تهران، مربوط به حضور وی در کمیسیون ویژه بررسی برجام است که با توجه رسانهها مواجه شد. با نگاهی به صحبتهایی که آمانو در حضور نمایندگان مجلس ایران مطرح کرده، مشخص میشود که مدیرکل آژانس با طرح موضوعاتی که بیشترین دلواپسیها را برای برخی نمایندگان بهوجود آورده، تلاش کرده که از تعهد آژانس برای محرمانه ماندن هر نوع اطلاعاتی از ایران تاکید کند. به گزارش خبرگزاریها، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در کمیسیون ویژه برجام اظهار کرد: «خوشحالم چنین فرصتی دراختیار من قرار گرفت تا در خدمت نمایندگان مجلس ایران باشم. آژانس به مسائل محرمانه احترام میگذارد چراکه آن را جدی تلقی میکند. ما رژیمی برای حفاظت از اطلاعات محرمانه داریم که به آن پایبند هستیم و آن را جدی میدانیم. شخصا استقبال میکنم تا این تعاملات بین ما باشد از سال2009 بنده سمت مدیرکلی را برعهده گرفتهام و اولویت اول خود را حل مساله هستهیی ایران از طریق دیپلماسی قرار دادم چراکه به این روش اعتقاد دارم.» وی افزود: ما با ایران بر سر یک نقشه راه توافق کردیم. این نقشه راه بسیار قدرتمند است و قرار است براساس آن مسایل
باقیمانده ایران و آژانس تا پایان سال جاری میلادی به اتمام برسد. آمانو تاکید کرد: «از 6سال گذشته اکنون بهترین فرصت پیش آمده تا بتوانیم مساله هستهیی ایران را حلوفصل کنیم با همکاری کامل ایران میتوان اعتماد جامعه بینالملل را نسبت به مقاصد صلحآمیز برنامه هستهیی ایران را جلب کرد. ما به اساسنامه توافق پادمانی متعهد هستیم و شخصا به همکاری با ایران درراستای ایجاد اعتماد بینالمللی درخصوص برنامه هستهیی پایبند هستیم.»
زاکانی در حضور آمانو چه گفت؟
علیرضا زاکانی در نشست روز گذشته کمیسیون ویژه برجام با حضور یوکیو آمانو مدیرکل آژانس بینالمللی هستهیی با بیان خوشامدگویی گفت: «تشکر میکنم از وزارت امور خارجه کشور به این جهت که زمینه نشست را فراهم کرد.» رییس کمیسیون ویژه بررسی برجام ضمن بیان اینکه ملت ایران اعتقاد دارند آژانس به وظایف ذاتی خود عمل نکرده است، گفت: «مهمترین پایه همکاری متقابل اعتماد دو جانبه است.» زاکانی با بیان اینکه آژانس برای کسانی که پادمان را قبول کنند، مکلف شده خدماتی را ارایه کند، تاکید کرد: «اما ایران از حداقل خدمات آژانس محروم بود، مصداق این موضوع زمانی رخ داد که بیماران ایران نیاز به رادیو دارو داشتند.» این نماینده عضو جبهه پایداری با یادآوری فاجعه سال1386 در کشور گفت: «درحالی که بیماران ایران نیاز به رادیو دارو داشتند، کشور بلژیک رادیو دارو را قطع کرد، من بهعنوان متخصص پزشک هستهیی میدانم که مدتهای مدیدی 130مرکز هستهیی کشور تعطیل شده بود.»
کمیسیون از تشکیک در اصل مذاکرات بپرهیزد
جدای از نمایندگان عضو کمیسیون برجام، سایر نمایندگان نیز نسبت به نوع برخورد اعضای کمیسیون با توافق هستهیی اعلام نگرانی کردند. نماینده قاینات در مجلس نهم ازجمله نمایندگانی است که از اعضای کمیسیون بررسی برجام میخواهد نسبت به این موضوع نگاه ملی و نه جناحی داشته باشند. جواد هروی میگوید: «رهبر معظم انقلاب همواره از سرداران دیپلماسی با عبارات تحسینبرانگیز یاد و توصیه کردند که بررسیهای هستهیی بهگونهیی انجام شود که منجر به دوقطبی شدن جامعه نشود. انتظار میرود تا کمیسیون برجام هر چه سریعتر نگرشی واقعبینانه و به دور از هر گونه بازتاب جناحی و شائبههای گروهی و استشهاد شخصی و پرهیز از هرگونه جانبداری از طیف خاص با مراجعه به صاحبنظران باتجربه وظیفه خود را بهصورت جدی و سرنوشتساز مشخص کند.» باید دید واکنش برخی نمایندگان تندرو به شرط آمانو برای محرمانه ماندن محتویات جلسه چگونه خواهد بود. گروههایی که طی روزهای اخیر برای به حاشیه کشاندن برجام سخت بیتابی میکنند.