گروه تعاون پریسا هاشمی
با توجه به سیاست‌های ابلاغی اصل 44 و تاکیدات مقام معظم رهبری به بحث اقتصاد مقاومتی در دوران پس از تحریم که تا حدی زیادی به مقوله تولید وابسته است، بخش تعاون می‌تواند نقش موثری در ایجاد و استقرار اقتصاد مقاومتی ایفا کند. از دیگر سو، تعاونی‌های تولیدی از آنجا که تاثیر مستقیمی بر تولید ناخالص ملی دارند، در این میان از جایگاه ویژه‌یی برخوردارند. این در حالی است که در سال‌های اخیر بخش تعاون بیشتر با تعاونی‌های توزیعی و مصرف شناخته شده است و بخش تولید به عنوان نخستین حلقه از زنجیره اقتصاد مقاومتی باید به جایگاه شایسته و بایسته خود دست پیدا کند.
در همین رابطه برای درک وضعیت و جایگاه کنونی تعاونی‌های تولیدی در اقتصاد کشور با البرز محمدی، مدیرکل تعاونی‌های تولیدی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به گفت‌وگو نشستیم.
در رابطه فعالیت و کارکرد تعاونی‌های تولیدی توضیحاتی بفرمایید.
همان‌طور که از نام تعاونی‌های تولیدی پیداست بنگاه‌های تولیدی هستند که مانند سایر بخش‌های تولیدی فعال در بخش خصوصی، متاثر از سیاست‌های اقتصادی کشورهستند. اما حضور فعالان تولیدی در بخش تعاون تا حدودی متفاوت است زیرا همه اعضا از منافع شرکت سهم دارند. یعنی همه کارکنان سهامدارند و به قولی برای خودشان کار می‌کنند. در میان بخش‌های تولیدی صادرات فرش از اهمیت ویژه‌یی برخوردار است و می‌تواند ارزآوری خوبی برای کشور داشته باشد. به ویژه در ایالات متحده امریکا بازار خوبی در انتظار این کالای ایرانی است. یکی از مدیران تعاونی‌های فرش می‌گفت 35 تا 40 درصد بازار فرش دنیا دست امریکاست. این بازار مهمی است که ما آن را از دست دادیم.
اینکه می‌گویند تعاونی‌ها بزرگ‌ترین شبکه توزیع در کشور هستند چه پتانسیلی را برای این بخش به ارمغان آورده است؟
حدود 6هزار تعاونی مصرف از روستاهای کوچک گرفته تا کلان‌شهرهای تهران به صورت زنجیره وار در کشور وجود دارند که شبکه گسترده‌یی را تشکیل داده‌اند. جهت بهره‌برداری از این پتانسیل قرار است با همکاری شهرداری بخشی از فضای عمومی شهر در اختیار تعاونی‌های خرد و کوچک مانند صنایع‌دستی، فرش و... قرار بگیرد که بسیار مورد استقبال تعاونی‌ها و اتحادیه‌ها قرار گرفته است. در واقع می‌توان گفت تعاونی‌ها در زمینه تولید محصولات و کالاهایشان با مشکلی مواجه نیستند و در تمام حوزه‌های کشاورزی، صنایع شیمیایی، فولاد و محصولات غذایی حضوری فعال دارند اما نبود بازار فروش که تعاونی‌ها را با مسائلی روبه‌رو کرده است.
به نظر شما آیا معرفی خوبی از تعاونی‌ها صورت گرفته است؟مردم شناخت جامعی از کارکرد و تنوع حوزه فعالیت آنان دارند؟
در رابطه با فرهنگ‌سازی و ترویج فرهنگ تعاون همچنان جای کار داریم. برای مثال چندی پیش که رادیو گفت‌وگو بودم در برنامه‌یی به مناسبت هفته دولت از نقش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی صحبت می‌کردیم که با انتقاد یکی از نمایندگان مجلس مواجه شدم. او معتقد بود که مردم شناختی ازتعاونی‌های تولیدی ندارند و تنها شناخت‌شان از تعاونی‌ها همان تعاونی‌های مسکن و مصرف است. به همین دلیل بنده هم معتقدم باید تا حدودی دامنه ترویج را گسترش دهیم. به همین منظور هم اموری در دست اقدام داریم. در مجموعه تعاونی‌های تولیدی مونوگرافی از تعاونی‌های این حوزه در حال انجام است. در نظر داریم با تلاش همکارانمان در 12 گرایش خروجی منوگرافی را به صورت 12 کتابچه به چاپ برسانیم تا به عنوان مرجع مورد استفاده قرار بگیرد. در این میان تجارب و روش کار تعاونی‌های موفق را مورد واکاوی قرار داده و در اختیار سایر فعالان این عرصه قرار دهیم.
در رابطه با آتش‌سوزی شناورهای بنادر صیادی که خسارت‌های زیادی به صیادان وارد کرد شما جلسه با سازمان شیلات برای حمایت از آنان برگزار کردید. چه نتیجه‌یی در بر داشت؟
حادثه آتش‌سوزی لنج‌ها را می‌توان جزو حوادث غیرمترقبه قلمداد کرد. در این رابطه یک‌سری بی‌تدبیری‌هایی اتفاق افتاد چرا که لنج‌ها بیمه نبودند. به همین منظور و با تاکید وزیر محترم جلسه‌یی را با مهندس کلانتری، نماینده آن دیار، مدیرکل بنادر کشتیرانی، مدیرکل تعاون استان، معاون اشتغال وزارت و سازمان شیلات برگزار کردیم. در نهایت پیشنهادهایی مطرح کردیم و پیگیر هستیم تا از طریق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با کمک وزارت جهاد کشاورزی به وضعیت آسیب‌دیدگان این حادثه رسیدگی شود. سازمان بنادر و کشتیرانی نیز موضوع بیمه شناورها را رسیدگی می‌کند.
کم آبی به عنوان بزرگ‌ترین مشکل این روزهای بخش کشاورزی مطرح است. از آنجایی که 90 درصد بخش کشاورزی تحت نظارت تعاون فعالیت می‌کند چه تدابیری در این رابطه اندیشیده شده است؟
این موضوعی است که وزارتخانه ما به آن ورود کرده است. تفاهمنامه سه‌جانبه‌یی نیز با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و وزارت جهاد کشاورزی منعقد کرد و در پی آن طرح ملی و اثرگذار گسترش شهرک‌های گلخانه‌یی کلید خورد که دغدغه کم آبی کشاورزان را دارد. با توجه به اینکه یکی از بحران‌ها و چالش‌های جدی در حوزه کشاورزی مدیریت در بحران آب است بنابراین یکی از راه‌هایی که می‌تواند، کمک‌کننده باشد توسعه گلخانه‌های هیدروفونیک است. در نظر داریم این طرح در صد هزار هکتار به‌صورت ملی اجرا شود.
همچنین با شهرک‌های کشاورزی هم در حال انعقاد یک تفاهمنامه هستیم تا لیست شهرک‌هایی که می‌توانند در حوزه تعاون واگذار کنند در اختیار ما قرار بگیرد. این موضوع به عنوان یکی از راهبردهای اساسی و جدی در بخش کشاورزی مطرح است. آنگونه که مدیرعامل شرکت شهرک‌های کشاورزی اعلام کردند 90 شهرک آماده واگذاری هستند که میانگین هر یک در حدود 40 هکتار است. از سوی دیگر صندوق توسعه ملی تسهیلات مناسبی در اختیار دارد که می‌توان با همین پشتوانه در حوزه حفظ ذخایر دریایی گام‌های مهمی برداشت. در رابطه با افرادی که مایل هستند تا در زمینه برکه‌های پرورش ماهی سرمایه‌گذاری کنند باید بگویم سازمان شیلات هم آمادگی کامل دارد تا برکه‌های مناسب را در اختیار شرکت‌های تعاونی یا علاقه‌مندان به این بخش بگذارد.
