ترجمه: تعادل
با توافق صورت گرفته در وین، انتظارها از تبدیل‌شدن بازار ایران به یک بازار شگفت‌انگیز و پرسود افزایش یافته و سرمایه‌گذاران به‌دنبال سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی هستند؛ اما آنچه در این میان حائز اهمیت است، فراهم‌کردن شرایط آسان برای ورود سرمایه‌های خارجی است. بنابراین اگر شرایط به‌گونه‌یی تسهیل شود که سرمایه‌های خارجی بتوانند آسان‌تر و با استفاده از قوانین مطمئن‌تر وارد کشور شوند، حوزه نفت و گاز به‌دلیل سرشناسی ایران در این بخش می‌تواند به سرعت توسعه یابد تا پیش از تحریم‌های بین‌المللی، بسیاری از شرکت‌های بزرگ و صاحبنام خارجی در پروژه‌های نفتی ایران حضور فعالی داشتند اما با اجرای تحریم‌ها، پروژه‌های نفتی کاهش پیدا کرد. هم‌اکنون با اعلام خبر توافق، بسیاری از سرمایه‌گذاران مطرح برای بازگشت دوباره به ایران ابراز تمایل کردند؛ اما بخش عظیمی از این پروژه‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی است که لازم است دولت در این زمینه پویاتر عمل کند.
توافق هسته‌یی بین ایران و 1+5نقطه عطف روابط تاریخی این کشورها بود. این‌بار باید دید احزاب ایالات متحده در اجرای تعهدات خود چقدر پایبند هستند. براساس آمارهای اوپک قبل از تقویت تحریم در سال 2012، ایران بیش از 2.5میلیون بشکه نفت (حدود 10.6درصد از کل صادرات اوپک) در روز را صادر می‌کرد. در سال 2014، این میزان به‌نصف رسید (1.3میلیون بشکه در روز)، با رسیدن قیمت هربشکه نفت خام به 45دلار و تولید اوپک در یک دوره 3ساله، با این حال باید متوجه شویم صادرات نفت ایران در سال 2012چه تاثیری بر بازار بین‌المللی داشت.
به گزارش اکونومیست، در شرایط برابر افزایش صادرات یک میلیون بشکه در روز می‌تواند قیمت‌ها را تا 10دلار در هر بشکه کاهش دهد، براساس گزارش‌های اخیر بانک جهانی، هرچند برخی تحلیلگران معتقدند بخشی از این کاهش قیمت درحال حاضر توسط بازارهای درونی پس از معامله و انتظارات از لغو تحریم هسته‌یی پیش‌آمده است. در هر صورت، پگ مکی تحلیلگر ارشد بازار نفت در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دراین رابطه معتقد است: «درخصوص بازار حال حاضر پیش‌بینی می‌شود ازطریق عرضه بیش‌از حد نیاز اوپک از سال 2016، بازهم قیمت درحدود سطح جولای 2015باقی بماند.» بنابراین یک افزایش سریع در صادرات ایران، نه‌تنها نمی‌تواند به میزان هزینه‌های بالای شمال امریکا یا دریای شمال برسد بلکه ایران را عضو همکار اوپک نیز بکند. اما آیا ایران قادر خواهد بود در کوتاه‌مدت حجم تولیدات خود را افزایش دهد. از یک طرف، بااشاره به آژانس بین‌المللی انرژی، برخی از تحلیلگران براین باورند که ایران طی چندماه تولید خود را 800-600هزار میلیون بشکه نفت افزایش داد که بخشی از آن به‌دلیل کاهش در تولیدات قبل بوده است. برهمین اساس به‌گفته وزیر نفت ایران، تولید نفت ایران می‌تواند بعد از رفع
تحریم‌ها نیم میلیون بشکه در روز و در نهایت یک میلیون بشکه در روز افزایش داشته باشد.
سودهای ناپایدار سرمایه‌گذاری خارجی
با وجود انتظار برخی فعالان اقتصادی مبنی بر ورود گسترده سرمایه‌گذاران خارجی به کشور پس از لغو تحریم‌ها کارشناسان بانک جهانی معتقدند با اجرایی‌شدن برنامه جامع اقدام مشترک و لغو تحریم‌ها سیل سرمایه‌های خارجی به ایران راه نخواهد افتاد. براساس پیش‌بینی بانک جهانی کل سرمایه‌گذاری خارجی که در سال آینده وارد ایران می‌شود بیش از 3.2میلیارد دلار نخواهد بود و پیش‌بینی شده ایران در سال 2016 بالغ بر 3 تا 3.2 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب کند؛ این رقم اگرچه دوبرابر سال قبل از آن خواهد بود اما بسیار کمتر از رکود بیش از 9میلیارد دلاری جذب سرمایه‌گذاری خارجی در سال 2003 است.
همچنین میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی در اقتصاد ایران برای سال 2017 نیز 3 تا 3.2 میلیارد دلار پیش‌بینی شده است. از سوی دیگر براساس نتایج منتشر شده از اکونومیست، بخش نفت و گاز ایران نیاز مبرم به سرمایه خصوصی دارد. در سال 2012تحریم‌ها تاثیر منفی زیادی بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشتند، درحالی که طبق گزارش بانک جهانی سرمایه‌گذاری ایران هم‌اکنون به 1.75بیلیون دلار رسیده، اما همچنان زیر قیمت سال 2003با 6.2بیلیون دلار است و به گفته دولت ایران، نیاز سالانه به 26تا 29بیلیون دلار سرمایه‌گذاری داریم. برای پرداختن به این کمبود سرمایه‌گذاری، دولت ایران اعلام کرده نمی‌توان به مدل «بیع متقابل» برای قراردادهای نفت و گاز اعتماد کرد، زیرا بسیاری از سرمایه‌گذاران به عنوان سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت به آن نگاه کرده و به‌نظر می‌رسد به‌اندازه کافی سودآور نباشد و آنها تحت یک قرارداد بیع متقابل که یک شرکت خارجی به عنوان پیمانکار پرداخت می‌کند، از درآمد حاصل از تولید نفت به عنوان نتیجه خدمات خود به دست نمی‌آورند.
هم‌اکنون نیازی به گفتن نیست، درحالی که پتانسیل ایران در بخش نفت و گاز بالاست و بدون‌شک ایران در مکان قابل‌توجهی، حتی بیش‌از آینده در بخش نفت و گاز باقی می‌ماند. برای مثال ایالات متحده و ایران، هر دو انتخابات مهمی را در سال 2016در پیش دارند (ریاست‌جمهوری و پارلمانی) که نتایج آن می‌تواند در روابط بین دو کشور تاثیرگذار باشد. به‌طور مشابه کشورهای غربی سرمایه‌گذاری شرکت‌های بین‌المللی نفت در انطباق با توافق هسته‌یی و لغو تحریم‌ها را نکته مهم این روابط می‌دانند. آن چیزی که اینجا شفاف است، لغو تحریم‌ها در بخش نفت و گاز است که می‌تواند نیازهای اقتصادی ایران را تاحد زیادی بهبود بخشد. این بخش حدود 16درصد از سهم تولید ناخالص داخلی و 70درصد از کل درآمد صادرات را در سال 2012داشته است. همچنین در ارائه رشته‌های بین‌المللی رتبه چهارم جهان و دومین کشور دارای ذخایر نفت و گاز است. افزایش رقابت در این بازار و سرمایه‌گذاری‌های حاصل از آن می‌تواند در کوتاه‌مدت سود زیادی را ایجاد کند اما در بلندمدت این سودها پایدار نیست.
