سوییسیها در پی توافق هستهای خواهان بازگشت به بازارهای ایران هستند
گروه اقتصاد کلان مهشید خیزان
بعد از 12سال انزوای اقتصادی ایران از عمده بازارهای جهانی و به دنبال رسیدن به توافق جامع با کشورهای جهان، دوباره چشم اقتصادهای برتر دنیا به روی ایران گشوده شد و هم اکنون اتاقهای اقتصادی ایران مملو از هیاتهای تجاری از سراسر جهان به ویژه اروپاییان شده است. سوییس اینفو در گزارشی درباره تجارت ایران بعد از لغو تحریمها در میان کشورهای اروپایی، کشور سوییس را یکی از کشورهای مشتاق حضور در ایران و ایجاد کسب وکار عنوان کرده و نوشته است: «سوییس یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان است با اینکه این کشور عضو اتحادیه اروپا نبوده ولی عضو انجمن تجارت آزاد اروپا (EFTA) است. بانکداری در سوییس یکی از مهمترین بخشهای این کشور محسوب میشود همچنین شرکتهای بیمه نیز سهم زیادی در اقتصاد سوییس دارند. دیگر بخش مهم اقتصادی این کشور صنعت توریسم است. به دنبال برداشته شدن تحریمهای سوییس علیه ایران و بازگشت آنها به کشور، امید است سرعت رشد اقتصادی ایران به آهنگ رشد اقتصادی جهان میل کند».
شرکتهای سوییسی به دنبال توافق هستهیی، مشتاق تجارت با ایران هستند و معتقدند سودهای بالقوهیی که در این تجارت حاصل میشود بیشتر از خطرات و ریسکهای موجود است. به عقیده برخی کارشناسان، ایران بازار آسانی برای تجارت نیست اما با دارا بودن ذخایر نفت وگاز و بازار سهام به خوبی توسعه یافته است و با جمعیت تقریبا برابر کشور آلمان، چشمانداز جذابی را برای ورود سرمایهگذاران خارجی به ویژه اروپاییها ایجاد کرده است. برخی کارشناسان معتقدند شرکتهای فناوری هایتک سوییسی در بخشهای خدمات، صنعت و کشاورزی میتوانند با حرکتی صعودی پیش بروند. دولت سوییس تخمین زده که صادراتش به ایران چیزی که حدود 630میلیون دلار در سال 2014 بود، میتواند به دو یا سه برابر در طول یک دهه برسد. هر چند که هنوز هم تنها حدود یک درصد از میزان صادرات سوییس مقدر است اما در طولانیمدت در بازار داخلی تقریبا 80میلیون نفری (10برابر جمعیت سوییس) ممکن میشود. در عین حال آنها به دنبال فرصتهای تجاری مختلف در کشورهای مختلف به ویژه ایران شدهاند و با عنوان یک بازار نوظهور درحال مذاکره با شرکای تجاری خود در ایران هستند.
انعقاد 3 پیمان بین ایران و سوییس
به گزارش سوییس اینفو و براساس اعلام دبیرخانه دولت سوییس در امور اقتصادی یا SECO، اقتصاد ایران تمرکز 45درصدی در بخش خدمات، 44.5درصد در صنعت و 10.5درصد در کشاورزی دارد. سرمایهگذاری مستقیم سوییس در ایران به طور قابل توجهی در چند سال گذشته افزایش یافته و سه پیمان اقتصادی این دو کشور درحال حاضر برای حمایت از سرمایهگذاری، مالیات مضاعف و حمل و نقل منعقد شده است. سونجا هورلیمان، رییس بخش خاورمیانه و آقریقا SECO معتقد است اکنون زمان خوبی برای مطالعه بازار ایران و ایجاد رابطه با شرکای تجاری است. این انجمن که توسط سازمان جهانی سوییس سازماندهی شده به توسعه تواناییهای بالقوه جدید برای کسب وکار بینالمللی کمک میکند که توانسته حدود 350 رهبر کسب وکار را در زوریخ در هفته گذشته به خود جلب کند. صادرات ایران به سوییس در سال گذشته به حدود 30میلیون دلار رسید اما جمهوری اسلامی ایران 11درصد از ذخایر نفت و 15درصد از گاز ثابت جهان را در اختیار دارد که به اندازه کافی برای تغییر اتکای سوییس شمالی و نفت خام غرب آفریقا و هلند، روسیه، نروژ، آلمان و گاز الجزایر کفایت میکند.
تجارتهای پرسود با ایران
هماکنون ایران درحال تبدیل شدن به محیطی چالشی برای تجارت است اما به گفته بارتلمی هلگ بنیانگذار بیوتکنولوژی سوییس، این محیط چالشی با سرعت موشک حرکت نمیکند ولی در کل محیط هیجانانگیزی را برای تجار جهان به وجود آورده است؛ همچنین ایران دارای بازار سهام شگفتآوری است که به خوبی توسعه یافته و در آن بیش از 500 شرکت تجاری فعالیت میکنند. دیگر کارشناسان، غلامرضا رفیعی یک وکیل در ایران معتقد است، شرکتهای سوییسی روزانه درخواستهایی درخصوص اطلاعات بازارها میفرستند. بزرگترین فرصت در کشور ایران در حوزههای صنعت غذایی، بهداشتی، دارویی، لوازم آرایشی بهداشتی، بیمه، بانکداری و هوانوردی وجود دارد.
شریف نظاممافی، نایبرییس اتاق بازرگانی ایران و سوییس ایران را به عنوان «پیوند دهنده جوامع بینالمللی میخواند» اما هشدار میدهد که این کشور هنوز هم دارای «نرخ باور نکردنی» از فساد با توجه به بوروکراسی گسترده است. علی امیری، کارآفرین و بنیانگذار مدیریت دارایی در شرکت ACL، تجار سوییسی را به ریسککردن در بازارهای ایران با وجود خطرات احتمالی دعوت میکند و ایران را به پارکی برای قدم زدن و کسب تجربه تشبیه میکند. به عنوان مثال ایران دارای 55 میلیون مشترک تلفن همراه چیزی حدود اندازه کشور فرانسه یا انگلیس است؛ درحالی که میزان تولید ناخالص داخلی ایران حدود اندازه کشور سوییس است و نیروی کار مشابه فرانسه با هزینههای نیروی کار ارزانقیمت همانند کشور ویتنام است.
روزنه امید در 3 ماهه اول 2016
نتیجه مذاکرات هستهیی موفقیتآمیز بین ایران، امریکا و دیگر قدرتهای بزرگ نشان داد، سوییس نیز از منافع ایالاتمتحده در ایران طی 35 سال گذشته از زمان قطع رابطه رسمی دو کشور دور بوده است. البته به نظر میرسد ایران هنوز هم به امریکا به چشم یک کشور تروریست نگاه میکند و یقینا به زودی تغییر نخواهند کرد اما از نظر اقتصادی، کشور ایران درحال حاضر کاملا به یک بازار توسعه یافته نزدیک شده است. اگر دستاوردهای مصوب نهایی معامله هستهیی ایران و ایالت متحده را نیز به آن اضافه کنیم، میتوان مدعی شد احتمالا در سه ماهه اول سال 2016 اثر خود را بر اقتصاد بگذارد.
بازگشت ایران به عنوان قدرت منطقهای
این قرارداد جدید به دنبال جلوگیری از برنامه هستهیی ایران در ازای رفع تحریمهای سازمان ملل متحد توسط ایالات متحده و اتحادیه اروپا اعمال شده که در سالهای اخیر به طور جدی مانع توسعه اقتصادی ایران شده بود. به نظر میرسد باراک اوباما، رییسجمهور امریکا نیاز به رای اطمینان از سوی کنگره امریکا برای جلوگیری از مخالفت با قطعنامه حاصله دارد که برای رای مورد نظر باید تا آخر ماه سپتامبر منتظر بماند. جان کری، وزیر امورخارجه امریکا روز چهارشنبه در سخنرانی فیلادلفیا اشاره کرد که بیشتر پولهای بلوکه شده ایران بعد از رفع تحریمها پس داده خواهد شد که به مراتب بیشتر از نیازهای برآورده شده اقتصادی ایران است. ایران دارای زیرساختهای ناکارآمد در بخش انرژی است، همچنین در بخش کشاورزی در خصوص سرمایهگذاری برای گرسنگان، تعهدات بازنشستگی عظیم، ذخایر قابل توجهی را به پروژههای خارجی اختصاص داده است و جمعیت غیرنظامی ایران منتظر لغو تحریمها و بهبود وضعیت اقتصادی خود هستند.
درست یا غلط، نکته مهم اینجاست که این توافق آنچه را برای ایران قادر میسازد، اهمیت خاصی ندارد، آنچه مهم است چیزی است که ایران را از اجرای آن دور میکند و آن ساخت سلاح هستهیی است؛ اما با این وجود حتی اگر این قطعنامه در کنگره امریکا تصویب نشود، معاملات تجاری ایران با کشورهای انگلیس، چین، فرانسه، روسیه و ایالات متحده امریکا به اضافه آلمان قطع نخواهد شد. شورای امنیت به اتفاق آرا، توافق هستهیی در ماه جولای تحت عنوان یک قطعنامه برای رفع تحریمهای بینالمللی را انجام دادند که مقرر شده پس از 90 روز تحریمهای اقتصادی ایران ترمیم یابد. فیلیپ ولتی، دیپلمات سابق سوییسی که به عنوان سفیر ایران و هند خدمت کرده است، پیشبینی یک تغییر عمده در قدرتهای منطقهیی را دارد. هنگامی که تحریمها برداشته شود، این طیف بالقوه اقتصاد و جامعه ایران از بند آزاد میشوند اما این به معنای صلح یا جنگ در منطقه نیست بلکه ایران میتواند به عنوان قدرت مسلط منطقهیی دوباره به صحنه بازگردد. همچنین ایران به یک اقتصاد صنعتی قویتر تبدیل میشود و به عنوان یک بازار قوی به جهان بازگشته و ظرفیتهای خود را برای ثبات افزایش خواهد داد.