واگذاری سهام به بخش خصوصی بهمعنی فروش و تاراج اموال دولتی نیست که بخواهند به اموال دولتی چوب حراج بزنند. بلکه بحث واگذاری به بخشی است که بتواند بهترین استفاده را از ظرفیتهای این صنعت بکند و آن را مورد بهرهبرداری قرار دهد
خصوصیسازی صنعت خودرو، یکی از بحثبرانگیزترین مباحث در حوزه این صنعت است. مدیران و صاحبنظران این صنعت معتقدند که خودروسازی در ایران باید هرچهسریعتر خصوصی شود. اما این کار عملا ممکن نیست. حتی اگر این صنعت بهسرعت خصوصی شود، نمیتوان آن را برگ برنده صنعت خودرو دانست.
صنعتی که تقریبا 40سال از حمایتهای دولتی برخوردار بوده است، نمیتواند ناگهان بهتنهایی تصمیم بگیرد و روی پای خود بایستد.
با نگاهی اجمالی به صنایع خصوصی ایران درمییابیم که خصوصیسازی تنها در ظاهر امر اتفاق میافتد و پشتپرده تمام صنایع و شرکتهای خصوصی، حکومت است که تصمیمگیرنده نهایی است.
برخی معتقدند خصوصیسازی این صنعت با تبعات منفی روبهروست. چراکه ممکن است خودروسازان برای رسیدن به سود بیشتر در مدتزمان کوتاهتر به سوی مونتاژکاری پیش بروند. البته بسیاری هم اعتقاد دارند که خصوصیسازی راهی است برای انحصارزدایی از صنعت خودرو. البته کارشناسان و صاحبنظران در این صنعت با قطع ناگهانی حمایتهای دولت از صنعت خودرو نیز مخالف هستند. آنها میگویند: خصوصیسازی باید بهتدریج صورت بگیرد.
یک کارشناس خودرویی با اشاره به اینکه خصوصیسازی صنعت خودرو قطعا به بهرهوری این صنعت کمک خواهد کرد، گفت: این موضوع باید سالها پیش صورت میگرفت. طبق اصول قانون اساسی و فرمایشات مقاممعظمرهبری مبنی بر حرکت بهسوی خصوصیسازی صنایع، خصوصیسازی صنعت خودرو نیز باید چند سال پیش اتفاق میافتاد.
طالبی اظهار داشت: مشکلات اقتصادی بهوجودآمده در کشور مانع از تحقق این امر شده است. حتی صنایعی که خصوصی هستند نیز تحت تاثیر مشکلات دولتی قرار گرفتهاند.
وی با اشاره به اینکه خصوصیسازی در صنعت خودرو بسیاری از مشکلات کنونی را برطرف میکند، تصریح کرد: خصوصیسازی صنعت خودرو موجب افزایش بهرهوری میشود. همچنین میتوانیم از تکنولوژیهای روز دنیا استفاده کنیم و هزینههای سربار را نیز تا حد امکان کم کنیم. البته کاهش هزینهها و افزایش کیفیت نیز میتواند از مزایای خصوصیسازی صنعت خودرو باشد.
وی افزود: برای اینکه این امر محقق شود باید بهطور تدریجی خصوصیسازی کنیم. اینکه حمایت دولت را بهطور کامل و ناگهانی از این صنعت برداریم کار اشتباهی است. زیرا صنعتی که چند دهه از حمایتهای دولت برخوردار بوده است را نمیتوان یکشبه به حال خود رها کرد.
این کارشناس و عضو هیاتعلمی دانشگاه علموصنعت ضمن بیان اینکه درحالحاضر صنعت خودرو، صنعتی غیررقابتی است اظهار داشت: برای اینکه خصوصیسازی با موفقیت انجام شود، باید ابتدا سهام شرکتهای خودروساز را در بازار بورس به سرمایهگذاران واقعی واگذار کنند. همچنین دولت، تصمیمات اصلی در این صنعت را رفتهرفته به خود شرکتها واگذار کند.
طالبی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه مهمترین گام در خصوصیسازی صنعت خودرو چیست ؟ گفت: تمام خودروسازان بزرگ دنیا، همواره از قطعهسازان بزرگ با فناوری روز دنیا مواجه هستند. قطعهسازانی که میتوانند بهصورت بینالمللی با سایر کشورها وارد تعامل و رقابت شوند. صنعت خودرو ایران نیز باید از قطعهسازانی رقابتی برخوردار باشد که بدین وسیله بتوانند با قیمتهای ارزانتر، قطعات را به خودروسازان واگذار کند.
در این خصوص یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به عملکرد نامناسب صنعت خودرو طی چند سال اخیر اظهار داشت: متاسفانه صنعت خودرو تابع مقرراتی است که باعث ناکارآمدی این صنعت شده و در تولید و اشتغال تاثیر منفی گذاشته است.
ابراهیم نکو در گفتوگو با «تعادل» تصریح کرد: با شیوه مدیریتی پیشین نمیتوان این صنعت را از این وضعیت نابسامان نجات داد. لذا تنها راه برونرفت از شرایط کنونی را میتوان خصوصیسازی این صنعت دانست.
وی معضلات بهوجودآمده در صنعت خودروسازی را ناشی از عدم حضور بخش خصوصی در این صنعت دانست و گفت: مادامیکه بخش خصوصی وارد یک صنعت نشود، این مشکلات بهوجود میآید و شاهد رقابتی که بهواسطه حضور بخش خصوصی در صنعت ایجاد میشود نیز نخواهیم بود.
این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در ادامه افزود: برای اینکه صنعت خودروسازی ایران در دنیا مطرح شود، باید بخش خصوصی وارد این صنعت شود تا بهواسطه امکاناتی که در این بخش وجود دارد بتواند ارتقا یابد.
به گفته وی، خصوصیسازی به این معنی نیست که این صنعت مورد انتقاد قرار نگیرد بلکه باید در مورد اقداماتش بازخواست شود. درواقع این کار هم بهنفع صنعت است و هم بهنفع مردم.
این نماینده مجلس شورای اسلامی نیز با ورود تدریجی بخش خصوصی به صنعت خودرو موافق بوده و اظهار داشت: نباید یکباره حمایتهای دولتی را از صنعت خودرو دریغ کنیم. بخش خصوصی باید با سازوکارهای خودش، در قسمتهایی که نیازمند پویایی است فعالیتش را آغاز کند.
به عقیده وی هنگامی که صنعتی در کشور دولتی شود، شاید در کوتاهمدت بازخورد خوبی داشته باشد اما قطعا در بلندمدت آن صنعت را انحصاری میکند.
نکو افزود: با خصوصیسازی صنعت خودرو، قیمتها واقعیتر میشود و رضایتمندی مشتریان نیز از این صنعت افزایش خواهد یافت.
وی در ادامه از تغییر نگرش مدیریت و دستاندرکاران صنعت بهعنوان نخستین گام بهسوی بخش خصوصی یاد کرد و گفت: مادامیکه نگرش مدیران صنعتی تغییر نکند، خصوصیسازی نیز صورت نخواهد گرفت. البته نقش رسانهها را در بیان مزایای خصوصیسازی نمیشود نادیده گرفت.
البته باید به این نکته نیز توجه داشت که واگذاری سهام به بخش خصوصی بهمعنی فروش و تاراج اموال دولتی نیست که بخواهند به اموال دولتی چوب حراج بزنند. بلکه بحث واگذاری به بخشی است که بتواند بهترین استفاده را از ظرفیتهای این صنعت بکند و آن را مورد بهرهبرداری قرار دهد.