روز شنبه، سالن کنفرانس اتاق تعاون، با حضور مقامات بلندپایه این سازمان میزبان نشست خبری نخستین نمایشگاه توانمندی‌های بخش تعاون بود که قرار است از 16 تا 19شهریور ماه سال‌جاری در شبستان مصلای بزرگ تهران برگزار شود. در این نشست که با حضور ماشاءالله عظیمی دبیرکل اتاق تعاون، پیمان باباخانلو مدیر توسعه تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی همچنین یحیی عابدی نماینده شرکت برگزارکننده نمایشگاه برگزار شد، نخست باباخانلو به ارائه توضیحاتی پیرامون این نمایشگاه پرداخت. وی برگزاری این نمایشگاه را در دوره جدید ریاست اتاق تعاون، درراستای شعار همدلی و همزبانی دولت و ملت دانست و افزود: «این نمایشگاه درراستای سه راهبرد توسعه بخش تعاون برگزار می‌شود.» باباخانلو بااشاره به راهبرد ترویج تعاون، این نمایشگاه را سازوکاری برای تبلیغ و الگوسازی در زمینه تعاون عنوان کرد. وی بااشاره به تعاملات شبکه‌یی به‌عنوان راهبرد دوم، این نمایشگاه را تلاشی برای شبکه‌سازی در بخش تعاون و ایجاد رابطه و آشنایی میان تعاونی‌ها در بخش‌های مختلف دانست. باباخانلو در ادامه افزود: «راهبرد سوم، توسعه بازار و برندسازی است که با حمایت از برگزاری نمایشگاه‌های
داخلی و خارجی صورت می‌پذیرد.»
مدیر تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در ادامه سخنان خود به تشریح مشخصات و وی‍ژگی‌های این نمایشگاه پرداخت و بیان داشت: «مساحت درنظر گرفته شده برای این نمایشگاه 15هزار متر مربع و حدود هزار غرفه است.» وی ازجمله اقدامات صورت گرفته برای برگزاری هر چه بهتر این نمایشگاه را دعوت از کشورهای خارجی مانند لبنان، ترکیه، عراق و زیمبابوه همچنین دعوت از مقامات کشوری، سفرای خارجی و مهمانان بین‌المللی مانند مقامات انجمن بین‌المللی تعاون (ICA) و سازمان جهانی کار (ILO) اشاره کرد. باباخانلو در ادامه عنوان کرد: «برای هر کشور خارجی شرکت‌کننده 5غرفه سهمیه رایگان درنظر گرفته شده اما برای بخش داخلی یعنی استان‌های کشور سهمیه خاصی وجود ندارد و سهمیه‌بندی براساس استان‌ها انجام می‌شود.» وی شرکت در این نمایشگاه را برای عموم آزاد اعلام کرد و هدف از برگزاری آن را عرضه کالاها و توانمندی‌های بخش تعاون و عقد قرارداد، عنوان کرد.
در ادامه این نشست ماشاءالله عظیمی، بااشاره به موفقیت‌آمیز بودن نمایشگاهی که از توانمندی‌های بخش تعاون ایران همزمان با سفر وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به زیمبابوه در این کشور برگزار شده، عنوان کرد: «یکی از ابزارهای بازاریابی سنتی و نوین برگزاری نمایشگاه‌ها و عرضه توانمندی‌ها و کالاست که از قدیم‌الایام مرسوم بوده است.» وی در ادامه افزود: «طی چهار، پنج سال گذشته تولید ناخالص ملی بخش تعاون در اقتصاد جهانی
بیش از 100درصد افزایش داشته است. شاید 150سال پیش که انجمن بین‌المللی تعاون (ICA) کار خود را با عضویت چند کشور معدود آغاز کرد، کمتر کسی فکر می‌کرد که امروز صد کشور با خاستگاه تعاون در این نهاد عضویت رسمی داشته باشند. در سال2015 میلادی 2200میلیارد دلار از گردش مالی اقتصاد جهانی متعلق به بخش تعاون بوده است.» وی تصویب قطعنامه‌یی ازسوی اعضای سازمان ملل در سال1994 مبنی بر تبدیل شدن تعاون به بخشی جدایی‌ناپذیر از توسعه اقتصاد جهان را نقطه عطفی برای این بخش دانست و عنوان کرد: «پرداختن به جنبه‌های اجتماعی، اقتصاد و شریک کردن مردم در اقتصاد در کشورهایی که دارای اقتصاد سرمایه‌داری هستند نیز در حال توسعه است و حتی کشورهای غربی هم به این مقوله توجه ویژه‌یی دارند. توجه ما به اقتصاد جمعی از اعتقادات و باورهای‌مان نشأت می‌گیرد و خانواده که نخستین نهاد همیاری و تعاون است، در جامعه از کرامت و جایگاه بالایی برخوردار است.»
دبیرکل اتاق تعاون بااشاره به توانمندی‌های بسیار اما پراکنده بخش تعاون در کشور اظهار داشت: «آن چیزی که می‌تواند این توانمندی‌های پراکنده را منسجم کند، یک نمایشگاه بزرگ است که می‌تواند پیام‌های گوناگونی دربر داشته باشد.» وی یکی از اصول هفتگانه تعاون را مراودات بخش تعاون با یکدیگر عنوان کرد و افزود: «نمایشگاه این امکان را فراهم می‌کند تا تعاونی‌هایی که از اقصا نقاط کشور در آن شرکت می‌کنند، از توانمندی‌های یکدیگر برای انجام طرح‌ها و پروژه‌های مشترک مطلع شوند.» عظیمی آشنایی سایر بخش‌ها با قابلیت‌ها و توانمندی‌های بخش تعاون را از دیگر اهداف برگزاری این نمایشگاه دانست و افزود: «ستاد برگزاری نمایشگاه تلاش‌های زیادی انجام داده تا از دیپلمات‌های اقتصادی و شرکت‌های مستقر سایر کشورها به‌منظور آشنایی با ظرفیت‌های تولیدی و خدماتی بخش تعاون ایران برای بازدید از این نمایشگاه دعوت به‌عمل آورد تا یا بتوانیم سفارش تولید داشته باشیم یا اینکه از نظرات و پیشنهادات آنها در جهت توسعه این بخش بهره بگیریم.»
عظیمی در ادامه با اشاره به 15 هزار متر مربع فضای نمایشگاهی عنوان کرد: «برای هر شرکت‌کننده حدود 12 متر فضا در نظر گرفته شده است و پیش‌بینی می‌شود که بین 700 تا 1000 شخصیت حقوقی تعاونی یا تامین‌کنندگان ایرانی کالاهای مورداستفاده تعاونی‌ها در این نمایشگاه شرکت کنند.» وی با اشاره به بحث تعاملات برون‌بخشی عنوان کرد: «اگر ما بخش توزیع فعال داریم، از تولیدات تعاونی بهره بگیریم یا اگر بخش خصوصی فعال در تولید داریم، بتوانیم از دستاوردهای این بخش در شبکه‌های تعاونی استفاده کنیم.» دبیرکل اتاق تعاون در ادامه با اشاره به بحث تامین جهیزیه برای زوج‌های جوان اعلام کرد: «در قانون بودجه در نظر گرفته شده که به‌جای تامین پول، کالای تعاونی تامین شود.» عظیمی در ادامه سخنان خود با اشاره به اهمیت و نقش سندیکاها و اتحادیه‌ها در اقتصادهای نوظهور و حتی توسعه‌یافته، ابراز داشت: «در حال حاضر بیش از 54 اتحادیه تخصصی در کشور داریم که این مساله قدرت چانه‌زنی بالایی به آنها برای تامین کالاها یا مواد اولیه با قیمت‌های پایین‌تر و شرایط بهتر می‌دهد.» عظیمی با اشاره به اهمیت اتحادیه‌های سراسری تخصصی و اتاق‌های تعاون در استان‌ها در ادامه
افزود: «این قدرت بخش تعاون است که بیش از 30میلیون عضو دارد و این نمایشگاه یکی از کارکردهای سال همدلی و همزبانی دولت و ملت است.»
یحیی عابدی که به نمایندگی از شرکت برگزارکننده این نمایشگاه در این نشست حضور داشت، در پاسخ به این پرسش که چه میزان فضای باز برای این نمایشگاه درنظر گرفته شده، عنوان کرد: «در مجموع بیشتر فضای نمایشگاهی ما متعلق به شبستان است هرچند به‌صورت پراکنده فضاهای بازی را به نمایشگاه اختصاص دهیم.» وی در ادامه افزود: «تاکنون حدود یک‌سوم نمایشگاهی ما تقریبا پر و جانمایی شده است. البته تعداد ثبت‌نام اولیه بیش از این است. پیش‌بینی ما این است که کل 15هزار متر حداقل پر خواهد شد و باتوجه به اینکه رزرو هم داشتیم و ثبت‌نام تعاونی‌های شهرستان‌های مختلف انجام شده است، تاکنون تقریبا چیزی که قطعی شده یک‌سوم نمایشگاه پر خواهد شد.»
آیا شرکت‌های خارج از ایران هم در این نمایشگاه ثبت‌نام کرده‌اند؟ یکی از دیگر سوالاتی که پرسیده می‌شود و عابدی در جواب گفت: «به دلیل آنکه از طریق وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هماهنگی و مکاتبات این نمایشگاه انجام می‌شود، هنوز چگونگی حضور خارجی‌ها در نمایشگاه مشخص نیست. متعاقبا در این مورد خبررسانی خواهیم کرد.»
با توجه به اینکه نمایشگاه فرش هم در همان تاریخ برگزار می‌شود، به نظر می‌رسد که برگزاری دو نمایشگاه در یک مقطع زمانی نزدیک به هم مشکل‌ساز خواهد شد، عظیمی در این مورد گفت: «در آن زمان نمایشگاه فرش برگزار خواهد شد. نمایشگاه فرش مختص بخش تعاون نیست. فرش یکی از رشته‌های 150گانه بخش اقتصادی تعاون است. احتمالا تولیدکنندگان فرش درحد 10درصد کل نمایشگاه را اشغال کنند، بنابراین با هم منافاتی نخواهد داشت. ضمن آنکه جذابیت فرش آنقدر بالاست که اگر چند نمایشگاه پشت سرهم برگزار شود، هرچقدر نمایشگاه بگذاریم باز هم خواهان خواهد داشت. تولیدات فرش دستباف تمام طبقات اقتصادی را دربرمی‌گیرد.»
عظیمی در پاسخ به این سوال که با توجه به تجربیات تعاونی‌ها در بخش مسکن و ساخت‌وساز به نظرتان چقدر زمینه فراهم است که تعاونی‌ها در بخش‌های دیگر به ساخت‌وساز بپردازند، تاکید کرد: «نماینده اتحادیه‌های مسکن ایران همراه وزیر در سفر به زیمبابوه بودند. در آنجا شدید ساختمان‌های کوچک، مقاوم و ارزان قالب بود. شرکت‌های ایرانی از نظر فناوری در مناقصات بین‌المللی کشورهای بزرگ برنده شدند و پروژه اجرا کرده‌اند. اتحادیه مسکن تعاونی‌ها نه تنها درکشور راندمان و عملکرد خوبی داشتند بلکه آمادگی صدور خدمات فنی و مهندسی را دارند. در نمایشگاه ساختمان که اتاق تعاون با موفقیت برگزار کرد، شاهد حضور شرکت‌های بزرگ جهانی بودیم که بازار ایران را هم از نظر تامین مصالح و هم از نظر صدور خدمات بسیار خوب بود. ایران از نظر تنوع اقلیم هم در بخش ساختمان مورد توجه کشورهای درحال توسعه است. ما قابلیت‌های زیادی در بخش ساختمان و مسکن داریم. ضمن آنکه اتحادیه‌های مسکن تعاونی در نمایشگاه توانمندی‌های بخش تعاون هم حضور خواهند داشت.»
عظیمی در پاسخ به سوال «تعادل» مبنی‌بر اینکه تعاونی‌های اعتبار هم در این نمایشگاه حضور خواهند داشت افزود: «احتمالا تعاونی‌های اعتبار هم در این نمایشگاه حضور خواهند داشت. به دلیل آنکه تعاونی‌های اعتباری کالای فیزیکی برای ارائه ندارند، باید خدمات خود را ارائه کنند و مردم را با فعالیت خود آشنا کنند.»
برای انتخاب تعاونی‌های برتر شاخصه‌های ارزیابی وجود دارد و عظیمی در تشریح این شاخصه‌ها گفت: مرحله اول برای انتخاب تعاونی برتر، ثبت‌نام و خوداظهاری آنها بوده است. امسال بیش از 10هزار شرکت تعاونی و اتحادیه استانی شرکت کردند. مرحله بعدی آن بررسی‌های اولیه در شهرستان‌ها و استان‌ها انجام شده است. در قدم بعد، اعضای مختلف در کمیته‌های داوری، این تعاونی‌ها را داوری کرده و برترین‌ها را انتخاب کردند. داوری‌ها در سه سطح است: نمونه‌های ملی، برترین‌های ملی و نمونه‌های استانی. تعاونی‌ها در مراحل اولیه انتخاب شدند و در گرایش‌های مختلف 5 تا 6 کمیته تشکیل شده است. اتاق‌ها و اتحادیه‌های برتر، تعاونی‌ها در گرایش‌های مختلف برتر، سرپرستی‌های بانک‌های توسعه تعاون برتر و همچنین اتحادیه استانی برتر با بررسی عملکرد، گردش مالی، اظهار مالی، صورت‌های مالی شفاف، میزان صادرات و کارآفرینی و اشتغالزایی و... ارزیابی و سنجیده می‌شوند. فکر می‌کنم 85 تا 90درصد ارزیابی‌ها توسط داورهای غیردولتی انجام شده است. جناب وزیر قول دادند در افتتاحیه نمایشگاه تعداد زیادی از مسوولان ارشد کشور، نمایندگان مجلس و... شرکت خواهند کرد. با آنکه مهندس کلانتری در بازدید یکی از تعاونی‌ها گفت که نام تعاونی آنها در لیست تعاونی‌های برتر گنجانده شده، باباخانلو گفت: «اسامی تعاونی‌های برتر هنوز به صورت رسمی اعلام نشده است. اگر مهندس کلانتری به تعاونی موردی اعلام کردند آن استثناست.» عظیمی در تکمیل صحبت‌های باباخانلو می‌افزاید: «هنوز اسامی قطعی نشده است. هنوز یک کمیته داوری نظر خود را اعلام نکرده است.» یکی دیگر از سوالاتی که در این نشست مطرح شد، درخصوص برون‌سپاری تصدی‌گری‌های دولت به بخش تعاون بود که باباخانلو گفت: «با اتاق تعاون ایران تفاهمنامه‌یی را منعقد کردیم که طبق آن فعالیت‌هایی را در چارچوب تفاهمنامه واگذار کردیم. فعالیت‌هایی مانند آموزش، بررسی حساب‌های مالی، تکمیل پرونده برای تشکیل تعاونی‌ها و... است.»
