دبیر اتحادیه تولیدکنندگان تجهیزات پزشکی: 40 مناقصه برای انتخاب شرکتهای ایرانی توسط سوریها برگزار شده است
هیاتی از سوریه به ریاست وزیر بهداشت این کشور به ایران آمدهاند تا با همکاری ایران، هم اقدام به ساختوسازهای بیمارستانی در سوریه کنند و هم کالاهای ایرانی بخرند. نزار یازجی، وزیر بهداشت این کشور در طول چند روزی که در ایران بود، دیدارهای مختلفی داشت و ازجمله از پارک علم و فناوری پردیس دیدن کرد، جایی که بهترین شرکتهای دانشبنیان داخلی در دل آن جمع شدهاند و قرار است بعد از انجام مناقصههایی در زمینههای گوناگون، کالاهای «هایتک» به سوریه بفروشند. رقم، نوع و طرف ایرانی قراردادها هنوز مشخص نیست، اما سوریها تا به امروز چیزی درحدود 40 مناقصه برگزار کردهاند تا از بین شرکتهای ایرانیای که در مناقصهها حضور دارند، بهترینها را انتخاب کنند.
پارک علم و فناوری پردیس، در مسیر تهران به سمت دماوند قرار دارد و ظاهر ساختمانها و معماری متفاوت آن، مسافران کنجکاوی که به سمت دماوند حرکت میکنند را جذب خودش میکند. بسیاری این پارک را به دلیل تجمع شرکتهای دانشبنیانی که عمدتا درحوزههای ICT و داروسازی فعال هستند، «سیلیکون ولی» ایران مینامند، نامی که بازدید از آن شما را قانع میکند که حق با آنهاست. پارک پردیس روز چهارشنبه هفته گذشته میزبان وزیر بهداشت سوریه بود که به همراه معاونین دارو، آزمایشگاهها و تجهیزات پزشکیاش به ایران آمده تا در مورد نحوه هزینه کرد السی یکمیلیارد دلاری که تهران وعدهاش را به دمشق داده، تصمیمگیری کند. ماجرا از این قرار است که پس از توافق هستهیی میان ایران و گروه کشورهای 1+5 و آزادشدن دلارهای بلوکهشده ایران، دولت سوریه رسما از ایران درخواست کرد که از این کشور حمایت کند. آنطور که دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی به «تعادل» میگوید، دولت ایران السی یکمیلیارد دلاری برای سوریها باز کرده و آنها قرار است بعد از برگزاری مناقصههایی در ایران، کالاها و اقلام مورد نیازشان را تنها به یک شرط انتخاب کنند: کالاها
باید دستکم 60درصد تولید داخل باشند. محمدرضا کمپانی، معتقد است سوریه درگیر جنگ داخلی، بازار مناسبی برای داروها و تجهیزات پزشکی ساخت ایران است.
نزار یازجی، وزیر بهداشت سوریه چهرهیی فوتوژنیک دارد. سبک ایستادنش و میمیک صورتش همه را به یاد ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه میاندازد. او پزشک زنان است و به ایران آمده تا شرکای ایرانیاش برای واردات دارو به سوریه که درگیر جنگ داخلی است را انتخاب کند. با این حال، او تنها فرصت در دسترس من برای مصاحبه را رد کرد و درحالی که دستش را روی رکوردر میگذاشت با خنده گفت که مصاحبه نمیکند. با این حال با «هدی سید»، معاون دارویی او صحبت کردم و از او در مورد نحوه انجام مناقصه در ایران پرسیدم. او پاسخم را اینگونه داد: «داروهای ایرانی ارزان هستند و با این حال ما به دنبال ارزانترین تولیدکنندهها هستیم که از طریق مناقصه انتخاب میشوند.»
از خانم سید میپرسم که از این شرکت دارویی چه دارویی خواهند خرید؟ میشنوم: «هورمون رشد». میپرسم که آیا به خاطر قیمتهای پایین این شرکت آن را انتخاب کردهاند یا اینکه دلیل دیگری در میان بوده است. سید نقش قیمت را در انتخاب شرکتهای طرف قراردادشان تکذیب میکند و میگوید: «ما شرکتهای مختلف را در فهرست انتخابیمان قرار میدهیم و بعدا آنها را بررسی میکنیم.»
به نظر میرسد که حضور آنها در «سیلیکون ولی» ایران، به اصرار طرف ایرانی بوده باشد، چون معاون وزیر بهداشت سوریه ادامه میدهد: «وزارت بهداشت ایران از ما خواسته که از این شرکتها و تولیداتشان بازدید کنیم.» از او در مورد میزان خرید دارویی احتمالی سوریه از این شرکتها میپرسم. او با خوشرویی کاغذی را از کیفش بیرون میآورد و میگوید: «این فهرست داروها و شرکتهایی است که در آخرین مناقصهیی که در ایران برگزار شد، دریافت کردم.» او درحالی که از روی کاغذ برایم میخواند میگوید: «ما 35 نوع محصول را تا این لحظه انتخاب کردهایم که ارزش کل آنها حدود 2میلیون و800هزاردلار است.»
خرید از ویترین ایران
وزیر بهداشت سوریه و معاونانش لباس آزمایشگاه به تن میکنند و وارد آزمایشگاهی دارویی میشوند که به ما اجازه ورود به داخل آن را نمیهند. در این فاصله، از محمدرضا کمپانی، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی که خودش یک شرکت دانشبنیان تولیدکننده تجهیزات پزشکی دارد و وزیر بهداشت سوریه از ساختمان 6 طبقه دفتر شرکت او بازدید کرده، در مورد مراوده اقتصادی که پس از ورود هیات سوری به ایران شکل خواهد گرفت، میپرسیم: «اگر اشتباه نکنم سوریها حدود 40 مناقصه در ایران خواهند داشت که دارو و تجهیزات پزشکی هم جزو آنهاست و قرار است با اعتبار السی که دولت ایران برای آنها باز کرده، این خریدها را انجام دهند اما مشروط به اینکه کالای ایرانیای بخرند که حداقل 60درصد ساخت داخل باشد. اگر این 60درصد ساخت داخل بودن کالا توسط وزارت صنعت تایید بشود، السی در وجه شرکتهای داخلی که در مناقصهها انتخاب شده باشند،
باز میشود.»
از کمپانی میپرسیم که کشوری مثل سوریه که در شرایط جنگی است، چرا باید هورمون رشد بخرد؟ کمپانی میگوید که «در زمینه دارو تخصص ندارد، اما مطمئنا سوریها همیشه به داروهایی مثل داروهای ضدسرطان یا داروهای پروستات ایرانی که همگی «هایتک» هم هستند، احتیاج دارد. داروهای ایرانی بسیار بسیار ارزانتر از مشابههای خارجیشان هستند.»
او میافزاید که انتخاب پارک فناوری به این دلیل بوده که اینجا ویترین مناسبی برای معرفی بهترین شرکتهای ایرانی است: «شرکتهایی که اینجا هستند عمدتا گزینش شده، دانشبنیان هستند و همه به تولید عملیاتی هم رسیدهاند و سوریها میتوانند بهترین کالاهایی که نیاز دارند را از همین جا خرید کنند.»
از دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی میپرسیم که شرکتهایی که مورد بازدید هیات سوری قرار میگیرد، چه شاخصههایی داشتهاند و چگونه انتخاب شدهاند؟ کمپانی منکر انتخاب خاص این شرکتها میشود: «کسی ما را انتخاب نکرده، ما شرایط مناقصه را داشتهایم و در مناقصه شرکت کردهایم.» از کمپانی میپرسیم که سوریها قرار است چه میزان تجهیزات پزشکی و دارویی خریداری کنند. میشنویم: «هنوز مشخص نیست، ولی کل مبلغی که قرار است از ایران خرید بشود یکمیلیارد دلار است که در بخشهای مختلفی هم هست، مثل صنایع غذایی و دارویی و حتی تجهیزات ساخت مسکن.»
صادرات دارویی تسهیل میشود
گفتوگوی کوتاهی هم با آصف مهدوی، معاون توسعه صادرات و امور بینالملل سازمان غذا و دارو داشتیم. او امیدوار است که ایران بتواند سهمی از صادرات دارو در منطقه داشته باشد: «ما درحال حاضر سعی میکنیم صادرات دارو از مبدأ ایران را تسهیل کنیم و موانعش را رفع کنیم. افغانستان و عراق و کشورهای آسیای میانه اصلیترین هدفگذاریهای ما هستند.» از او در مورد امنیت داروهایی که خارج میشوند، پرسیدیم.
اکبر عبداللهی اصل، معاون نظارت و برنامهریزی سازمان غذا و دارو چندی قبل گفته بود که حدود یک درصد از داروهایی که به قصد صادرات از کشور خارج میشوند، دزدیده میشوند. مهدوی میگوید: «میزان داروهایی که این اتفاق برایشان رخ میدهد خیلی کم است و ما در داخل ایران هم مشکل امنیتی نداریم، تحویل دارو تا لب مرز هم مسوولیتش با ماست و بعد از آن، مسوولیت حفظ امنیت محمولهها با کشور مقصد است. بیمههای بینالمللی بیمه و حملونقل هم هستند و همه اینها کار را خیلی تسهیل میکند.»
از معاون توسعه صادرات و امور بینالملل سازمان غذا و دارو میپرسیم که تامین هزینه بیمه با کدام طرف است. مهدوی اینطور پاسخ میدهد: «این را باید در نوع قرارداد و مناقصه دید و اینکه در خود قرارداد کدام طرف عهدهدار این هزینهها شده، اما معمولا خود شرکتهای فروشنده هستند که هزینه بیمه را هم
تقبل میکنند.»
شرکتها و دولتها تمایل دارند کالاهای تمامشده بفروشند. فروش کالای تمامشده را اگر در تقابل با انتقال تکنولوژی درنظر بگیریم، شرکتهای خصوصی ایرانی که طرف قرارداد سوریه خواهند بود، از این ارتباط بسیار منتفع خواهند شد، چراکه کالاهای تمام شده «هایتک» میفروشند. افزون بر این به نظر میرسد که دولت ایران، با پدید آوردن امکان صادرات تکنولوژی محور، نقشی هم به بخش خصوصی و آفرینندگان بالاترین ارزش افزوده، یعنی شرکتهای دانشبنیان داده است. اسن شاید بهترین شیوه خرج کردن دلارهای نفتی باشد. بخش خصوصی ایران میرود که جانی دوباره بگیرد.