80 درصد واحدها رو به تعطیلی؛ فعالیت مابقی با 40 درصد ظرفیت
گروه صنعت و معدن سمیه سایش
«چندی پیش بود که دبیر کانون سنگ ایران با انتقاد از عملکرد مالیاتی دولت یازدهم 5هزار واحد سنگبری را در معرض تعطیلی خواند. غیاثوند که اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده را اهرم فشاری برای واحدهای سنگبری می‌داند، افزایش رکود حاکم بر ساخت و سازها را ازجمله دلایل تضعیف صنعت سنگ دانست و نسبت به تعطیلی 5 هزار واحد سنگبری با 160هزار نیروی انسانی هشدار داد. در این میان تشدید تحریم‌های بین‌المللی در سال‌های اخیر نیز مزید بر علت شد تا صنعت سنگ ایران مشتریان خود را در بازار جهانی از دست بدهد و بازار داخل نیز به دلیل واردات محصولات بی‌کیفیت در تسخیر رقبای ترک و چینی قرار گیرد؛ حال که با لغو تحریم‌ها نوید گسترش مناسبات اقتصادی داده می‌شود، صنعت سنگ با رقبای متعددی مواجه است. این سطح بالای رقابت در صنعت سنگ درحالی است که به دلیل مشکلات متعدد اقتصادی، بنیه این صنعت تضعیف شده است. در این شرایط رویکرد منعطف‌تر در اخذ مالیات بر ارزش‌افزوده و استمهال بدهی‌های تولیدکنندگان به دولت ازجمله مهم‌ترین مطالبات فعالان صنعت سنگ است. علاوه بر این، رفع موانع گشایش «ال‌سی» و اتصال به سیستم سوئیفت از دیگر خواسته‌های اهالی صنعت سنگ است تا فعالان
این حوزه خود را برای مبادلات بین‌المللی آماده کنند. فعالان صنعت سنگ امیدوارند تا با رفع تحریم‌ها و ایجاد زیرساخت‌های صادراتی، این صنعت موقعیت پیشین خود را بازیابی کند؛ چراکه با شناساندن این صنعت در عرصه جهانی، پنجره تازه‌یی در معاملات اقتصادی کشور در دوران پس از تحریم باز خواهد شد. با این حال موقعیت کنونی صنعت سنگ حاکی از نقاط ضعف متعددی است؛ ضعف‌هایی که این صنعت را از درخشش در بازار جهانی بازمی‌دارد.
صنعت سنگ رو به نابودی
در این راستا، رییس اتحادیه سنگبران شهر ری درخصوص وضعیت نامساعد صنعت سنگ گفت: «درحال حاضر بخش عمده‌یی از مشکلات سنگبری‌ها از افزایش بی‌رویه مالیات بر ارزش‌افزوده نشات می‌گیرد. معادن و صنوف سنگبری در شهرهایی مثل لرستان، اصفهان، همدان، شهرری و قم از هر گونه خرید و فروش سنگ ممانعت می‌کنند. واحدهای سنگبری در این استان‌ها با تعدیل نیرو چند هزار نفری مواجه هستند و اگر این روند ادامه یابد، صنعت سنگ نیز در کشور رو به نابودی خواهد رفت.» محمد حجاری‌زاده در گفت‌وگو با «تعادل» افزود: «به دلیل رکود صنعت ساختمان ۸۰درصد کارخانه‌های موجود در صنعت سنگ روند تعطیلی را پیش گرفته‌اند و تنها 20درصد کارخانه‌ها با ظرفیت زیر ۴۰درصد مشغول فعالیت هستند.»
رقابت سخت با ترکیه و چین
وی با بیان اینکه صنعتگران این حوزه مخالف مالیات ارزش‌افزوده نیستند، تصریح کرد: «صنعت سنگ با تنوع کالا در بازار و رقبای بسیاری رو‌به‌رو است. از این رو انتظار می‌رود، مودیان مالیاتی از اقدامات غیرکارشناسی پرهیز کنند. در زمینه اقدامات و رفتارهای غیرکارشناسی مودیان مالیاتی با دولتمردان در جلسات متوالی سخن گفته شده اما متاسفانه هیچ عکس‌العملی در این رابطه مشاهده نشده است.» حجاری‌زاده با اشاره به رکود حاکم بر صنعت سنگ اظهار کرد: «متاسفانه افزایش هزینه‌های سربار تولید موجب شده تا رمق صادرات برای صنعتگران این حوزه وجود نداشته باشد. صنعت سنگ ایران در دنیا با رقیب‌هایی همچون ترکیه، چین و هند رو به رو است. با به ثمر نشستن توافق هسته‌یی و رفع تحریم‌ها امیدواریم دولت رویکرد حمایتی را در این راستا اخذ کند تا بتوانیم با محصولات فرآوری شده این صنعت در عرصه جهانی، حرفی برای گفتن داشته باشیم.» وی ضعف پوششی صنعت بیمه را از دیگر مشکلات اساسی فعالان صنعت سنگ برشمرد و افزود: «متاسفانه این معضل هیچگاه در جلسات بخش خصوصی و دولتمردان به طور دقیق مرتفع نشد.»
مسوولان چاره‌اندیشی کنند
حجاری‌زاده با اشاره به تضعیف صنعت سنگ در دوران رکود و تحریم تصریح کرد: «متاسفانه با رفع تحریم‌ها نه تنها صنعت سنگ بلکه دیگر صنایع نیز نمی‌توانند قدرت مانوری در سطح جهانی داشته باشند؛ چراکه متولیان امر تا به امروز در راستای فراهم کردن زیرساخت‌ها چاره‌اندیشی نکرده‌اند.» وی با بیان اینکه کارخانه‌های سنگبری با ماشین‌آلات به‌روز ایتالیایی تجهیز شده‌اند، اظهار کرد: «ایران از معادن سنگ بسیاری برخوردار است. علاوه بر این در زمینه نیروی انسانی از کارشناسان توانمند و خلاق برخورداریم که امیدواریم دولت موانع را از پیش پای این صنعت بردارد تا بتوانیم در سطح بین‌المللی، رویدادهای خوشایندی را رقم بزنیم.»
حجاری‌زاده تصریح کرد: «با رفع تحریم‌ها از ۶هزار سنگبری فعال ۵۰۰ واحد صنعتی از پتانسیل صادرات و ارزآوری بسزایی برخوردار است. از این رو انتظار می‌رود متولیان دولتی با حمایت بیشتر راه ورود به بازار جهانی را برای این صنعت باز کنند.»
کاهش ساخت و ساز و نزول تولید
در همین حال، یک عضو انجمن سنگ درباره وضعیت صنعت سنگ گفت: «درحال حاضر صادرات این صنعت به دلیل کاهش ساخت و ساز چین روند نزولی را طی کرده است. ایتالیا نیز به دلیل وجود تحریم‌های ناعادلانه علیه ایران امکان خرید را از دست داد.» محمدجعفر برادران در گفت‌وگو با «تعادل» درباره وضعیت بازار داخل توضیح داد: «نبود رونق در بازار مسکن باعث از دست رفتن صنایعی همچون سنگ شده است و اکثر معادن سنگ کشور روند تعطیلی را پیش رو دارند.»
مشکل مالیاتی واحدهای سنگ
برادران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه میزان از تعطیلی کارخانه‌های سنگبری مرتبط با مالیات بر ارزش‌افزوده است، تصریح کرد: «درحال حاضر با توجه به اوضاع نامناسب صنعت سنگ و روند نزولی فروش، مالیات بر ارزش‌افزوده نیز مزید بر علت شده تا کارخانه‌های سنگبری در وضعیت نامساعدی قرار بگیرند. به گونه‌یی که اکثر کارخانه‌های سنگبری با ظرفیت کمتر از ۴۰درصد درحال فعالیت هستند.»
وی افزود: «فعالان صنعت سنگ منکر عدم پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده نیستند بلکه سخنان آنها تخفیف دولتمردان با توجه به اوضاع نامساعد بازار است. اگر بازار روند مناسبی را طی کند قطعا مالیات بر ارزش‌افزوده از سوی فعالان این صنعت پرداخت خواهد شد.» برادران درباره کیفیت سنگ‌های داخلی در مقایسه با نمونه خارجی گفت: «از نظر کیفیت محصولات تولید داخل بسیار بهتر از محصولات خارجی هستند. با این حال متاسفانه دولت قبل در زمینه صنعت سنگ به واردات محصولات مشابه داخل اقدام کرد که این موضوع نیز در همان دوره یکی از عوامل مهم برای تشدید رکود سنگ به شمار می‌رفت.»
بنگاه‌ها در مضیقه بدهی‌های بانکی
وی با بیان اینکه رکود صنعت ساختمان بر صنعت سنگ بسیار تاثیرگذار بود، افزود: «امیدواریم پس از لغو تحریم‌ها رونق چشمگیری در این عرصه صورت گیرد. به نظر می‌رسد از ابتدای سال 95 اتفاق‌های خوشایندی حاصل شود؛ از این رو انتظار می‌رود در این یک سال دولت با بخش خصوصی همراهی لازم را داشته باشد.» برادران نظام بانکی را یکی از مشکلات گریبانگیر صنعت دانست و تصریح کرد: «واحدهای صنعتی بسیاری در مضیقه بدهی‌های بانکی قرار دارند. در این خصوص پیشنهاد می‌شود دولت برای به حرکت درآمدن چرخه تولید از سیاست‌های پولی- مالی کشورهای اروپایی الگو بگیرد و بدهی‌های تولید به دولت با مهلت‌های چند ماهه تسویه شود.»
وی رفع موانع گشایش ال‌سی را از مهم‌ترین مطالبه بخش خصوصی دانست و افزود: «تسهیل در گشایش ال‌سی و راه‌اندازی سوئیفت ازجمله خواسته‌های دیرینه بخش خصوصی به شمار می‌رود که امیدواریم با گشایش این دو شاهد رونق فعالیت معادن و صنایع معدنی باشیم.»
