به‌یاد سعدی سینمای ایران

دیروز جمعه، 23 مرداد هفتادو یکمین زادروز زنده‌یاد علی حاتمی، کارگردان بی‌مانند و صاحب میراث سینمای ایران بود؛ فیلمسازی که 71سال پیش و درچنین روزی درخیابان شاپور تهران به دنیا آمد و در 14 آذر 1375 دیده از جهان فرو بست و مرگ زودهنگامش دریچه دوربین را به بخشی از تاریخ ایران بست و سینمای ایران را از شنیدن دیالوگ‌های شیرین، یکه و شعر گونه‌اش محروم کرد. حاتمی همان‌طور که در آخرین مصاحبه‌اش تاکید کرده، همواره تلاش داشت تا کارش تلفیقی از ادبیات و سینما باشد. خودش گفته است: برگردان ادبیات به سینما کار ساده‌یی نیست؛ من برای مثال از طوقی نام می‌برم. تمام عواملی که در ویس و رامین وجود دارد در این فیلم هم هست. بیان سینمایی طوقی بیانی است که در ارتباط مستقیم با ادبیات کهن است. اما این بیان را باید به درام امروزی نزدیک کرد. برای انتهای پیام کار هم باید درام قدیم را شناخت و هم درام جدید را. من دنبال یک بیان خودی بودم طبعا وقتی آدم شروع به این بیان می‌کند با لکنت روبه‌روست. اما به مروز زمان، روش مناسبی برای این کار می‌یابد. این‌طور نیست که در یک جمله آدم دستورالعملی بدهد که چطور باید ادبیات کهن و سینما را به هم پیوند داد. باید نسبت به درام، سینما و حس و حال آدم‌ها شناخت و آگاهی داشت تابتوان یک متن ادبی رابه یک اثر خوب سینمایی تبدیل کرد. به دلیل همین دغدغه است که از حاتمی امروز به عنوان «سعدی سینمای ایران» یاد می‌شود. مرتضی شایسته تهیه‌کننده فیلم‌های حاتمی می‌گوید این توانایی حاتمی بود که موجب می‌شد بازیگران طراز اول در برابر دوربین او نقش‌آفرینی کنند. وی می‌افزاید: غیر از فیلم «مادر» در فیلم‌های «هزاردستان» و بعد در «دلشدگان» هم اسامی‌ای که می‌بینید، ستارگان زمان خودشان هستند که حاتمی با توانایی و علم بالا به درستی از آنها استفاده می‌کرد بدون اینکه اتفاق یا حاشیه‌یی درست شود. وی درباره خاص بودن علی حاتمی اظهار داشت: حاتمی یگانه بود. حاتمی در ادبیات، شاعری، نویسندگی، تاریخ‌، پژوهشگری و... انسانی کامل بود.

مشاهده صفحات روزنامه