گروه حمل و نقل و خودرو|سارا جنگروی|
سخنگوی دولت به تازگی از پرداخت 510 میلیارد تومان از مطالبات راهسازان و برنامه‌ریزی برای پرداخت مطالبات معوق تمامی پیمانکاران طلبکار از دولت در حوزه‌های نفت، نیرو و راه در قالب اسناد (اوراق بهادار) خزانه اسلامی خبر داد. هرچند عمده این مطالبات نجومی میراث دولت پیشین است اما به هر حال تسویه هرچه سریع‌تر آنها از وظایف متقن دولت کنونی است و معاون اول رییس‌جمهور نیز اخیرا بر این موضوع تاکید ویژه کرد. موضوع تسویه با پیمانکاران داخلی دارای مطالبات معوق درحالی مطرح می‌شود که بحث حضور پیمانکاران خارجی در پروژه‌ها با رفع تحریم‌ها به میان آمده است اما ضرورت حضور خارجی‌ها در حوزه نیرو به اندازه نفت مطرح نیست و در حوزه راه از نظر برخی فعالان و کارشناسان ضرورتی ندارد. درخصوص این موضوعات
با علی آزاد، دبیر انجمن شرکت‌های راهسازی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
پروژه‌های معوقه و نیمه تمام و میزان طلب پیمانکاران جدید در چه وضعیتی است؟
ما 2900طرح نیمه تمام داریم که دولت باید یک فکر اساسی برایشان کند چراکه نمی‌توانیم به همین صورت رهایشان کنیم. طبق برنامه سال 94 دولت می‌خواهد از این 290طرح، آنهایی که درصد پیشرفت 80 درصدی دارند را به اتمام برساند ضمن اینکه یک هفته پیش از این سخنگوی دولت محبت کردند و 510میلیارد تومان به شرکت ساخت و توسعه راه‌های کشور که متعلق به وزارت راه و شهرسازی است اختصاص دادند اما این مبلغ شامل 25طرح از 250طرحی شده که باید تمام شوند و نیمه‌کاره هستند و بیش از همه نیز به دو طرح خاص اختصاص یافته که این دو طرح خاص، آزادراه و راه‌آهن قزوین-رشت هستند و 260میلیارد تومان از این مبلغ را خواهند گرفت.
اگر این سیستم بخواهد ادامه پیدا کند، تکلیف آن 290طرح چه می‌شود؟ مطالبات اکثر پیمانکاران ما مربوط به ادارات کل راه و شهرسازی استان‌هاست که مجموعا دو هزار میلیارد تومان از دولت طلب دارند و درحال نابودی‌اند. پیمانکار که به خودی خود سرمایه‌گذار نیست و این پول را باید برای خرید مصالح، کرایه ماشین‌آلات و دستمزد پرسنل بپردازد. البته من نمی‌خواهم کارهایی که دولت طی این ماه‌ها انجام داده را با این صحبت‌ها زیر سوال ببرم.
حال دولت در راستای طلب پیمانکاران پیشنهادی را مطرح کرده که به این شکل است: شرکت‌های پیمانکاری که از دولت طلب دارند بابت طلب‌شان اسناد خزانه اسلامی یک ساله بگیرند اما مشکل این است که باید در عرض یک سال به میزانی که قدرت خرید افراد طلبکار از بین نرود بر ارزش این اسناد بیفزایند. به همین دلیل این پیشنهاد با استقبال چندانی از سوی پیمانکاران مواجه نشده است و آنان خواهان افزوده شده بر ارزش این اوراق در دوره یک ساله آن هم معادل شاخص تورم بانک مرکزی هستند.
پس قدمی که دولت برای پرداخت مطالبات پیمانکاران برداشته را کافی نمی‌دانید؟
در هر صورت مسائل و مشکلاتی در مملکت وجود دارد که همه باید دست به دست هم دهیم و حلشان کنیم ولی لازم است راجع به 510 میلیارد تومانی که از طرف آقای نوبخت از محل خزانه دولت پرداخت شده تشکر کنیم؛ چراکه این کار در عین مشکل کمبود موجودی خزانه انجام شده است ولی این میزان پرداخت در برابر پولی که کل پیمانکاران طلب دارند، رقم قابل توجهی نیست به خصوص برای راهسازان. به‌ویژه آنکه راهسازان بیشترین تعداد طلبکاران از دولت هستند اما میزان مطالبتشان در برابر حجم طلب پیمانکاران نفت و نیرو کمترین طلب از دولت است و می‌توان گفت اینها «گنجشک روزی» هستند.
از این رو دولت باید برای آنها فکری کند نه برای کل پرداخت‌ها و بدهی‌هایی که به بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ دارد بلکه برای پیمانکاران راهسازی که توسعه مملکت و زیرساخت‌ها را انجام داده‌اند. من 75سال دارم و خاطرم می‌آید که در سال 1319 یک چهارم کل بودجه کشور به راهسازی اختصاص داشت اما حال که در سال 1394 هستیم میزان 1.3درصد کل بودجه کشور اختصاص به راهسازی دارد.
از سال 1319 به بعد که با احتساب 25درصد از بودجه‌ها به پیش رفتیم و حال در سال 94 هستیم 2هزار و 500 کیلومتر آزادراه، 10 هزار کیلومتر راه‌آهن، 15هزار کیلومتر بزرگراه، 30 تا 35هزار کیلومتر راه اصلی، 130هزار کیلومتر راه روستایی و 70 فرودگاه داریم که اینها سرمایه‌های ملی مملکت است که در زیرساخت‌های توسعه‌یی مصرف شده و حال ما باید پول لازم برای نگهداری اینها راه هم در نظر بگیریم و نمی‌توانیم بی‌توجه باشیم.
حضور خارجی‌ها در پروژه‌های راهسازی به چه صورت خواهد بود؟
من به شخصه 54 سال است که دارم راه می‌سازم؛ مهندسان مشاور ما در 54سال پیش که من راه می‌ساختم، خارجی بودند و خوب هم بودند اما امروز از نظر پیمانکاری و مشاوره‌یی مملکت ما سرآمد است و هیچ نیازی به اینکه خارجی‌ها بیایند در این کشور راه بسازند نداریم مخصوصا چینی‌ها بلکه باید مدیریت درست صورت بگیرد تا اشتغال مملکت خودمان حفظ شود.
در سال‌هایی، انگلیسی‌ها قند و شکر را در بوشهر به قیمت کیلویی یک قران و 10شاهی عرضه می‌کردند اما اگر قند و شکر در مملکت ما تولید می‌شد به میزان دو قران و 10شاهی عرضه می‌شد. در آن دوران، اجازه واردات حتی یک کیلو قند و شکر داده نشد. ما بزرگ‌ترین نیروهای راهسازی را از نظر کیفیت، عقلانیت، طرح، برنامه و اجرا در کشور خودمان داریم و اینها بیکار هستند بنابراین نباید در کاری که خودمان استادش هستیم، دست به سوی خارجی‌ها دراز کنیم.
اما ما در پروژه تهران-شمال از حضور خارجی‌ها بی‌بهره نبودیم. این حضور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تهران-شمال را هم باز باید ایرانی‌ها بسازند؛ مگر چینی‌ها قطعه 1 تهران-شمال را ساختند؟ چینی‌ها چندین سال آمدند و این بزرگراه را ساختند و در نهایت طرح را نیمه‌کاره رها کردند و رفتند و درحال حاضر 4 پیمانکار ایرانی قطعه 1 را شروع کرده‌اند. در دوران تحریم کشور برای استفاده از پول‌های بلوکه شده ناچار به استفاده‌های این‌چنینی از خارجی‌ها بود اما اکنون نباید ساخت هیچ راهی را در اختیار خارجی‌ها گذاشت. ما باید برای کشور خودمان اشتغال ایجاد کنیم. آیا می‌دانید 35درصد نیروی تحصیل‌کرده بانوان کشور بیکار هستند 25درصد نیروی تحصیل‌کرده جوان بیکار است چرا با این شرایط باید از ورود خارجی‌ها در طرح‌های راهسازی استقبال کنیم؟
سهم بخش خصوصی از پروژه‌های راهسازی چه میزان است؟
کل اقتصاد مملکت حتی 20درصد هم به بخش خصوصی اختصاص ندارد و این میزان هر روز درحال کاهش است. 80درصد از اقتصاد کشور دولتی و شبه دولتی و خصولتی و وابسته به موسسات نظامی است. همانطور که گفتم، زمانی که 1.3درصد از کل بودجه کشور در راهسازی است دیگر حرفی باقی نمی‌ماند. مانند کفش پاره‌یی که سر کوچه رها کرده‌اند تا گدا با خود ببرد!
